^ CS4) m
Manifeftum e il in omnibus, quotquof examinavi, fpeciminibus, materiam
iftam heterogeneam & fpicula fluoris, quocunque modo compofita, fe accom-
modaffe ad figuram naturalem & organicam Cornuum Ammonis ftmUuram ,
ñeque exundaffe, nifi tefta forte prius confrafta. Eandem veto materiam
acúdiSeCornubus Ammonis, tanquam externam & adventitiani, vel inde col-
ligitur, quod nonnunquam cruftæ rudioris in modum ambiar üla, in fe optime
conformata. 0 imbellem igitur k j imbecillum arietem ! No s potius Naturæ
lufuiim patronis folvendura remittimus hunc nodura , quomodo inordinatam
iftam fpiculorum congeftionem , & inconditam difpofitionem, cum celebrata
tantopere ludentis naturæ iuæ prudenti» & fjmmetria conciliare velint ? Mihi
ne magneti/mi quidem analogon quid illi phamomeno fubelTe videtur,propter
jam indicatam fpiculorum in omnes plagas direftionem; cui efficiendipa-
. rem alicubi exiftere magnetem haud temere credo. Beati S t v rm i i noftri opinionem,
de modo mecbanico quafi, quo materia lutulenta liquida, in vorti-
cem a fta , conceperit Cornuum Ammonis formam, tanto Philofopho minime
dignam arbitror, & velut abortum nudæ ffieculationis , neglefta rerum ipfarum
conteraplatione, optimo Viro excidilfe puto.
In pagina 38- Orpaograpbiæ meænon immerito T e offendit,quodB«c«r-
ditæ fynonymon fecerim Hjfterolithum. Bene n o v i, apud Autores accura-
tius fcribentes utrumque diftingui : nec ignoro, quod lapidi a me delineato ac
defcripto reftius conveniat bucar dit æ vocabulum. Hjfteralitbi vero feuAj-
fterapetræ appellationem eidem attribuir uterque B e s l e r v s , in fuis Rerum
Naturalium Colleftionibus ; ne exiftimes, me citra autoritatem propofuiffe
fynonymon illud, quod etiara citatum invenies a Nebemia C k e v ì, inÆ u -
feo Reg. Societ. Land. p. S63. Neque arduum fore puto indulgenti phanta-
fiæ fuæ homini, e commiffuris conchitæ illius concipere fibi & fingere ali-
quam fimilitudinem naturalium muliebtium, perinde ac bovini cordis.
Quos Num. IV . & V . delineafti mufculitas, (uo quemque loco inferam
ac recenfebo in Orjâograpbiæ Supplementis, pro quibus jam fubinde aliquid
co lligo , ut tandem futuram fperem non poenitendam acceffionem. Interim
T e , V ir Excellentißme, incremento Hiftoriæ Naturalis, ae totius Rei Litera-
riæ ornamento natum, quam diutiffime fupereiTe opto & valere ju b eo , favo-
rique T u o majorem in modum me commendo,
Celeberrimi Nominis Tui
Altorfii Nor. d. vn. Oftobris
A .R .S . c b lo c c v i i i .
obfer van tiffimus cultor,
Jo. Jac. B a ie r v s .
S E Q V V N T V R N V N C IP & A S V P P L E M E N T A .
Tametfi multa fint & varia, quæ in SVpplementvm Oryctographiæ N o -
R1CÆ accumulati poffent; malo tamen inftituere dele'äim, quam levio-
ris momenti quælibet ingerere. Lub et autem in proponendo fequi ordinem
Capitum kJpaginarum , atque ita quævis notatu digna referre ad fuos locos,
nunc longiori, nunc bueviori rerum defcriptione.
Cap. II. pag. 5. Aquis medicatis annumerare decet fontem , haud ita
pridem exploratum, proxime ad Arcem Grofs- Aìbers - H o f , ubi S er enissi-
Mvs D v x P a l a t in o - S o l is b a c en s is , Dominus meus dementiffimus, com-
morari folet. Ifte/onr fubinde halitum fulphureum fpargit notabilem per
viciniara; faporis eft blandi acidiufculi, ut non folum ftatim a priori (q u o d
dici-
^ c 55 )
dicitur) naturam acidutarum dihitiorum. præ fe ferat, fed etiam a pdfteriori,
ipfo nempe ufu & effeftu falutari, multis variisque in rnorbis, mirifice jam fe
commendet. Ego autem in præfenti omitto plura de eodem fonte commemorare
ideo , quod fpes fit , fo re , ut plenior ipftus defcriptio , fingulari ex-
hibenda opufculo, Clementijjimi Principis julTu, aut mihi aut alii pvoferenda
in publicum demandetur.
Cap.III.pag. 8. Teftatusfum, menee unicum ferræVeldenfis paftillum,
com o d o , quo C a s p . H o em a n n v s indicaverat , fignatum invenire potuiffe.
Deprehendi autem poftea in pharmacopolio quodam Norimbergenfi, ejusdem
prorfus Terræ figillatæ exempla , cujusmodi unum inter Icones ad hæo
fupplementa referendas Tab. V I I . Num. i . delineatum fiftit moniibus fef ar-
boribus notatum, addita vitiofa infcriptione : Tera Siglata. Cæterum ad
idem caput de Terris omnino pertinet, quod aliquando acceperim glebampal-
lide fiavam , prope Coenobium Ord. S. Bened. Weijjmobe repertam, quæ
omnibus notis, præfertim arenoja tenerrima afpredine, ipfoque abftergendi
ac poliendi effeftu, v e r am Tripelam feu Tripolinam terram repræfent at. ^ Majorem
ejus copiam, & quafi venas. Domino fundi haud exiguo lucro futuras,
diligenter quidem, aft perperam inquifivi.
Ad Cap. IV . pag. 13. ubi de Marmore agitur, addendum e ft , quod ance
paucos annos in monte nobis propinquo, Heydenberg, qua pagum Pilh/heim
fpeftac, Marmoris magna vis & prægrandia faxa fint deceda. Ipfe Lapis
iexe cinerei coloris, iedmaculis ac v en is modo f la v i s , modo rubicundis
aliisque eleganter diftinftus; ut operæ pretium minime fit defuturum, fi quis
in elaborationein variarum rerum, utenfilium aut crepundiorum, ex ilio marmore,
fumtum facere v e lle t, præfertim in conficiendos inde glóbulos lufo-
rios. Et fane polituram haud diffieulter recipit, v ix ullo vitio notatus; nifi
quod frequenter fît rimofum. Deprehendi autem alibi in agri,? minora frutta
marmoris durijflmi, quod limam fuftinet, omnesque notas habet lapidis Po r-
pbyrii.
In eodem Capite pag. 14. poft Silicum recenfionem admonui, quod cura
his interdum vulgo confundantur nobiliores quidam lapides. Atqui tales non
infrequenter occurrunt in agris moncofis & lapidofis Palatinatus fuperioris ,
præcipue ditionis Solisbacenlis ; quandoquidem circa pagos Popperg & ///-
fcbwang collegi Achates varii coloris, albicantis, gryfei, aut (ìmplicis, aut
diftinfti venis rubentibus. Habeo eciam è grjfeo ccerulefceatem , v enis lu-
tels eleganter variegatum ; Jafpides mbipèr hepatici, rubri,fufci coloris, in-
tercurfantibus diverfis venulis. Seorfim prope oppidum Erbemiorf copia eft
obfcure v irentis Jafpidìs, itidem interdum verficoloribus venis. Hac occafione
licebit etiam ineminifle immanis illius Achatæ molis , ducentorum circiter
centenariorum ponderis, quem nuper admodum in Palatinatu fuperiori,
qua Potentifjimo B a v a r iæ E l e c t o r i parer, invencum, ingemofe excogitatis
machinis adhibitis, in prædium fuum transvehi cura vie Iliujtrijjimus Dominus
C om e s N it z .sch de W a r t e n b v r g , Eleftoralis Vicarius , .ac Præfes Amber-
genfis Regiminis fa'). Qualis autem color in Achate ifto prævaleat, refdre
nondum potui.
A d calcem ejusdem Capitis IV . adjicio rariorera fluoris fpeciem , cujus
meminit Excell. D , S c h e v c h z e r v s in Epiftola præmiffa , tum etiam ad hanc
refponfio mea pag. 53. Eft autem/«or ille ex meris.fpiculis, ad fimilinudi-
nem acuum, quales inter purgamenca lini co n f dciuntur, aut fcobis tenerioris,
laxa cohæfione conflacus, & velut in fafciculos congeftus, inæquali prorfus
fuu inter fe junftos. A nemine, quod iciam, deicnptum Jaorf?« eumvix
alibi, quam in Geode ce llulofo, OryUogr. p. 16. annotato reperire p o tu i,
aut folitarie, aut Cornubus Ammonis interfufum, quemadmodum pluribus
O 2 enar-
( a ) V id . R cg cnfpu rg ifch s U i jo r i/ c h e Na ch r ich ten An . 1730. pa.g. 94.
ù ì
i i I
■ Mi
r ii.-;
Ìì:k;
irii ¡ • ; '-'i
iß
'■ri ;
ri!