A N D R E A E V E S A L I I ,
D E C O R P O R I S H V M A N I F A B R I C A L I B ER
T E R T I V S j a V O V E N A R V M A R T E R I A R V « f a v a
per uniuerfum corpusferiesdefcribitur,&peculiaresipfifigu-
ræ, quibus potifsimùm conueniunt, Capiti-
bus præponuntur.
d V I D V E N A , E T Q.V AE I P S I V S
ftantia & ufus. Caput i.
S V B -
jQwduena.
yen* corpus
in quo a membrana
différât.
Fibrarum qu*
naturali motui
prafùnt> a l tjs
qua arbitrario
famulantur,
differenti*.
S S I V M mufculorumq; hiftoria iuperio I
ribus libris enarrata, proximum uideturj
uenarum arteriarüq; per uniuerfum cor.l
pus diftributionem aggredii liquidera Ga-I
lenus in primo de Adminiftrâdis feftioni-l
bus libro,hune in Anatome difeenda ordi-1
nem obferuandum reftèprçceperit.Namj
alius fortafïè quifpiâ earum" pardum, qu J
peritoneo & collas fuccingétemembranjij
&càluaria continentur, defcriptionqnonl
uenarum modo, ac arteriarum, uerûm & :
neruoru m quoq; deferip tionem oporter*
neceffariò præcedere,haud ineptè arbitrabituriquòd abfq; earum partiumn*
titia,omnisde uenis,arterijs&neruisfermo tàmdifficilisfuturus fit,ut égal
nequaquam improbauerim, hune librum, & quartü, qui neruis dedicabitur*
quinto libro,fexto ac fèprimo fubij ci, eosq; præfenté an teire : atq; id maamèH
cum quis feftionum prorfus rudis, iniftos libros primùm inciderit, &nonii®
noftra Epitome uel obiterfefe exercuerit. Ne tam en longiùs in prçfentiaàG®
leni & cæterorum quiipfum præceflère difïèftionis profefforum placito de*
c l in em ,hune librum uenis arterijsq; confecrabo,à uenis,quôd plures fint,art®
rijsq; magna ex parte infternantur, fumpto fermonis exordio, libérât); fenten*
tialeftoriinnoftris libris traniponendis.relifta. b Vena igitur pars eft inflru®
mentaria,teres,fiftulæq; inftar cauata:&fanguinem,côrporis partes enutritu*
rum,unà cum naturali fpiritu,infigniter ( f i quis modo fit) c a lig in o fo ,déféré®
Hæc unica peculiari propria'ue confiât tunica, quæ colore, ac quodammol®
crafsitie & forma membranis refppdet, fed alias ab illaruin naturaplurimui®
difcrepat-Membrananamq;, fimplexacfimilare corpus cenfetur:
parte, quomodocuq; difeerpatur, perpetuò membranç nomen r e t i n e t .V e f f l ®
autem tunica,corpus eft inilrumentariü, exfimilaribus partibus, fibrisuidel*
cet, conformatum. Quemadmodum enim membranei mufculorü tendine®
ferè unico fibrarum genereintexütur,atq; hacoccafionenon infimilanum®
fèd inilrumentaliü partium claflèm reponuntur,ita uenç tunica triplicifibr^B
rumgenere côftituitur.HuiufmodifibræGræcis ims nuncupâtur: &lublB®
tia quidem,forma & colore,mufculorü fibris refpondent,aftione autempjs
rimum ab illis uariant. Hæ enim maxima ex parte,carnea mufculorü fubitai*
tia obfitæ,arbitrario: ili» uerò nulla eiuimoai came implicitç,naturali moti*
præficiütur. quippe ut motus è noflro arbitratu pendétes, fibrarü in mulet®
auxilio perficimus : f i e naturales motus, uniuerfo corpori f u b f è r u i e n t e s , n t i n *
quibufdamobeütur,quæ organis toticorporifamulantibusintertextæW ■
1 > 1 6 f Quanquai®
Quanquam naturales motus non omnesffed materia; duntaxat alicuius a etra
fiio,retentio & expulfio,huiufmodi fibris adimpleantur. Voco autem in pr»
ièntiarum uim attraftncem,retentricem &expultricem,nonqu» fingulis
partibus ad fui nutn tionem à Natura eft ingenita, fed qua qusdam corporis
partes commune aliquod uniueríb corpori munus prcéllant. Etenim prorfus
aliamihi ceniètur attraffio cibiperftomachurn in uentriculum, &ían2üinis
è caua uena in dextrum cordis fìnum, & aeris ex arteria uenali in finiftrü cor-
disfmú,&feminisinuterü, & fanguinis in uenas, <&fpiritusin arterías, quàm
attra£lio,cuius beneficio partes¡fenutrimentum fibi familiare, & quo priua-
timaluntur,ad lefepelliciunt.Rurfuslongè alia exeretrix facultas eft,qua uen-
triculus cibum à fe confeftum,m inteftina propellit, & qua rurfus inteftina fu
perioraeundem m inferiora protrudunt,&qua cor fanguinem in pulmones
uitalemq;fpiritufimul cum fanguine, ímpetu per corpus rúente, in magnam
artenam mittit, & qua fanguinem una uenaepars mfubfequentem continuò
derma t,& qua u terus foetum & uefica urina excemunt: quàm ea fit qua nunc
diöa?partes propri) nutrimenti recrementa à fe abigunt. Ad h»c,prorfus alia
putatur cibi potusq; in uentnculo,& foetus in utero,& urina? in uefica, & fanguinis
in uenis,&ípiritüs ac fanguinis pariter m corde retétio: quàm ea fit,cuiusbenefìcio
cor,uentriculus,uefica,uterusqjfamiliarenutrimentum fibifèr-
uant&retinét. Motus igitur omnibus fimiliter partibus proprij,atq; aliis non
£ibminiftrantes,infita partibus duntaxat ui,citra fibrarü opem omnino fiunt.
Sed partes,quas aut attraftionem,autretentionem,aut expulfionem partibus" alijsjUel tori etiam corpori fubferuientem & commodam obire necefliim eft
ad eam funftionem fibras quàfdam fibi uendicant,quarum auxilio illam corri
plent Etquemadmodütresfpeciefuntmotus,itaquoq; triplex fibrarum ge-
pus a Natura conitructu cile crcdimus ; reftum uidclicct? obli(^uum?Äi tranf- eies
uerfum.Ac refta? quidem fibra? attraftioni conducunt,obliqua? autem reten
troni,tranfuerfa? expulfioni. Reftae enim funt,quae
fecundùm organilongitudiné expanduntur. Obliqui
autem, qu» fecundùm obliquum organo ob-
- ducuntur.Atq; h» circulares iùnt: fèd quum in du-
i ' plicifmt differentia,inuicé contrarían tur,ac fe mutuò
X liter»,aut po tius duorum inuicem implexo
rum circulorum modo decuflàtiminterfècant,ita
commodè,quicquid organi cauitate comprehendi
tur,retinentes.Tranfìierfefecundùm corporis lati-
fidinem exaftè tranfuerfim locantur,corpusq; or-
ficulatim,quemadmodü obliqu»,ambiunt: quanquam
pudúfibrd-
ru delineatio>
in qua^A trafi
uerfàs indicai,
B autem g y c
utriufque ob lis
qutcru generis
differenti*!, O
uero re fías.
iA t E triplicii
fibrarum gene
ria implexum
fr im it , quem
mox fubtìcien
tranfuerfa? interim, circulares orbicularesq; , -
fnuatimnuncupentur. Drfcet porròquiuis fibratuninaturam,
fi quum uentriculus, aut inteftina alicuius animalis, meni» ap-
■KpfFi unguibus illorum fibras inuicem diuellere, eaq; corpora nihil pr»-
F , rasftuafdS inter fe ordine, & prout parti ex ufu erat, intertextas eflè, ex-
fen erehaudgrauabitur. Idemfpeftabit, dum nuper madlati bouis ueficam,
U rurningluuieminflariintuebitur:quandoquidem triplex ìllud fibra-
J g “ — modicèdiftenta iamueficamanifeftòfèfefpeftandumofferet.
°ntr , i membranam aliquam, ut qu» coftas fuccingit,autperiton»um,in
atlUS ftUIS äffumpferitjleui negocio difeet, hanc fimplex fimilareque corpus
P 3 eflè