Cabut oculorum
gratia f ir
matum.
Lib. s. de vfit
partium.
Qui Natura o-
culos muti
^CHV. V E S U L i r , D E C O X fO X I S
V M A N V M caput,oculorum gratia effbrmari,cancro-1
rumpocuftarum, & quorundam qu£ capite deftituuntur I
animaliu oculos manifefto comonftrare,Galenus docuit, I
His fiquide oculi fuper proceflus prselongos locatur, neq; I
imi, quemadmodu os,nafus,&aures inpe&oreipfis con-1
duntur. Oculos enim altaeguiflefede,atteftaturhoftium I
—~~— E-----mcurfus, latronumq; fpeculatores, qui muros,monies,& I
aitas turreseodem ufu af cendunt,quo naut£ nauium antennas, terram ocyus I
quani'quiiubfuntmnauijconlpefturi. Commemoratisigituranimalibuste-1
itacea Sc dura cute obteftis,integrum fuit oculos in oblongis procefsibus tut6 I
reporu,quod llliduriores erantfuturi,&tunicaextrorfumobducippterant, I
qu? at> '" orum ammalium cute prognata,fimul durifsima & teftacea eflet.Ho I
mimuero, propter corporis fubftaritiam,&mollemteriuemc,;, qua oculi inue I
Itmntu^membranamj exquifitioreiniji fenfum, totems oculos neceffario m o l-1
les habituro,hi prglongis procefsibus citrapericulu apponinequierunt. Quan I
• do itaq;,m imp homims oculos focSre, non erat eorum funftiofii comoduni, I
- oc nudis ceruicibus eos adnefterehaudquaquamdecebat, Natura necoculo-1
rumuium prohiben,neq;eorundemfocuritate uitiariuolens,partemextru- I
xit altam, (Spdeganter oculos ab ifiiurijs uindicante. Superius enim palpeBras, K
upercilia,&frontis os collocauit: informs uero,pr*terpalpebras,mal* etiam f
Sc g en * oculos tutantur. Internis autem partibus nafus mun inftar oculis m-1
tenectus eft, exterius deinde ualxdifsimum os externum oculorum fedis angu I
lumoccupat,adeout edms ac extuberantibus undiq; partibus oculi fopiantur, I
utiliterq; ueluti infinuofa ualle latitent.Cieterum horu q u * oculos muniunt I
rv„'i,cn ,t coaceruatio Sc congeries,caput minime eft,quamuis etiam ilia fine capite con I
I " " t r 'rnequeant.Qu*,giturfuitnecefsitas,hicquoq; alias coponi partes,qua- I
j g g rum fabnca capitis nomen meretur ? Smgulafenfus organa,uifus nimirum,o-1
doratus,guftus,& audrtus quaeneruo indigent molli: nertto quidem,quodil- I
ielitammabsfpintusfacultatisq; uehiculum: molli autem, quoniam affici & «
diiponi quodammodo oportet,ab extrorfumincidente fenfibili.Quando ita- I
que oculi molhbus cerebri neruis mdigebant,ac mollia omnia f i ulterius pro- f "
cederentpromptediuulfafrangerentur,ofFenderenturq;, autetiamui*longi |
tudme plus aequo mdurefcerent, cerebrum iure non proculab oculis reponi
debuit. Atqjita colhgtur,cerebrum in capite Joeari oculorum cauia,odoratus I
autem&auditusguftusq;organaproptercerebrum.Quanquam&h*corga I
na alioqum aftifsimam fedem opportune fortia'tur.Aures enim quum fonum I
percipere debeant, qui natura in fublime fertur, refte in altis corporum parti- f
forfomT * ; nareS’e° " ° mnis odor ad ducitur,meritb I
lurfum funt:& quod magnum cibi &potionis iudicium ad nares quoq; perti- I
rnnfnTh ne M mcimtaten] oris ill* fequuntur. Iamguftatus,quifontL eo |
, T j u«fcim“r genera debet, comodehabitatin ea oris parte, qua efcu- I
terfiilfis eftCU<- ?iflral*:erPa*:e Taifusautem toto corpore *quali- E
W jM mmi° S & frl§0nS & Cal° nS aPPulfus fen- I m m r>m Ca?terum caluan* figurammaximenaturalem concinnamftj J
omnesdefimunt, qusinftarlphsrai utrinqueinanterioraleuiter compreife
(mamrnvO30 ^ eomprefiioms occafion^anteriorip^te muito anguftior,
quampoftenon, redditur. F o rm * hums rationem Galenus ad cerebrum reagi^
L ^ receptaculum,ac ueluti galea&propugnauium,
illiUs debere formam expnmere aftruens: & addens pariterfqui pofteriori
23
ante
Cerebrum t
lorn-. 0gratia
capite lo cart, et
H V M U m FWB X IC ^ i LIT} É.X I.
riori cerebri parti cerebellum allocetur,dorfalisq; medulla illinc prodéat:
riori uerò parte ad olfaftus organa, & ad oculos à cerebro proceflus educan-
tur.quum interim nos facilè in feptimo libro oftendemus,cerebrum nulla peculiari
eguiflè figura, & pofterioré eius partem retrorfum magis quàm ipfum
» cerebellum* prominere,acpr*tereaproceflus illos olfaftui feruientes,& uilo
rios neruos ex cerebri balls quafi medio,non autem ex anteriori ipfius fede ini
E tium ducere: adeò ut cerebri ration e nihil obftiterit, quo minus caluariam in-
ftar exañi globi, Iphsrs'uejUtpote figu r* iniurijs repellen dis promptilsim*,
effbrmatá cemamus. Verùm maxill*iuperioris,&nafi,oculorumq; ledium,
& temporalium muiculorum habenda fuit ratio, &infuper connexus calua-
r i* cum dorfi uertebris gratia, pofteriorem capitis partem latiorem capacio-
remq; fieri decuit,fi modo iufti ponderis haud negligenda erat occafio.Hippo
crates porrò naturalis appellat*nobis fo rm * caulamin obftetrices nutricesq;
uidetur reieciíle, quum aíTerit quofdá oblonga capita exiftimaiie eile pulchra,
hosq; ideo inpuèrulis ea cóprelsiftè,atqj ita tandem natura in hanc obloiigäm
formam procreata elle: eo propè modo, quo pleralq; nationes peculiare quid
in capitis formafibi uendicare conftat. Genuenfium namque,& magis adhuc
Gr*corum Sc T urcarú capita globi ferè imaginem exprimunt,ad hanc quoq;
(quam illorum non pauci elegantem, & capitis quibus uariè utútur tegumen
tis accommodufn cenfent) obftetricibus nonnunquam magna matrum foli-
citudine opem ferentibus. Germani uerò compreflò plerunq; occipitio,(Sciato
capite foe£l:átur,quód pueri in cunis dorfo fomper incumbant, ac manibus
ferè citrafafciarum ufum,cunarum lateribus utrinq; alligentur.Belgis oblon-
giora c*terispropemodum reíeruanturpermanent’ue capita, quòdmatres
fiios puerulos fafcijs inuolutos, in latere 8t temporibus potilsimum dormire
finant. VtCunq; autem fit, Anatomici earn capitis figura appellant naturalem,
q u * adoblong* lp h * r* fo rm am potifsimumeXtruitur,priorempofterió-
remq; partem obtinens magis proceram. Omnes autem reliqu* ab hacèua-
riantés figur*, non naturales cenlèntur : qUemadmòdum ea,in qua anterior
eminentia à fyncipit e,frontiste elatiori fede produftaperit:pofterior autem,
q u * occipitis eft, referuatur. Item' q ii* huic planè contraria uifitur, ac pofteriorem,
occipiti) nimirum,eminentiam manente anterioreperdidit. Deinde
tertia,naturali adhuc magis opponitur,in qua amb^ capitis eminenti^ abolen
tur, & caput ad amulsim rotundum, &inftar exaftse lp h * r * , ac ueluti foill*
obferuatur:qua figuraTherfites ab Homero fuilìè tradltur.hanc enim ab ipfo
(fofoVappellari, nonnulli aflèrunt:quanquampkrifq; omnes acuminatas capitis
figuras eo nomine,& ¿f(/Ks<p«As</>nuncupare libuerit.® Quarta foecies non naturalis
figurg ab Hippocrate quoq; enumeratur,in qua caput in latera ad utranq;
aurem infignius,quàm in anteriori pofterioriq; fede, prominèt. A c haec naturali
capitis figure omni ex parte dilsimilis eft,h au d focus quàm fiad alteram au
rem in naturali figura faciem, ad alteram uerò pofteriorem ceruicis fedem fin
geres. Verùm Galenus alibi hanc exeogitari quidem, non autem in rerum natura
confiriere polfo affirmat: quamuis interim Venetijs puer multis partibus
deformis,& admodum amens, hac figurahodie còlpiciatur. Irnò apud Bono-
nienfos mendicus obambulat,cui caput quadratum,fod latius paulo quàm lon
gius contigit. Pr*terea Genu*puellus annos natus fortè tres,à mendica oftia-
tim circülatus eft,(& paulo pòft in nobilißimaBelgarum Brabantia ab hiftrio-
nibus fuit propofitus] cuius caput in utrunq; latus protuberans, duobus üiro-
rum capitibusgrandius extitit. Verùm arbitrorillum puerumfimiliaffeftu
labo-
In l i Ir. de ^Here,
a q u k ity le
Prima nonna-
turalis capitis
Secunda.
Tertia.
Quarta.
lib .$ide yfit
partium.
Faria injitper
capitis figura.