Quomodo aer in pifeium branchias fe infinuet, difficilis quæftio eft.
Rondelettus de pifc. lib. 3. cap. 12. in branchiis foramina nulla eile aut
cavitates, pet fe attrahendo aeri vel aquæ, aut iftis attractis ad cor
tranfmittendis accommodatas afferit : quæ faciunt, inquit, ut dubitem,
num hiatus operculi offei dilatione aperti, & ejufdem compreffione oc-
clufipotius quam branchiarum beneficio refpiratio fiat. Quis eft ergo
ex fente ntia Ronde letii branchiarum ufus in pifcibus? nempe ut cibus
per hiatum ilium ad refpirationem à natura comparatum non efflue-
ret, fed branchiis velut clauftris contineretur, 8t reäa ad ventriculum
delaberetur; atque ad expulfionem cibum fequentis aquæ. Quafi hæc
minore apparatu non poffent fieri. Verum Rondeletio branchiarum
ftruâura & ufus non fatis perfpedtus fuit. D. Needham contra Severi-
num, qui lib. de refpirat. pifeium. aerem per branchias trajici ftatuit,
hoc modo difputat. G/uifquis leges circtilationis intelligit, hand facile a-
vnofeet qutequamper heu [pinnae calamaceas aut arteriös capiUares branchiarum]
intro recipit quumpotius omnia in iis vafis a centra ad circum-
ferentiam extrorfum pellantur. Rogo porro, unde recipiunt aerem ? Re-
fpondet ille, ex aquaporis. At, inquam ego, quo colo ab aqua [ccermtur?
quodegoinUr difficilhma natura opera pono. Neque enim aer aqua immigres
libenter ab ea Çeparatur. Deinde qua arte branchiis intruditur, qua
'lentijfimo muco tum ab eodem, tum ab a',ua defenduntur. De quibus itidem
notabile eß, quodita a natura difponuntur, ut torrentis vires in eas non
codant, quo patio tenuior aer impelli crederetur.fid aflumine prorfus aver-
(a radiis offeis, quibus appenfn funt, ab ejufdem viribus defenduntur, Vt
nifi aerfponte diverticula quarat, non detur quodejus mgreßumvel trahen-
do, vel pellendo officiât.
Nos vero quamvis non poffimus poros oftendere.per quos aer, branchiarum
capillamenta permeans, infanguinem fe infinuet, quin tarnen
id faciat minime dubitamus, cum pifees fine aeris ufura ne breviffimo
quidem temporis fpatio vivere poffunt, & branchiæ pulmonis officio fun-
gantur. Nam nec in pulmone refpirantibus meatus unquam vidimus
m extremis tracheæ veficulis, quæ aerem quidem traofmittant, fangui-
nem vero excludant, qui tarnen nifi dentur, quomodo aer membranas
illas penetrabit, ut fanguini admifeeatur f Hoc tantum diftat hac in
re pulmo à branchiis, quod in pulmone aerintro in tracheæ canales
& veficulas recipiatur,& earundem concavæ fuperficiei contiguus fit, a-
deoque majore vi per earundem poros adigi & compellipoffit : cumin
brahchiis exterius tantum capillamentis allabatur, eorumdemque con—
Cavæ folum fuperficiei contiguus fit, proindeque non adeo facile earn
penetrate poffit; At veto cum pauca aeris quantitas pifcibus, utpote
natura frigidis, ad refpirandum fufficiat, frequenti aquæ ad branchias
appulfu,cui aerem admifeeri certum eft, cur non poffit admitti
quantum eis ad ufus vitæ fatis fit ?
Tandem de branchiis obfervavlt Rondeletius lib. 1. cap. 10. quod
quibus minus hiantes. funt minufque didudfæ, iis longior vita conceua
eft; nam affatim nonfubit aer qui exiguum calorem opprimât & ex-
tinguat, & cum tantusquantus ealori nativo reficiendo latis fit,feféin-
finuaverit, non facile remeare poteft. In his numerantur Anguilla, Mu-,
rana, Serpens marinas , Exocoetus. Contra brevioris in terra vitæ funt
qui patentes minufque conftritftashabent branchias: Hi enim aeris affatim
irruentis copia oppreffi protinus extinguuntur. Pro refpiratione
pifeium fie argumentatur clariffimus D.Willis ; in pilcibus branchiæ, quæ
funt velut pulmones fubftituti feu potius inverfi, extra thoracis cavita-
tem ita collocantur, ut vaforum duCtus omnes, & ofcula exterius. confira,
lymphæ continuo affluentes, iis, dum branchiæ dilatentur, nitro-
fum quiddam, aut ilîius analogum infpirent, cujüs refiduum moxeffce*
tum, branchiis contraâis, rurfus amandetur, ac ita per continuas reciprociprocationes
infpirationis, & expirationis, prout in calidis ànimalibus,
fanguinis vitaconfervetur,- multistamen experimentis colliga fangui-
nem in pifcibus non ( uti in brutis pulmonariis ) totum intra refpira-
tionis cjrgana tranfvafari, at liquidem illi pabulo nitrofo partim intefti-
no' ex fe fruuntur, idea fufficiat iis fanguinem folummodo per partes
nitri extetni affluxui apponi ; pifees refpirare, pabulumque aereum ex
aquis haurire, aliæ ratiaaes manifefte declarant, nempe, liquidem undæ,
ubi pifees degunt, diu ftagnantes verfus putredinem tendunt, aut fi ni-
mium calore aut frigore, aliifve modis, quibus particulæ vitales aeris
abigi aut perverti lolent, afficiuntur, incolas fuas fuffocant ,• porro fi
aquis parcioribus & nimis angufto limite pifees clauduntur, etiam fi plu-
res quam par eft in eadem fatis ampla pifeina, ubertim licet pafti
degunt, præ defedtu pabuli nitrofi interibunt ; quod infuper mortis
caufam arguit, ante obitum.ora undis exerentes, nudura aéra capta-
bunt.
C A P . VI .
De reliques partibus internis,
Pifeium proprium eft lapides in capite habere : neqne enim ( in- Lapides in
quit Rpndeletius ) in ullis Quadrupedibus nobis eciam diligen- capite.
ter perferutantibus contigit vidiflè. Habent igitur lapides in capite
Lupi, Mugiles , Corvi, Cor acini, Umbra, Pagri, Aurata, spart, He-
pati, omnefque fere fquamofi. Hos Ariftoteles hyemcm pertimefeere
feribit.
Pifees omnes gulam non habent : quamplurimis enim ventriculus G»faon
contiguus eft, fphindtere tantum mufeulo claufus. Atquioblongo
& tenui funt corpore, ut Congri, Acus, Serpentes, Anguilla, etiamfi pul-
monibus careant, gulam tamen habent. Rondel.
Ventnculi & inteftina pifeium adhuc viventium ad taétum frigidi Ventriculus.
funt; proinde valde reminum caloris gradum obtinent. Pifees tamen
nonnuili vo’raciffimi funt; nec folum Cancros, SquiUas aliofque crufta-
ceospifcés cum cruftis integros deglutiunt, fed eofdem facile dige-
runt. Unde patet cibos inventriculo calore non concoqui, fed potius
acidi cujufdam humoris feu fermenti ope àfanguineYut nobis vi-
detur j per ventriculi tunicas fecreti, & fenfim in eundem extillantis,
diflolvi 8t in chylum liquari.
Infra ventticulum circa pylorum in plerifque pifcibus appendices feu jppeniiees.
inteftinula coeca nafeuntur, in nonnullis paucæ*in aliis plurimæ,-qui- ™
bus paucæ, iis majores funt; quibus multæ, minores. Appendices in
pifcibus & avibus diverfum fitum obtinent : nam his circa finem intefti-
norum prope podicem hærent; in illis circa initium eorundem prope
ventriculumquod Ariftoteles olim obfervavit. Quis autem appendi-
cum ufus fit, mihi, feteor, nondum perfpeâum eft ; neque enim abaliis
audivi aut legi, neque ipfe poflum èxcogitare, quod veritatis ftudiofo
fatisfaciat. Cæterum non neceffarias elfe neque pifcibus neque A-
vibus mknifeftum eft, cum inutroque genere Ipeciesnonnullæ iis careant.
Pifees qui per branchias refpirant, unicum tantum cordis ventriculum Cor & ‘iHS
obtinent, & unicam pariter auriculam, earn tamen bene magnam. Nam ventriculus.
ut venarumad arterias,’ ita auriculas ad cor proportio multo major in
pifeofo jpnéte quam in aliis animalibus cemitur, ut obfervavit D. Need-
B a ham.