i^o Non aculeati quibus du& L ib. 4,
Maxilla in- ftea mora in aquis dulcibus contrahunt. Maxilla inferior furfum recur-
fenor uncina- ya eft ( inquit Rondeletius ) fed in fæmina magis : idem affirmai Bello-
ta,in mare At noftri pifcatores in mare tantum curvari aiunt in fig niter| in
tantum. fæmina perparum. Gefner. D. Jobnfon quoque literis ad nos datis, in
mare tantum Salmone mandibulam inferiorem in une um curvari feribit,
quæ continuo ad fuperiorem appulfu foramen in ea fibi excavat, imo
Uncinatiro- roftrum extremum interdum penitus perforât. Uncus ille in ma guis
ßri ufus. & extennatis Salmonibus duos fere digitos Ion gus eft. Hunc teli ulum
mari prættare coitus tempore, dum Veneri militât & generationi ope-
ram dat, ad fætnram defendendam, & ovorum liguritores abigendos
exiftimat D. Jobnfon -, quern ad mare reverfus brevi amittit. Alii Salmonibus
emaoiatis & à partu male affedtis accidere, ut roftrum in uncum cur-
vetur feribunt. Sed falluntur. Hoc enim tarn fanis quàm male affiedis
commune. Quishujus unci ufus fit, quid de eo fiat, & an roftrum pri-
ftinam iterum formam recuperet, nemo antehac, quod fciam, prodi-
Dentes. dit. Dentes habet in utraque maxilla longos & acutos, item in lingua.
Rondel. At Gefnerus dentes quam pro magnitudine pifeis minores effe
feribit. Linguam quoque dentatam, latam, bjrevem, ca,rinatam. Bel-
lonius dentium illi præter aliorum fluviatilium morem 4. ordines in
palato attribuit, ut ferpenti Ceraftæ. At D.Willughby in ^iic& Salmon-
Pealài&o, quemSalmonem juvenem effe conjicjo , maxillam fuperio-
rem duobus tantum dentium ordinibus munitam obfervavit ; palatum
Tinna. glabrum abfqueullis dentibus. Pinnis 4 natat. Duæ ad branchiasfitæ
font, aline duæ in ventre, quæ fubfunt ei quæ in dorfp eft majori, quam
fequitur alia minor adipofa, truttarum & Salmonum communis. Cute
eft craffiufcula, carne interius rubra, paffim intercepta adipe ,* pinnis
Bronchia. quoque pinguibus& glutinofis. Branch oe quadrigeminæ,quarum oper-
Macul.t an cula la ta , & puniceis rotundis maculis plena, qualia etiam per Jatç.ra
. femper ad- ucrinque fpedbanturin fummo dorfo fufea. Gefner. "Nos nee pmues
fint- Saimones, nee eofdem femper maculofos effe fuperius indicavimus-
Locus. Saimo in fluviis natus ex iis in mare defeendit, non, Ut Rondßlftius
feripfit, in mari natus fluviosfubit ,■ deinde iterum ,ad locos natalés rêver
ci tu r, ut ibidempariat. Autumno (inquit Heßnr Boethius citante
Gefnero) rivulis plerunqueaut locis vadofis Saimones juniftis ventri "bus
ova pariunt, fabuloque contegunt : quo tempore mafculus adeo ladfci-
bus [ genitura, ] fæmina ovis exhaufta eft, ut macilenti évadant. Cæte-
rum ex ovis illis arena obrutis pifciculi ineunte vere nafeuntur adeo
molles, ut.velut humor concretes diffluant. Turn primum natu-ia duce
ad mare pergunt ( quod de celeri Salmonum aueftu tradit minus verifi-
mile videtur ; ) vigintique dierum fpatio aut paulo majore, incre.dibile
didtu, qualem in magnitudinem excrefcunt, &c.
yldrichus Hugualdus & Adamus a Bodenflein Bafileenfes ad hue exa&i-
us de Salmonum migratione & partu ad Gejnerum perferipferunt. Saimones
vere primo ex Oeeano per Plenum afeendunt magnis copiis, ita
ut Maio menfe circa Bafileam maxime abundent. Aquis flummum
aueftis ac turbidis præfertim migrare gaudent. Circa partum colo rem
ac faporem mutant, ac propter maciem figuram quoque, ut genus jam
aliud videatur : itaque etiam nomen mutatur. Hæc eorum tabes non
multo pqft Solftitium æftivum incipit, ita ut paulatim corpora eorum
Generandi imminuantur. Circa finem fere Novembres ad altiora fluminum turn
modus. majorum, turn minorum quæ in ilia exonérant, loca contendunt, &
quoad ejus poffunt afeendunt, pariendi gratia; quamvis etiam in phene
pariant. Incipiunt autem non multo poft Solftitium: & fubinde per
autumnum & hyemem parère pergunt, aliqui etiam ad veris ufque, id
eft Martii, initium. Partui locum idoneum circumfpiciunt, fplutum
Sabulonem, fuper quo fluvius rapide fertur. Scrobes hujufmodi ad ripas
fluminum aquis deffitutas fparfim apparent. Ibifcrobem excavant
longam
Lib. 4. in dvrfo finnoe eriguntur. 191
longam 3 ,quatuorve paffus,latam circiter pedes 4.1n earn fæmina immit-
tit ova pilorum magnitudine, quæ mas, tore fuo genitali irrigat. Con»
ftruunt autem earn muniuntque, turn intiis, turn ad latera, lapidibus,
miro ingenio, ut in tuto fint ova obteiftaque, neimpetu ftuvii difpel-
lantur. Sicigitur ilia genitura maris perfufa ad vernum ufque tempus
jacent: turn demum iis animatis pifciculi nafeuntur, quosSalmulos vo-
cant. Hoc dignum admiratione, Salmulos mares aliquando genitura
pleuos reperiri, & cum fæminis adultis coire, eorum ova rigare (quod
ignoravit Rondeletius ) cumin Salmulisfæminis nunquamovareperian-
tur. Pariunt autem libentius in minoribusfluminibus ac rivis, in quæ
defietftunt, quam in ipfo Rheno, cujus aqua eo tempore minus lenis aut
pinguis eft, & vadum durius. Partu abfoluto uterque fexus retro in
Rhenum fertur ; & multi in Oceanum redeunt. Audtis aliquando fluviis
ova ferobibus commiffa diffipantur, itaque pars périt, autàpifcibus de-
voratur : pars aliqua fervatur. At fi nihil impediat, ova paulatim au-
gefeunt, h fpiritu vitali inflata demum ultro per aquam deferuntur,
formaturque interim pifeis. Scrobes, quas diximus, aliquando immi-
nutis fluviis inficco relinquuntur, nec tarnen pereunt ova, fed reftitu-
tis aquis animantur, non minus ac fi eis deftituta nunquam fuiflent.
Pifcatores ex aquarum copia inopiave, magnus an parvus Salmonum ill
annum futurum fit expedfandus proventus conjedtant. Salmuli non
ultro unum alterumve annum in Rheno fe continent, vel potius ( ut
plurimum ) priufquam annum unum compleverint ex aliis aquis in
Rbenum, inde Oceanum defeendunt : id facere incipiunt cum quater-
nos aut quinos poliices longi jfunt ,• rariffime enim qui 8 aut 9 æqüent
poilices reperiuntur. In Oeeano vero audti, ut jam Saimones fint & di^
cantur, rurfus per Rhenum afeendunt, ut prædiéhim eft. Gefnerus.
Salmonis uterus folo vitellario conftat, ut & omnium fere pifeium
fluviatilium ; neque enim his ovum eft bicolor ; ego Salmonem pro para-
digmate pono ob infignem magnitudinem ; hie facile eft uteruin pror^
fus membranaceum, five utredfius loquar vitellarium integrum pèrvar
dere, & fingulis ovis fingulas arterias deftinatas invenire, quarum majores
trunci ab aorta prodeunt, venæitidem exutroque latere in ununi
ramum majorem colliguntur, & cavæ tandem juxta diaphragma uniun-
tur,- modus quoad uteri orificiumdefeendunt, captunon minus diffi-
cilis eft, quam in vitellario Gallinaceo. D. Needham de fætu format,
cap. 7.
Job. Conradus Peyerus in lucem dedit quafdam anatomicas obfervatio-
nes deextis Salmonum in Ephem. German. An. n . Obf. 8y. quæconfu-
lantur. Harderus promifit Hiftoriam & anatomiam hujus pifeis.
Caro Salmonis priufquam coquatur albicat, codta vel falita rubefeit :
pinguis eft, maximein ventre, tenera, friabilis, dulcis, ob id cito fati-
at : maxime capitis ac abdominis partes, quæ quum elixæ in aqua folum
eduntur, ventriculum replent, & naufeam faciunt. Quocirca magis
eos probaverim, qui in vino, aceto & fale multo elixant. Rondeletius.
Salmonis caro rubra eft, fuaviffima & lautiffima, nullum enim pifeem
vel marinum, vel fluviatilem Salmone meliorem unquam COmedimus,
ut mea fententia marinis & fluviatilibus omnibus fit merito præferenr
dus. MaJJàrius apud Gefnerum. Ego marinis omnibus fuavitate præftare
concefferim, non tarnen falubritate, præfertim ægrotis. Craffiusenim
& vifcofius exeo nutrimentum effe arbitrer quam plerifquc Saxatilibus.
Gefnerus : cujus etiam fententiæ nos libenter lubferibimus.
Recens in aqua bene elixatur, tum vino calido perfunditur» refrige-
ratur, & in eodem quo elixus eft jure ad dies 8 vel 14 fervatur. Inde
fingillatim cum libuerit unus aut alter tomus eximitui* aceto perfun-
dendus. Is cibus eft lautus & boni faporis. Jfentmannus apud Gefner.
Eodem fere modo eum præparant & condiunt noftrates. Sulmo adverfus
Caro qualisi
Quomodo
condiatun
Salt us i