Theophilum ìllum,parum fané Anatomicum,uidere eft) imponút nomina.
Quatuor enim quum fin t,inquiunt,iecoris fibra;, prima focus dicitur : maxime
nanq; ad fucci concoífioné facit,quemadmodú concoquendis cibarijs fo-
cus.Secúda menf? nomé fortitur,quód menf?uicesgerat: nam membrorum
alimenta in ipfa apponú tur.Tertia culter nücupatur: diuidit enim, fegregatq;
inter fe humores : aut íi quid crafsius diftribuendü fit,id fecat atq; commutât.
Quarta auriga; nomine appellatur: nam naturales uires iam excoños humores
bene regunt, atq; in melius reftá ducunt. Huiuímodi profeftò eorum qui
humanam fabrica imaginationibus, non feftionibus, aut è brutorum potius j
quàm hominü corporíb.difcere conantur,nugae figmentaq; funt.Quantum- j
uis interim haud ignoré, iecori in libro de Natura ofsium ab Hippocrate quin i
que fibras,aut,utinterpres habet,extremitates dari.quod fanènô leuitermira i
rer,niíi uel perfunàoriè in Anatome ueriàto,& autorum grafia fuis oculis fi- |
dem non deroganti,plus fatis conftaret,quàm multa in eo libro, ipfiq; praefèn j
tis argumenti conterminis libris occurrant, ab fiominis fabrica,omniq; pror- I
iùs ueritate aliena, & indigna pariter quæad Hippocratem referan tur, quem ]
Trm. ci. ¿ nunquam in Anatomicis lapfum fuiflè Galenus audafter ( at nefcio quàm ue- I
rfrfvmm. r è interim ) atteftatur. Nimio itaque erga autores affeôu nonnihil remiflò, I
omnes qui mihi un quam fecàti aftitere teftor, me iecur in fibras aliquo paño I
diuifum,nunquam iqlpexiflè.Neq; eft cur quiipiam iecur duplici fibra confia- I
re aftru jt,propter° fcifsionem feu foramen potius,quo uena ex umbilico pro-
ficifcens excipitunaut ob eius iecoris' portiunculam,fub ortu uen? porta ex- "JJJ
tuberantem,id fibris aliquot conftare affirmet: fi modo unquam uel perfom
nium ammalia, quibus iecur in fibras,ut cani, diuifum eft,cótèmplatusfuerit. ,!"ìs
non autem hæclolùmleui negocio obferuabit,fed & animaduertetetiam, 1
quotquot haftenus uenæ cauæ exortü, & ad iecoris gibbum in duos truncos I
diftributionemliterisprodiderút,ridiculénugaciterq;admodú deliralîè.De I
magnitudine uerò iecoris, quòd fcilicet timidis gulofisq; maius obtigerit, & I
quòd iuxta proportioné homini,ut & cerebru,inter reliqua animantia, gran- a
dius iecur datum fit,nò præter rationé à quibufdldifieñionü profeflòrib. di- a
ftum eífiquanquá nonnulli noftratiü medicorum ijfdé crapula abfumi iecur,
ièriò adeoq; cótentioiè affirmet: utrerü omniúimperiti, & uulgo &fibiipfis fl
perfuadeant,infignibus illis uini gurgitib. iecur ad nucis duntaxat mole reduci a
umC f«i- coniueuiflè.Porrò de iecoris íubftátia, uenis,arterijs, tunica,& ligamétis,nunc a
fimtu. dicendumeft.Per uniuerfum itaq; iecoris corpus, ad humiliorem eius fedem, I
uenæ porta;1 propagines innumeræ diffùnduntur, in iuperiorem uerò ipfius
fèdem uenæ cauæ' foboles numerofè fpargutur : quas aut ab earum extremis
iùrculis, aut ab ea parte, qua caudices uenarú conftituüt,deícribere integrum
rmtmm fi- eft. O rbiculatim nanq; ( uti in tertio libro complexus fum diligentiùs ) ex o- I
mnibus extremis iecoris partibus infiniti uenarú furculi prodeunt, quorum 1
alij in elatiore uiiceris parte, ali) in demiísiore habentur, inuicé propemodum 1
continui, & mutuis ofculis quodàmodo còmifsi. Inferiores furculi paulatim 1
inter fe in alios paulò crafsiores colliguntur, & hi rurfus in alios. Atq;ita dein- ■
ceps tantifper coeunt, donec tandem omnes in iecoris cauo in unam uenam J1^
congrediantur: non equidem( ut quiipiam alijs diííeñionú fidensprofeflo- j i q
ribus putauerit ) in cauæ fedis centro, fed in humiliori eius parte, qua dextro I
dorfi lateri iecur proximú eft. Hinc prodiere uena, eos quos fæperecenfuira- I
mos,in bilis ueíiculam,uentriculü,omentum, lienem, & inteftina digerit.Sic^ ■
ramorum qui fuperioré iecoris fedem occupant, tenuiisimæ foboles in gran- ■
diores
diores paulatim, & h « rurfus in maiores, ampliores'ue tantiiper coaceruan-
^,1/, tur,quouiq;omnesm duosmaximoscoeantramos,inanterioremuenaxca-
Ky i u® fedem,qua hàècieCori innafcitur,pertinerites.pr«ter aliquot etiam ' graci-
I « , lés fureulos eidenl uen^cau« fedi infertos. Neq; rurfus hoc ili gibb«iecoris
Pfedisfitmedio,fed mpofterioreipfiusfede, quafeptoincumbitpotiusquàm
t adhf reb du.mrefupmatum hominemintelligimus. hIn diftorumramorum
K f me” 0 sliquibus in locis tenues gracilesq; admodum deducuntur furculi, qui
< c° rPore donati,m unum quoq; caudicé mutuò c o lk a i
definunt,mbilisueficulam (utipòftdicemus)deducendu.Quin&inhumi>
>»»• bore iecoris fede,tibi porta; rami in fiium caudicé coeunt,1 exiles arteri« iti ie-
cons corpus expornguntur,ab ea diffuf«,qu« dextre fediinferioris metnbra
n* omenti a magna arteria offmur.His omnibus uafis rubra mollisi); adnafci
turiublfantia, nuper concreto fanguini quàm fimilfima, nifi quòd durior &
potiisimum inrecorisgibbo cernatur,ab Erafiftrato, quod uafis bis &propa-
gmibus c i r c u n fu n d i tu r ,^ ^ « nuncupata. H«c iubftantia iecoris uafa con-
tinet^X: ampleftendo fuffulcit, totani propemodü iecoris molem cóffituenst
quSperquam tenui obu oluitur tunica,à ligam entis pronata,quibus iecur pe-
^ nton«o, quaid fepto fubditum eft,affirmatur. Sunt autéh«c duo precipua:
foc unum quidem derifum &mfigniter ualidum, fed membrana; modo tenue
1 ftuod Pento n * i pars ìhferioré fepti fedem fuccingens, paululum à latere dex-
■ tro mucronata; càrtilagmis educit,reftà ex anterioribus in pofteriora proten
e mm,paucisq; omnino quàdrùpedibus ut quaeperinde ac homo neutiqua eri-
'¿.(.guntur comune. Alterum uerò,quàiecoris finiftra pars in acutu definit angu
I « lum, a peritoneo nafcitur. hìc enim fortifsimo & quodammodo teretiliaa-
mente»iecur peritoneo alligai ur. Dein" qua cau« uen« caudex feptum per-
fc meatj& dein lecundùm cau«periecori pofteriora deduftummeritoriKum
locöriadnaiaturffibiq;hacinparteiecurconneftit.Quinetiairi cau« iecoris
ledi, ubi port? eit principiti,ométi quoq; portio adnaicitiir.Pr?terea iecur an-
! terionperiton«ifedi(quod&alijsanimaduertendüetiäffieratAnatomicis)
iwa tonectitur,beneficio uen«ab umbilicoinipfumiecurpertinétis.H«cenim
m f g ü è matre exclufo arefcit,ac inftar uahdi efficif uinculi,ipfum iecur,uti iam
; U “ Xi,periton«ocolligantis. Ex his omnibus uinculis quibus iecur periton«oi
| j adnedtitur, tenuem fuam & fibi peculiaré fortitur tunica, in quam duo quo-
r i 1 quemferunturnerui:° unus quidem à fexti paris cerebri neruorum ramis, ela .
r i «ori orificio uétriculi impiantatisip alteruerò ab alijs Anatomicis ignoratus,
1,,.» alextieius coniugij difeinditur propagine coftarü dextrilateris radicibus ex-
1«. porrefta.Neruusiftein iecoris tunicämraris modicisq;furculis difpergitur,
; priore neruo in iecoris quoq; fubftantiam pertinente.Et talis quidem uifeeris
buius eftfabrica. quòd autem ad ipfius partiü ufum attinet, fic fefe ordine ha-
L ,bentfing ula-ftcori quiequidhumidü fucculentumq; à uentriculo conficitur,
• aen«port? rami exipfo uentriculo-& inteftinis potifsimum id depafeentès,
adferunt. Q uod uerò ij dem rami priufquäiecori fucculentü id porrigant, rudern
aliquam fanguinis formam illi cóferant,& ut Galenus atteftatur, m odo
; leconfimillimo ipfum preparent, non facile concederò. Nani fi uems, non
hisfolum,fed & omnibus cau« uen«propäginibus p re te r pröprij nutrimen
ti alterationé,alia qu« toti fubferuiret corpori alteratrix uis,quemadmodum
uentriculo,in eilet, ea fané nomn rubrü,atm album quod à uenis ampledberetur,
emutaret.fiquidem alteratüin nutritione, alterantis colorem ut ailumat,
ueceltumfit.Iecuritaqjin omnes port« ramos perfubftantiä ipfius digeftos,
h h 3 quiequid
Bilis ueßcuU
meatut in
iecore.
Sulflantia U4-
ß s circumfitßt.
Iecoris iig<t-
mentaac e x il
lispronafiens
tunick.
Iecoris oßßciüy
ipßwjjßrtsflu
rdt ratio .
L i k 4. d e ß ß i
p a rtium .