■ iïSM
%
^ C32 ) ^
d e s , Ta b.ll. Fig. 16 .& 17. necnon îia i. V I. D J .7 . propofitæ, quarumpri-
mam& alteram D n . d e p i n g e n d a s indulßt, tertiara attulit Amicus
Grævenberga. Crajßßimas omnium habent helices , & umbilicum utrinque
valdeprofundum. Nequeo autem difficeri, in fingulis iiHs exemplaribus,
ftrias pet dotfum quidem & bonam helicum transverfim partem intégras ac
fimplices apparere, fed tamen e x una interdum quafi radice duas aut très fi-
mul oriri. Quantum ad materiam , primum è faxo conftat grifeo, fecundum
eft pyritofo- ferrugineum, cui à latere jungitur aliud pufillum, internam fa-
ciem perpulchre cellulatam v el articulatam eximie oftendens; tertium è p y rite
æneo, folido, penitus conflatum.
Striis v e to evidentius ramofis aut fu r ca tis , per dorfum nihilominus integ
ris , confpicua iont Ammonis Cornua, Tab. II. Fig. 18. Tab. III. Fig. i . &
2. quæ rurfus ita differunt, ut primum fit mediocris craffitiei ; alterum intet
cu n d a , quæ poffideo, in proportione tenuiffimum ; tertium fatis craffim, fo liaceis
ornamentis, v e l articuiationum veftigiis undique diftinäum ; Hoc
v e ro , ut & primum, folent, præ aliis omnibus , majoris imo maximi effe
moduli, & à dimidio ad unum vel fesqui pedem in diametro colligere : Extant
hinc inde in agris montofis & lapidofis, præfertim vero latomiis. Ad
illa pertinent, quæ fequuntur, STæ/’. VI. d ep id a . V iz . F ig . i. inaquali com-
rejfione helicis rnonftrofe oblongatum ; Fig. 2. cum portione matricis fuæ ,
bg. 3. cortice v el armatura martiali anthracina veftitum, & fucceffivas ar-
cuum ejformationes aliquot extraordinarie amplis interftitiis arguens : Fig. 5.
circa umbilicum conchite quodam b iv a lv i, firmiter acereto, contedum : Fig.
6. impuri ftalagmitis, quoid fingulas extremi arcus (ims,tuberculis incrufla-
tum ; ex lapidicina Herspruccenfi.
Alius commatis funt Na utilita, quorum transverfales fir ia dorfum non
trajiciunt, fe d iti medio ipfius, ab utroque latere concurrentes definunt. Horum
autem plures pariter funt ¿//jfferenri'æ. Quidam habent dorfum, feu potius
fpinam dorfi extantem, hanc v eto v e l articulatam , ve l non articulatam;
illam iterum a u t / f r r / îto , aut vertebratam. Spina effismoàiferrata,
feu acute dentata prcç di turn Cornu Ammonis parvum, T a b .lll.F ig . 3. expri-
mit, quod unicum hadenus, in monte Schlipfelberg tepennm, tam propter
indigitatum cbaraferem , quam propter figuram rariorem oblongam æftimo.
Obtufiwribus autem tuberculis concatenatam aut vertebratam fpinam
erit, quod Tab. Ul. Fig. 4.. repræfentatur. Miranda ipfius fabrica: ftr ia
mgulæ, admodum eminentes, antequam ad fpinam oblique pertingant, in
acutam affurgunt apophyfin, v e l apicem , verfus interiora reflexum. Hæc
ip e d e s , frequentius quam alia quævis, apud nos armatura m ea fuperbiens
deprehenditur, in luto coeruleo, quod è cellis erui antea didum eft ; Quin&
fæpius/ijn'ie obruta, aut largiter obduâa cernitur, ut probe jam notavit fo .
Baubimis Qn). Variæ eft magnitudinis’, variæque materiæ, fiquidem in luti-
fodina Altdorffina occurrunt fpecimina , ex indurato faltem luto conftantia,
pnælemm veto mat/ices fu fo r t£ , qualem Fig. 5. Tab.ead. fiftit, cujus pul-
chritudinem artifidofe affecutus eft fculptor.
Spina non articulata gaudent Tab. III. Fig. 6. & 7. delineati Nautilit.«.
Prior undofas, & verfus dorfum r«»iq/«i o b tin e t/ /m j; copiofe, grandioris
etiam moduli, extat in arvis poft Collegium noftrum, prope Lentzenberg.
Alter fimplicibus magisque reüis , ad fpinam tamen antrorfum quodammodo
inflexis.ornàtur ftr iis ; quem non amplius memini unde acceperim.
D'orfim fulcat'um, k j fpina extante deftitutum gerunt cornua Ammonis,
Tab. III. Fig. 8-9' 'O- eo tamen cum difcrimine , ut prioris ftrùs e x utroque
latere ad dorfi fulcum reUa fibi occürrant, fingulæque in tuberculum quoddam
eminens terminentur; alterius v e to , nec non tertii obüquus ftriarum
ûccurfus
(h) D eR àH ie o Bol], L ib , IV . p . 15.1^ ,17 .
m c 33 ) m
occurfus ad fulcum minus amplum obtufiores efforniet ángulos. Trigamhanc
è monte Heimburgenfi habeo.
Alias infuper Naïuilitarv.m noftratium differentias in proclivi effet recenfere,
quia vero ferius ac cep i, quam ut fculpi potuiffent imagines, defcriptio
quoque proroganda erit. Imo nec eaumeratarum fpecierum hiftoriam
abfolvere/fJ/nÆHri'licuit, ut potius omittere multa fuerim coadus. Quæ dam
veto è fin ir is diligenter confideratis colligi & fuppleri queunt, e. g. nu-
merus orbi um aut fpirarum, eartimque v e l convenientia cum circulo , v e l
ab eodem difcrepantia &c. D e numéro fane volutarum in cornibus Ammo-
nis dubium eft pronunciare, quoniam ipfarum principium , aut unus alterque
arcus fæpiufcule deficit.
Cæterum, ne pro naturæ lufibus, fed v e r is concbyliorum teftis, earum-
que partiiim eciypis habeam Cornua Ammonis,plmbns omnino rationibus in-
du co r, quas longum foret omnes in præfenti exponere : Sequentium veto
præfertim apud me valet autoritas. i ) Quia certus kft conjians eft chara-
t ie r , non folum totius ffcnm'i, fed & fingularum fpecierum, ita, ut fi unius
fpeciei vel mille reperiantur ind iv id u a , nullum ifto charaélere penitus carear.
2 ) Quia non tantumpr^efentia, tefta , verum & conveniens ipfius colo
r , in pluribus ejusdem fpeciei individuis ’monftrari poteft, tametfi illam intus
modo hæc modo ifta repleveric materia. 3) Struttura interna artifi-
cium: Quo refero memoratas jam lüpra articulationes, & inprimis ca v ita tes
in aliquibus fpeciininibus interne confpiciendas, quæ, uti tocblearum k f
Aiautilorum naturam manifeñe produnt, ita fufpicionem, de alio naturæ lufu
, haud parum minuunt. Quis non miretur elegantiflimos confpe'dus interna
, ut loquuntur A r ch ited i, orthographia (Ical. Profilo) Cornuum Ammonis,
T a b .V l. Fig, 21. 22. 24. quihus belicum fa d e s interior concava palam
' & clarillime ante oculos ponitur ? Urque feorfim è Fig. 22; luculentior emer-
geret demonftratio , Fig. 2^. fiftft alteram , licet in ambitu parum diminutam
volutarum feriem, quæ alteri exadiffirne quadrat. Obdnui nobilia hæc fpecimina
ex monte Sultzbergo, quibuscuni conferri mefetur in T ab. II. P ip . 14.
indigitatus jam fupta Na utilites exiguus v niajori affixus, cellulis coúplufibus
difcretus. 4) Denique accedit, quod perinde, ut Ttjtacea c u n d a , 'pro ratione
graduuni ætatis fuæ, diverfi moduli, a minimo ad maximum'usque, in-
veniantm etiam Nauti/ita, Cic, ut in nonnulhs If èciebus ab ovulo quafi liceat
gradatim áfcéndere, per plures individuorUm-magnitudineSjiidfunimam.
Certe enim H AM M IT E S , faiteni iWe, qui granis majufcuHs 0 rotundis,
oyula pifcium referentibns cornponitur, indéque Rógè'nfti'in appeüáfur, pro
iisdem, maxime.teftaceorum agnofcere, cum D . ichhtchzero (0) hand v e reor.
Talem ovillorumfiibhtteorim congeriem-, in nmjfd lapidea. Tab. V i .
Fig. 31. contemplsndam offert, frequenter obviara in Heimbiirg-& Sultz-
berg. A t longe iiotabilius fpecimen Fig. 30. exhiber,r-x ovulis ', & quæ ab
iisdem modo prodiifle videntur, minutifjmi s conchy His, At aùti litis ac Turbi-
nibiis rnixtim conflatim, cujus ego vcnuftateiir deprædicare &ris n eq u eo ,
præfertim ob fimi htudi nem cumvulgarium cocblearum o v u lis , indeque nuper
exclufis foetibus ; de qaìhus A n t.F e lic is Abbatis Alarjílii petàoQta, ad 11-
luftr. Societat. Nat. Curiof Præfideni, Dn. D . Lucani Scbracnium, Cognatum
& Fautorern meuni jugiter vqnerandum, feri,'ta cxrat epiftolafp).
D idæ igitur rationes, aliis (nunc tacendis) cpnjunélæ*. mihi quidem facile
perfuadent, ut memoratam, de Nautilitarum rion minus quam reliquorum
fojfilhm teftaceorum ortu , hypothefin ampleólerer. Hac vero ftante,
porro non erit arduum occafionem , qua teftacea ifta è loco natali fu o , nimirum
oceano, ,in terram continentena tanta copia pervenerinr,referre ad uni-
verfale diluvium. Quæ quidem opipdo tam firmiter infita eft animo meo, ut
... I , . ; quot-
(0 ) Sch tceitze r. N a tu r -G c fc h ic h t . F a r t. I. p. lo S . ( f i ) Impreffa A iigu ftæ V in d . 1684.
Í. i
I
? fi
'■‘i Aiiì
.,¡¡1 >■
I -