De hoogte van de zwarte kolom ter zijde stell voor het percentage
eigenlijke getah-pertja, bevat in het rinve materiaal, en bijgevolg
de ledige ruirate daarboven de „waardelooze stoffen” . Het kleine
witte plekje duidt door zijne verheffing boveu de beginlijn de ver-
hoiuling aan tusschen zuivere gutta en hars, d. i. de hoedanigheid van
de getah-pertja, hoeveelheid en hoedanigheid gecombineerd, zijnde
dc voornaamste factoren ora de waarde vaii een monster te schatten.
Voor eene vergelijking van verschillende materialen is hct
daarom voldoende op de lengte van de zwarte kolom en de hoogte
van het witte stipje boven de beginlijn acht te geven.
De verdeeling van de verschillende soorten in vier afzonderlijke
witte stip is vrij laag, ofschoon niet zoo laag als bij dc twee
herkookte materialen.
De zuiverste soort is de Serapong soondie, welke slechts 3’/s
procent vuil bevat, doch zij is vrij vochtig, daar zij uit niet minder
dan 25 procent water bestaat.
Of een materiaal zeer vuil en vochtig is, is natuurlijk reeds
te bemerken door de blokken open te snijden en dic wordt
meestal door de handelaars te Singapore gedaan.
De blokken worden dan gesorteerd in verschillende graden
(twee o f drie, somtijds meer) en naar hun uiterlijk en de waarde
afzonderlijk geschat.
OETAH-PERTJA.
Getah-pertja artikelen dooR Inlanders vervaardic.d.
a de schets voorgesteld £ gij bemerkt tevens, >'
‘de soorten van de eerste groep, ofschoon niet opmerkens- !|
waardig wegens groote lengte van de zwarte kolom, toch van i
al de andere verschillen door eene hoogere verheffing van de I.
witte piek, eene günstige verhouding aanwijzende tusschen zuivere
gutta en hars.
Andere materialen daarentegen vallen op door hun vergehjkender
wijze groot gehalte aan eigenlijke getah-pertja, doch de verhouding
tusschen gutta en hars. als aangegeven door de plaats van
het witte stipje, is ongunstig, lioode Goolie en Soondie
en de Herkookte Banka.
Een van de minst günstige materialen is Witte Banjer, het
bevat 3sVs procent water en ongeveer 15 procent vuil, zijnde in
’t geheel bijna 50 procent waardelooze Stof; de plaats van de
Bij de resultaten welke zijn voorgesteld lig. 14, zijn deze graden
buiten beschouwing gelaten, doch in dc volgende schets (fig. 15)
zijn gemiddelde waarden aangegeven voor verschillende graden
van elke qualiteit in ’t bijzonder.
Deze schets toont aan, dat niet alleen het gehalte aan water en
vuil in den regel toeneemt van den eenen graad naar den volgenden,
doch ook dc relatieve verhouding tusschen hars en gutta; bijgevolg
is de lijn welke de witte stippen van de verschillende graden
van eene bepaalde qualiteit verbindt, meer o f minder hellend en
niet horizontaal zooais anders het geval zou zijn.
De resultaten der analyses in Tabel IV hebben betrekking op een
stel van zes monsters, gekozen van plaatsen, zoo dicht mogelijk bij
de lijn gelegen welke den groei van getah-pertja plantet» begrenst,
voorgesteld door de rechthoekige ruimte op de kaart in fig, 7.
De monsters werden verkregen uit de volgende landstreken
en districten, namelijk:
I. Britsch-Noord-Borneo. 2. Oost-Borneo (Coti). 3. ¿uid-
Borneo (Banjermasin). 4. Zuid-Sumatra (I.ampongs). 5. Noord-
oost-Suraatra (Atj6h). 6. Noordwcst-Malaka (Penang); zij vertegen-
woordigen dus de N.N.O.; 0 .; Z.Z.O., Z.Z.W., W., en N.N.W,
(leelen van de grenslijn. .
In ieder geval werd het beste monster van het resp. district
uitgekozen en bewees het monster, dat eerste soort materiaal
F ig.
aldaar wordt voortgebracht, ofschoon voor handclsdoeleinden
wellicht in onbelangrijke hoeveelheden. Het resultaat van de
analyses van deze monsters wijst dit uit, uitgezonderd bij het
monster van de I.ampongs, het zuidelijk deel van Sumatra, hetwelk
slechts een tweede soort materiaal vertegenwoorcligt, zoodat het
wel mogelijk kan zijn dat de zuidelijke grens, namelijk ö«, te ver
getrokken is, ofschoon, het spreekt wel van zelf, hieruit geen
besliste gevolgtrekking kan worden gemaakt.
Samenstelling van vers ch illende handelssoorten g etah-pertja.
Fig. 15.
Samenstelling der verschillende qvaliteiten i
TAßET. IV, ANALVSKS VAN ''ANDCLSMONSTERS VAN StbSKEN
H andelssoorten geta:
R AARDOl'PERVLAKTK,
CJeografisolio
grenslijn ilcr
oppervlakic.
N. N. 0 . (op)
0. (binnen)
Z. Z. O .(good
binnen)
Z. Z. W. (binnei
W. (bui(on)
District cn grondgebied.
Britsch-Noord-Bornco.i I.iclit bniin, kleiii
, suikjes sciiors.
Koctci, Borneo. Briiin, grmw, liou
I aclillg.
Bnnjermasin, Borneo.'l.iclii vleeschkleurig
bruin, lioutachtig.
I.ampong, Suinntrn. I Bruin, houtnclitig.
AtiMi. SuniiUra. 1 Liclitbriiin. vast.
limen)
Ö.ojlS.-
O.-l 4S.
vero Getah-pertja.
Uiterlijk der bestanddeelen.
Licht,bruin.sierk.
Bruin, aecr steri
Bruin, lecr steri
I Lich'ibruin zeci
I sterk.
Donkerbruin,
: sterk.
Licht bruin, hard.
Geel, hard.
Geel, hard.