minus Mis refto duftu ex iecore in inteftina pellatur. non ignarus interim
fubtilis eius Anatomicorum cômenti, qui bilem in fuam ueficulam afleruari
docent,u t iecur à putredine uindicet: haud expendentes,quam innumeros bi,
lis folliculos cerebro, lieni,pulmom, &plenfq; alijs corporis partibus, neipfæ
quoq; putredinem contraherent,Naturam adhibere oportuiffet.
d e l i e n e . C A P V T I X .
r I , 1 pm&mum auttmr tMl x iectmtmntfimr* txpnmu«r'*rum »ämzprimäliem uuum
cum o m e n t i portioni lilt cornetta exfrimitjtctmâa Hems cauum omento hierum, terna, kttÿwbum, quarta
cmflem ßßamiam utcm%profm£ Quantum mam hm m c ir fm a&ucfiruam, mfeemdaf^ra
' JchmSe rem Ç.&miugcjtmiad 0 ,0 ,? occumt.
litnießtm, . -— py ^ -.ft i F NJ E M ad fimftram uentriculi fedem, fecundùminfe
riora tamen magis, aepofteriora, locari,iam antearecen«
fuimus.Non emm is,ut uulgò arbitratur,fanoalioquin
homini, ad abdominis quali medium, anterioraq; pro- ■
minet, neque etiam rattu admodum dèprehendipoteil: I
---- quamuis interim medicorum plerique ilium an mollis, 8
an durus fit, in omnibus fefe æquècÔtingere,perfuafum I
habeant.Lienitaq;finiftræparti” feptitranfuerfi médiusferèinterfiniftram
uertebrarum corporum federn, &fpuriarum coftarum eiuslatens , i I
nes innititur, coftis adamufsim ceu tutifsimis uallis feptus, formamq, obti-
nens fedis fixe effigiei congruentem,acperinde ut lecon a uicmispartibusipfi.■
impreffam. Qua enim feptum cótingit, ut ldleuiter inibì cauum elt,ita etiam, fl
lienleuiter gibbus cernitur. Qua uentriculuslieniquodamodo inmtitur,ut ■
amplus ille,& inftar grädioris globi hic extuberat:fic quoq; lien humanus mo ■
dicè,acinfuperficieduntaxat,cauus occurrit.Nam porcis,cambus acbobus, f l
quumlongior,fed arftior interim lien obtigerit, ac uentriculi gibbo inijslon, ■
gioriifiteruàllo obtendatur,magis quoq; cauus, magisq; tertiæ circuii partis ■
a . t rU r f i modo uentriculum comple£titur,iureq; Galeno ìnillorum potius anima- ■
pum feftione,quam hominum uerfato,longus nuncupatur. Homo enim ■
cralTum &magnum &latum, fed multo breuiorem quamilliusgenerisam- ■
malia, lienem habet: non tamen exaftè, ut quifpiam fortè à Ipleniorum■
formamonitus arbitraretur,quadratum. Longitudo namquelatitudmemfl
ipfius uteunque fuperat, deinde fuperior pars inferiore paulolatior uilitur, ■
ut linguæad inciforios dentestantùm protenfæ imagini proximè accedat. ■
unde etiam lien, linguoftun uifcus nonnullis appellatur. Humilior enim f l
ipfius pars, ad corporis anteriora magis protenfa, in obtulum definit angu-1
lum:'fuperior autem in obtufiorem adhuc angulum,ac ueluti latus quod-fl
dam adeò comprimitur, ut hæc pars utrinque unum obtufum exprimât
angulum. 'Siniftrum latusleuitergibbum eft,8 dextrum uerò duabusquo-
H
dammodoleuibus imprelsionibus modicè fimum. Lienis magna, ommque
i l l
ex partepropemodum æqualis cralsities,ab ipfius latitudine,aCmulto a -I
hue magis à longitudine uincitur. Cauum lienis profundiore linealecun- 1
dùm eius longitudinem rectà incedente abundat : quæ inæqualiter extu eg
rans,finuataq;, lienis uala(utmox audies)admittit. At reliqualienisluper-
ficies non ita exaftè ut iecoris,aut renum,læuis eft : fed obfeuris quibufdam, e
uiterq; prominentibus tuberibus,ad earn ferè formam,qua elephantiafi m°r
liai, bo infigniterlaborantium cutis,uariè extumelcere confueuit. Neq;illHolum
■ÉMÉj I equali cutis liiperficiei, lien tuberibus reipòdet: uerùm etiam colore qu°q>
illius affatim expnnut. Panfijs enim in diui Lazari monaflerio, Sc in plerifcr
fupenons Germani* agns, & alibi quoque, elephantiafi morbo affeLsui-
di, mgricantem lienis humani colorem fuperficiemq; ita exquifitè referentes,
acfiquis ex liene eos confinxiifet. In hominenamq; hocuifcusatro quo-
dam,&perquam obfeuro colore nigricat, in cane autem fplendidius plerun-
queipfo iecore rubet Sues uerò & boues albicantem magis lienem oftédunt,
Deinde eiufmod! colorum difenmen, non in lienum tantum fuperficie ue-
rum ipforum quoq; corpore uteunque occurrit,fiue crudi, liue coñilie
nes examini adhibeantur. Hommis namque uifeera non inutiliter in aqua in-
terdumleuiter ehxantur,aut faltem,quo fanguis impenfius increfcat, in cali-
dam aliquandiu fubmergútur: quum fluxilis feilicet adhuç fanguis, nonnun- IllllSllt
quani obltare loleat, quo minus íecoris, lienis & pulmonis fabrica adamuf
fimexaminaripolsit. Cæterûmlienempræcipuèitanonnunquamcondem
fandum duxi,quod deipfiusufu uehementer ambigerem,uenasq; & arterias
longe ahter m ilio,quàm m iecore,pulmone & rembus difperfas mtuerer Lie P
msnamq; íubftantia craílo nigroq; admodum, fed folidioris fponsiæ, aut le-
tuonspumicisinítar, raro tamen cócretoq; fanguine confiare mihiuidetur,
rrequentibus fibris filamentisq; non infigniter ualidis duntaxatimplicita Vt-
cimq; emm multas uenas & arterias lieni inferi certó cognofamus nullæ tamenperindeaciniecoris&
pulmonis corpore,per fubftan tiamipfíus dilper-
■ fe animaduertuntur, nifi perquàmraræ,eædem^; admodum graciles: non
. éter quam fi, fimulatq; reftam liems linea uafa ingrediütur, in innumeram
ramorumfobolem diffunderétur,adeótenuium,uteauitate quodammodo
carcntes,fibrç potius quam uafa nuncupandi eífent.Hifee ramis feu fibris un- limUfiifa.
decunq,m íe conuolutis,crafliis admodú fanguis obdueitur,quem Erafiftra-
tushjc quomquód uafis circunfunditur,^t'yx ^ , uri &iniecore,appellauife
Neq; profefto tenuis fanguis,quo lienem uulgò propter arteriarumfreqüen
tiam enutrin damus,fola rantatis fubftâtiæ lienis caufa eífe uidetur,fed innu-
merusilfefibrarum (uixaufim enim arteriarum dicere, & uenarum) implexas.
1 alis igitur ™,h lienis in fanis hominibus apparuit fubftantia.In quodam
uero elephantiafi laborante,quæ nondú penitiús radices egerat, turgidiórem
maioremq; lienem reperimus: in reliquis autem, fanofimilem. Inciue Pata-
mno, qui anms tribus carcere detentus, & tandem nigro arquato in maxirnis
moeronbus defunftus, pubhcæ feftioni adhibitus fuit, lienem príeter cæterâ
minus craflum latumq;, & exiguum oinnino reperimus, & gibbæ eius parti
adipem adnatumpnftar candidifsimi durifsimiq; lapidis concretum.Subftanüauilcerishuicerat
anda,&impenfe dura. QuiMontiífelisfiilpenfüs,ad Patauinas
feholas m corporum penuriaadueñus fuit, adeò grandem exhibuit lie-
nem,ut modicè admodum iecoris moli cederet, & anteriori iecoris parti
adnatus, anteriori quoque uentriculi fedi exporrigeretur. Lienis eius fub-
Itantia, fanorum uifeens fubftantiæ penitus refpondebat. Adolefcens hie
erat candidifiima&glabracute,minimeq; natura melancholicüS,aut alio-
qum ualetudinanus. Galli facerdotis Bononite in xenodochio, aqua fub-
tercutem mortui, lienem albidum, fed exiguum adinueni .permde ac Au-
guitæm muliere textrice, in cuius utero ferofæ aquæ fupra fexaginta Augu-
itanasméfuras, quæ fingulæ tres pendent libras, poli mortem, unà cum muí
us medias reperì,nullibi interim circum înteftmapræfente aqua,aut laxo in
manibus aut pedibus tumore, aut etiam uifcerum,aut alterius cuiufda organi
lele alioquin offerente uitio : præterquàm quòd magnus ille uterus, çüiüs
fundi