faxorum penetrantes, dbluere hinc inde & Je cum vehere tenerrîmam lapidum
Jubft anti am, k f v e lu t i cremorem, huncpoilea rurium è fmu fuodimit-
tere, nafta occafione commoda in fubterraneis cryptis, quarum in parietibus
corrivata: aquarum guttæ, difto lapidum cremore fcatentes, fenfim evaporando
evanefcunt, relifta, quam fibi in tranfîtu è faxis adfciverant, materia, in
ipfum LacLunæ coalitura, ambientis præcipue aëris auxilio ficcanda.
Num cognitum habuerint prifci Medici Lac Lu n ie , & an Morochtus
aut GalaWtes eorundem fit? jam non vacat difquirere, quamvis multi neo-
tericorum id fufpicentur. Parum etiam intereffe puto, ad quamnam terra-
rum clajjem referatur? ftante tamen propofita modo hypothefi, de ortu La-
üisL unæ, iftud ad Margam fiv e medullam faxorum pertinebit. Cæterum
mihi gratulor, quod, neminepræeunte, offenderim in hac regione curiofum
illud foiDle, & apud nos extare, primus fortalTe nunc declaraverim, nonde-
fperans, quin & alibi per Germaniam inveftigari poffit, quemadmodum in
Moravia & Superiori Auftria Jo. Fer din, Her tod ( s f extra Europam vero, in
Infula Sumatra, Herm. N ic o l Grimm ( t ) repertum teftantur. Seorfim quoque
Cinibriam La ttisLunæ feraceiii elle arguir Aiarga Saxa tilis , e x infulis
Feroenfibus, quam defcripfit 1. c. IPbrmius , & analogam penitus Helvético
LattiLun.e oñendk. Sed plura, in hanc rem, dubio procul legi poterunt
in celeberr. Jo. D an. Aiajoris peculiari tradatu de Latte Lunee , quem tamen
hucusque nondum videre mihi contigit, etfi fedulo quæfiverim. Hoc
interea pnflura confirmare, quod allegatus D. Langius notavit ; Lac Lunjs ,
nimirum, magis (ac diutius) expofitum, faciuime iterum induere naturam
lapidisi An vero genuina caufa hujusmetamorphofeos ñc nitrum a'éreim,
denuo adinixtum, ut ille v u lt , ego quidem v ix aufim decernere, contentes ,
quod è.phænomeno ifto rationem didicerim, quare interdum La c L im i oc-
currat ajperius k f lapidofius, non quod tale fit immaturum adhuc & crudum,
ceu Gefnerus credidit, fed quia nimis maturum & veluti bis coftum eft.
Præter Lac Lunæ, alias etiam marga differenti as Noricum nr'ftrum exhiber,
inprimis vero illam, quæ M E D V L L A S A X O R VM (Stein-
Alarck') appellatur, paflimque obvia eft, inftar nuclei, glandulæ feu medullæ,
de commiffuris & qaviratibus petrarum eximenda, quando hæ à lapidicidis
franguntur, cwcrM-pIerumque aut albicans, non æque ponderofa & , inguis
ut argilla, friabilis tamen. Hujusmodi confpicuas portiones eli :ui è riinis Se
interftitiis faxi arenofi, in valle profunda prope paguri» Griinfperg,uhi aliam
ex amniculo collegi nempe dtiriorem , rubricæ in’modum, i f j f ò
k f v iolaceo variegatam,ponderofam, quæ lapidi nigro fidili a f f iila lineas
ducit coloris fere carnei : Docucrunt autem ex. erimenta , beine marga Jps.
ciem ferro ejfe refertam, ideoque nobiliorem cenfendam. A lia rurfus rnafjti
fe mihi obtulit circa Wìnckelhaid, in foraininibus finuofis quorundam faM-
rum , tenera k f le v is admoium, coloris aurei feu lute i, quam pariter mar-
tialem judico. E lapidicina montis Mauritiani margam quò'due cbnfec'u'üs
fum, fed imptiriorem, coloris partim albicantis', partim lutei k f p i'N è fìi
Cs te tum ufus Adarga in A led i dna & virtutes, licet à variü! déjiræclicentfif
variæ, potiffimum in abforbendo & leniter adjtnngendo confifiünt quâre iïif
ter ipfam & terrea concreta alia exiguum ratiotìe eìFeftus interceder difcrimen.
Alarga perquam affinem terram, fijfilem, aut è numerofis incutnbehtìtìÌl'S
fibi laminis compofitam, colore glaucam feu ex coeruleo incamm, faporis laiii
dabilis,àeprehenài ad radices montis’, inter pagos Altdorffio propinquos; G>ub
& Scbwarzenbacb. C R V S T O S A vero T E R R A elegans, m'lütifodín'íá''riÓ-
ftris, & inter arenas rivuli ad niolam Bretibal reperitur, quam ò ufiy.angiq T).
D. Alaiir. Hoffmannus nofter (u ) lapidem vocac miniatum, ideofotCan, quia
* ' paulo
paulo ea durior, & quarundam eruftarum colore minium mentitur. Eius
quandoque vigiliti poflunt numerari crufta, fibi invicem fuperinduña, con-
Jimiltmodo, ut in lapide Bezoar apparet , centrum poffidente v e l ejusdem
confiftentiæ nucleo, \ e \pu lve re non difparis naturæ & coloris. Eft autem
co lo r, præter diftummiuiatum,rariorem, vulgatior luteusautochreus martialem
arguent genium , qui clarius fe prodit uftione inftituta, hinc enim iu-
cunde ruffefcit & rubrica aqualis evadit, cui propterea, qua pigmento, qua
medicamento,>»fubftitui poíTe illam terram non temere fpondeo.
Alargacea porro gleba, pallide lutea, mihi obfervata eft in crypta Kauer.
heiraenh, led quæ arenulis fcatet, lavando tamen, lege artis, facile purean-
da E t hæc quidem de TE R R IS N O R IC IS in præfenti difta fufficiant; più-
rafortalfe fuccurrent ac proferentur in pofterum, ego interim ad lapides te-
cenfendos me conferam. ^
C A P F T IF.
DE LAPIDIBVS IN GENERE, ETSPECIA-
7ÍM lis , QVI SVNT aFOQ(Cot, H, E. n v l la c e r t a
F IG V R A C 0 N SP 1CVÍ.
A fturus de lapidibus No ricis , minime neceffarium p u to , generalem ifto-
•K operofius evolvere: Siquidem plerisque mentibus
jam fatis firmiter inìuRtet genericus iWe conceptus de Lapide, quod fub-
Jtuntìa ut dura èi) rigida^ non dutiiliSy nec aqua nec oleo folubilis, neque ;V-
ne hquabilis, &c. Cujusmodi conditiones quodammodo diftinftum reddere
queunt lapidum genus, à reliquorum foffilium daffibus. Prolixas divifiones
lapidum, palììin ab Autoribus traditas, pariter haud moror, quippe qui neutiquam
univerfalem , fed nofiratium faltem lapidum biftoriam concinnare de-
crevi. Eleo igitur idonea, pro inftituti ratione, fequens difpofitio;
gaudent ; Vid. TM . S fa u i.
L A P ID E S N O R IC I
figura certa
Opaci
molliores: $AXum arenATÌum, Tophus^ Lap,CaIsat>
Gypfum.^ Alalaßrum,
.duriores: Marmor^ Silex.
(/) T a r taw in a f ì. M o ra v . 1
( k ; F b r x A ltd o rÆ j
3g. y a . ( Ò E p h em . G e rm . A . N . C . D e e . I I. A n n , V , p a g . 6 5 .
)cUc. S y lv . llib fi ne in Ut. L .
Sluores Cryfialiini.
Diap lian i s
^ e x pa rte ; Flúores coloraH fS lividi.
Inter lapides, figura certa carentes, opacos, molliores, recepto apud Phy-
ficos more, primum collocavi S A X VM A R E N A R IVM : E ft autem chara-
fter,ipfius, quodafperum ex ifta t, nec poliri p erfefte queat, affriftum ftri-
deat, & in particulas,duras, rígidas, A R E N A M nempe foleat comminui; ut
adeo ex hoc lapide refoluto Arena, ex hac autem concreta ipfe lapis oriatur.
V ulgq dividunt arenam, in litoralem &.fojJidam, ceu V itr u v iu s (a) jam fe-
cit. D e illa, quam mare pariter, ac fluviátiles aquæ tantum non onines , al-
veis fuis continent ac vehunt, plus minus puram & æqualem, non attinet dicere.
, Foffidam autem, quæ fcilicet, extra aquam, e locis variis eruitur, ha-
bemus omnino variarn : fed ju v a t , præftantiores faltem recenfere difieren-
tias. Præ cæteris notabile eft faxum arenarium, quod xN èftgiìv Norimber-
gium vocat Agricola ( ¿ ) ; hoc enim (u t Viri laudati verbis, veritati fat con-
fentaneis utar) in lapfdicinis molle eft, quocirca, quamprimum fu e r it extra-
aum, figgrandum eft, Etenim,ubi aliquo temporis intervallo i d a'ér ambit,
niirum in modum duratur. E tali propterea fa x o Norimbergæ fplendida ple-
C 2 raque
G ) de Ardùtefl. Lib. II. cap. IV. (Q de Nat. foffil. Lib. VII., cap. XIV.
; F i , j ■:?!
»I ;
i l '■■A
Z ì i
Idi
A l l
li