G a l e u s R h o -
dius Rondt-
let'll.
Locus.
Magnitudb.
Ubi capitur.
Caviarium.
Conditura.
Tifcü W
anadromus-
Capiehdi
modus.
Art Slurio: ■
Veterum Aci-
penfiei fit >
Ahum præterea Sturionem obfervavimus feu fpecie feu fexu folum
decripto diverfum, cm roftrum multo brevius, caput maius & planiu^
color minus mger & magis glaucus. ' v ms '
Venetiis & Roma quotidie terein foro vénales vidimus, unde tarn
Adriatico quam in TyrrFieno mari Frequentes novimus : omnes tarnen
minuiculi fuere. N am to ra marinus ( ut obfervavit Rondeletius ) c„
bit! fere magmtudmem nonexcedit. Influminibus ad cetacei pifeis T
mtudmem excrelcit. Amicus quidam nofter Antverpia pedes loneum
i+ h bi viium nobis retulit ( inquit Gefnerus. ) Bellonius ig pedes Inn
gamFranci/co regi aliquando oftenfum feribit. Crefcitad Tuvenci m j .
nitudmem, nam qui 180 libras excefferint vidit Cardanus. In Albi J .
quando capiuntur tanti, ut libras 200 appendant. Referont aliquando
captum <Sc. lupra ducentas Iibrarum pondéré à Joanne Frederica principe
Eleftore. Magnosamnes ( inquit Jovius) perquam libenter fubit. Prop-
erea in Nilo.Tanai, & Danubio, Padoque fluminibus maxime capitm-
V imus circa Geertruydibergam Hollandice Sturiones prægrandes captes'
Bellomus Ponto & circa Mæotidem paludem frequentftfimos fcribic-
quibus ex locis eorum ova, quæ ilioqui nigra funt, advefta, atque in
molem ingentem coafta, falita, & cadis inclula apud Turcas, Graces
f p f " div“ dunt“ r- Caviarium appellant. Cujus condiendi modnm
z Platma Gefnerus refert. Ova Sturionis, exemptis. quibufdam nervis
quihæc mtererant, lotaexaceto ant vino albo, intabulam extendesut
tudicn1?»111’ f Sahtademtlei!lvalealiquo, autinvoluta fale manu non
tudicula refrangantur : infaccum raræ texturæ, utinde humor exeat
g Poft,remo veroinferiaminfundoperforatam, utfiqnid hu-
mons ineft, inde exeat, in ufum repones, bene premendo & opérai-
lando, Aium: & Loret inter Ferranam & Venetias Caviarium fen,
fin» r r i St? \ l01l es 111 frufta fecant, & in doliis quæ Cari vocant
fingulis fingulos fale&muria anteçonditos refervant.j Cara hoc modo
condita mfummo apud nos honore & pretio eft. Tomi majores
aprugnam referont afpeftu, ut refte Jfentmannus apud G e l
M o d um c o n d ie n d i a p u d eu n d em v id e . P i
r i/n T 20 !!unquamff r ,e>avel certerariffime, in præalto mari capitur. Maria
enm gignunt, led flumina maxime nobilitant. Pinguefcit enim
dulcium aquarum hauftu ,■ lubagreftemque illumfaporemSu t qui ^
præalto mariconcpitur, Jovius. Dumeicam quæritf morelnL teTam
fub aquis roftrofod.it: mdt Sturionis forte nomen impofuere Geimani
f ig n i f i c f r e V r “ CoenUm aUt Vadum aqUæ fodere & commovere
nunquam vero hamis, prafertim fi cu-
bito majores fuennt: eolque referont pilcatores magno impetu ola-
garum iæpe maculas dilatare & abrumpere conlueviffe : proptereaque
doournodiK311115 DOn capl,antut- quoniam Sturiones lambrodo lagln-
doque pot,us quam yorando, inepto ad efcam corripiendam ore fine
repm?turrfiledahantllr' ^ 7 ' U “ de “ ihil dbi repentur, led humor vifcplus quem exuxerit. Aclrbaefrfit°u™s. iSnt uvreinontreem evjue-s
• tetum Acipenferem effe contendit Rondeletius, qhocum confentit Gefne-
J r i 0VU °Plmonem > iHum fcilicet Silurum effe , acriter
eoncftlaï C“Jai fententlam Gefnerm reprobat.. Aldrovandus utrumque
conciliât, & Sturionem turn Silurum veterum effe V q u o d nomen Grae
s pracipue. ufitatum eft) turn Acipenferem ftatuit. Actoenferel
cfsmcaDtus°masnr V° CatUm C“m recens effet- «que Italia vicinilque lo-
L - . , , K s s * * ■
Aliorum opiniones varias Aldrovandus rejicit, ut v. g. Poggii, quod Stur
rio
rio veterum Lupus fit ; Philelphi, quod Attilusr Garje, quod Turfio Pli-
nii- Hermolai Barbari, quod Hycca ; Caroli Figuli, quod Delphinus:
Horum rationes leu argumenta quibus fuas finguli opiniones confirmant
& ftabiliunt, earumqne folutiones & refutationes vide apud A l-
drovandum, Gefnerum,Bpndeletium, &c.
Elopem ab, Acipenfere diverfum pifeem effe Rondeletius probat; pro-
inde non reifte inde concludi Sturionem Acipenferem non effe, quia Elo-
pis notas ei non conveniant.
Exhujus pifeis folliculo lecundum longitudinem fpinaè expanfo Ta-
nais incoiæ collam conficiunt, quemadmodiimex Herodoti Strabonifve
Antaceo, autore Bejlonio.
Rondeletius fpinam dorfi in Sturione unicam elle, & in nullas vertebras
divifam afferit, unde colligit m w veterum Sturionem effe.
Acipenfer , ut apud Perottum legitur, diftus videtur ab accipiendo,
quod frequens menfis accipiatur. Qu.æ fententia reféllitur eo , quod
primam corripiat Lucilius apudCic.lib. 2. de Fin .Ovidius in Halieuticis,
ScMartialis in Xeuiis. Præterea rarus erat pifeis, ut confiât ex Plimo
8C Macrobio, imo Sc Martiale-, qui propterea muhera rara earn appellat.
Ideoôt à coronatis miniftris cum tibicine inferri menfis lolet, ut ex A-
themeo & Sammonico Icimus. Apud Gefnerum triplicem invèuio, de vo-
cabulo eo conjefturam. Nempe ut prapofito à, fiat à «.'«w -dm, quoinodo
Galeus Rhodius vocabatur Syracufiis : euudem enim effe hunc ac Acipenferem
putabat Archefiratus , fit apud Athenäum legitur Ai, 7. Vel utpri-
us fuerit Aquirenfis, idqùeàGræco oÇilbz®'. ab acuta roftri figura. Vel
àLatino acutus ob eaudem caulam. Quibus duplicem originationem
addit Martinitis : ut dicatur ita quia le in aqua pandat ( nam c & j
eadem eil litera ; vel quia eft acie five acumine panfo, hoc eil, quià lató
ellroftro & patente. Denique Salmaßus cenfet Acipenfer rin.
dicipro Acipefner, ab acumimepefna\xode&.pennie. Nam Antiqui, Fe-
ßo teile, pefha & coefna dixere pro penna & coena : uti& dufmofqspro du-
mofus, Cafnutna pro Camoenoe &fimilia. Penna m vero dixere pro qua-
vis re in acumen exeunte. Unde, litidein ait, Ipicæ cùmafiftisin Sà-
liari carmine diftæ agnæ pennatæ. Pennæ igitur de! acumine roftri, ut
inde fit Acipenferi nomen, Sane Ca far Scaliger putabat Acipenferem eadem
de caufa ’o5«£!«7X“'. Et eft quidem Acipenfer inter pifees
hoc eft, acutum roftrum habentes f verum Veteribus pifeis ab Acipenfere
diverius proprio nomine Oxyrrhynchus dicebatur, nimirum Nilo peculia-
ris, ut exStrabone lib. 17, & Athenao lib. 7. conftat. Præterea Acipenfer
pifeis eft innoxius : at Oxyrrhynchus plane maleficus ; linde de éö poe-
ta ioaJuih'yiyQf ‘oÿiibxr- Hccc omnia Vojfius in Etymologica.
N. Schonféldius Sturionem nil! utriufque aquæ dfilcis & falfæ bënefidis
viciffim libéré fruatur, tégre incrementum fumere feribit ; ut in junio-
ribus ex mari in vivaria vel lacus ttanllatis experientia docet.
C A P . XXI I I .
Attilm Rondeletii, Bellonii, deAquatilibus
Gefneri, Aldrovandi;
ATtilus, Italis Adello & Adano feu Adcno Iiodie diftus, pifeis eft ingens,
Pado fluvio peculiariscreditus; de quo Plinius : Attilus in
Pado inertia pinguefeens, ad mille aliquando libras, cdtenato captus hamo,
nec nifi bourn jugis extraaus, is quern vidi ( inquit Gillius) ad fexcfcliras
libras accedebat.
H h C a h a g n tn u s ,
Acipenfiris
Etymologic
Moment
Locus,
Magnitude.