I?’
Ir
T W E E D E L E Z I N G .
Het ReisigiNCSI-roces. — Mechanisch reiniyiiigsproces. — Verlies bij de mechanische reiniging, ~ Chemische wasschiug. — Cliemische
hardiug, — ICxtraelie uit niw materiali en uit bladeren door oplosmiddelen. — \'6<5r- en nadeelen van verscliillende procédés. — Natuurlijke
Surrogaten voor getnli-pertja, met inbegrip van balata,
Mechanisch reinigingsproces.
Het eerste patent, dat betrekking had op de zuivering van
getah-pertja, werd genomcn door Richard Archibald Brooman.
Het is gedateerd i i Maart 1845 getiteld als volgt: Employing
Gutta Percha in the Manufacture o f Artificial Puels, Mastics, and
Cements. De uitvinding wordt beschreven als in hct buitenland
te zijn gedaan, doch het schijnt dat de ware uitvinder Charles
Hancock was.
Broom.an beschrijft toestellen voor het wasschen en kneden
van getah-pertja, met schetsen, welke hier zijn afgebeeld.
Fig. 19 toont ons de wasch-maehine (\)\ zij bestaat uit 2 gladde
rollen C en C , welke in tegengestelde richting en met verschillende
snelheden door twee tandwielen D> en D* worden rond-
gedraaid. De rollen liggen bijna geheel onder water, in een bak,
welke door een stoombuis wordt verhit.
De getah-pertja wordt tusschen de rollen gebracht en er
achtereenvolgens eenige keeren doorgewals^ tot zij voldoende
gereinigd is.
Fig. ig toont ook de knecd-machine in doorsnede (2 en 3).
Zij bestaat uit een gegroefde rol M, die in een raet heet water
gevulden ijzeren bak draait. De bak is voorzien van een, om
klompen ruwe getah-pertja worden in
vanwaar zij tegen de schijf valien
messen in schijfjes wordt gesneden.
De andere inrichting, welke b>-eek- en hak-machine zou kunnen
genoemd worden, is bij 3 voorgesteld; ze is vrij samengesteld
en heeft ten doel, het materiaal in kleine stukjes te breken; op
deze wijze wordt het zieh daarin bevindendc vuil zichtbaar.
De schijfjes uit de eerste raacliine worden in heet water geweckt
en dan in den trechter M, aan de linkerzijde van den langen
trog T , geworpen. De trog is in drie afdeelingen verdeeld,
tC t= en x\ welke koud water bevatten. De weeke getah-pertja
wordt in den trechter door de rollen G' met kracht fegen den
snel ronddraaienden broker F ' gednikt, welke aan den omtrek
van een aantal zaagtandige bladen is voorzien.
Het fija geraaakte materiaal valt in het water; het zwa.ardere
vuil zinkt naar den bodem, terwijl de lichtere getah-pertja drijft
en door een dock zonder eind H- wordt opgenoinen, deze brengt
haar naar het volgende paar rollen G^, waardoor hct tegen den
tweeden breker F 2 wordt aangedrukt Deze bewerking wordt
nog eens herha.alcl in F 3.
Het materiaal moet dan voorbij den breker K , waar liet door
(Kneed-machine.)
R. A. Brooman’s P a t e n t van i i Ma.
een scharnier X draaiend, deksel L, dat door de bouten 0 kan
worden gesloten, De geweckte raassa getah-pertja Q wordt
herhaaldelijk door de rol M in het rond geyoerd.
Het volgende patent, betreffende de reiniging van getah-pertja,
werd 12 Januari 1846 onder den titel van: Manufacture and
.application o f Gutta Percha, door Charles Hancock op zijn eigen
naara genomcn. In de omschrijving is een methode voorgesteld
om getah-pertja te zuiveren, door het in warmen kneedbaren
toestand onder dnikking door draadgaas te persen, doch hier
wordt ook reeds melding gemaakt van het zuiveren van getah-
pertja door haar in terpentijnolie of een ander geschikt oplosmiddel
op te lessen en de oplossing door draadgaas, flanel of
een ander weefsel, te filtreeren cn daarna het oplosmiddel af te
destilleeren 0111 de getah-pertja teriig te bekomen,
l ie t derde patent van 10 Februari 1847 werd eveneens door
Charles Hancock genomen doch nu onder den titel van: Preparation
and Application o f Gutta Percha.
Hier wordt beschreven en afgebeeld eene machine ora het ruwe
materiaal fijn te .snijden, en een andere om het nog verder uit
elkander te halen.
Fig 20 stelt cle snij-inaehine voor ( i, 2 en 2a).
B is een zware ijzeren schijf met drie sleuven, elk voorzien
van een raes, dat den vorm van een beitcl van eene schaaf heeft.
Door middel van een hanclvat B^ wordt de schijf gedraaid, de
draaiende messen, die vlak längs de in blok L bevestigde vaste
messen gaan, wordt stuk gehakt.
De roerder M verdeelt het in hct water, en werpt de lichtere
getah-pertja tegen den band zonder eind N, deze brengt het
tot het daarnaast gelegen [laar rollen R, die, met dc volgende
rollen, het materiaal tot een plant samendrukken, welke door
een band zonder eind O wordt opgenomeii. De plaat gnat ver-
, volgens door de twee groote rollen IJ‘ en IJ* rondom de houten
■ trommel U en wordt dan eindelijk door rol V opgenomen.
; Dit toestel is, in vereenvoudigden vorm, onder den naam van
„ticker", in sommige F.ngclsche fabrieken nog in gebruik,
' De dunne linten, verkregen door het materiaal längs dicht bij
elkander geplaatste rollen te voeren, zijn zeer geschikt voor
verdere behandeling.
Dit waren de eerste machines die voor het zuiveren van getah-
pertja in gebruik waren; tegenwoordig worden door de fabrikanten
! verschillende .Systemen gebezigd, doch in het algemeen wordt dc
' niwc getah-pertja, hetzij eerst in eene snij-machine stuk gesneden
■' cn dan in heet water geweckt, 6f direct in heet water gebracht
¡ en het weeke materiaal naar dc wascli-machine gcvoerd. Daar
wordt het, naar gelang van omstandiglicdcn, korter o f langer
. tijd met veel heet water gewasschen en door een fdterb.ik gcvoerd.
Na filtrccring wordt hct mcesttijds nog eens gewasschen en
dan in eene kneed-machine gebracht om het vaster te maken en
het mechanisch ingesloten water te verwijderen, en eindelijk gaat
het naar den wals, waar het tot platen van verschillende dikten
wordt geplet. ,
De snij-machine of hak-niachine (tig. zi),tegenwoordig in gebruik,
is vrijwel dezelfde als die welke door I-Iancock een 50
I geleden is voorgesteld. In plaats van slechts drie platte,
t cle tegenwoordigc een groot aantal gegleufdc en zaagvormige
Fig. 2
n de teekening
lieeft c
vallen in den reclithoekigen bak waarvan de v
wordt aangegeven.
Dc wasch-maehine (fig. 22) bestaat uit een ijzeren rol, die,
zooais uit het figuur blijkt, eene stervormige gedaante heeft. Ze
is besloten in een cvlindrisch vat, hetwelk van din of twee
nokken of ribben is voorzien, waartegeii de getah-pertja bij iiet
ronddraaien wordt aangedrukt.
« g I t a c i ; , I !> - . t a L - l - ï ï « ; c Ä ' b C t a . i . =ec g , . . . , ) » »
L i X r i e l ' n^T i^nd;;i wordt v o o « b ^ tegen de rond- Volgens fig. . . . - - stoom wordt verwarmd.
draaiende schijf gcdrukt. De door de messen afgesneden schijfjes vat dat met water is gevuld c