An pifce
ßponte or tan
tur.
les ) demptis planis cartilaginei generis mutuo attritu fupinarum partium
coeunt j plani autem & quibus cäuda eft, utRana pifcatrix, Paftina-
ca & fimiles, non folum ut didtum eft fefe applicantes, fed etiam fupinis
partibus fupervenientes fæminarum pronis, nili cauda ob craffitudinem
impediment© lit. At Squatina, Torpedo & quibus cauda major eft, mutuo
folum fupinarum partium - attritu coeunt. Sunt qui vidiffe fe affirment
Cartilaginea nonnulla averfa canum terreftrium ritu cohærere.
Pifces longi,ut Anguilla, ferpentes, congri, murante, mutuo partium fupinarum
complexu coeunt. Vidi equidem fæpe Anguiüas hoc modo copulatas
in Lado capi. Mares cartilaginei fere ömnes circa podicem appendices
duashabent, quibus coire creduntur. At ego illas læpe multumque con-
templàtus, non video quo padto his coire illi poffunt,-potius ergo ad reti-
nendas fæminas fadtas effe arbitror. Hadtenus Rondel. At quis credat organa
tanto partium âpparatu inftruifta,ad retinendas folum fæminas com-
parata effe ; cum nulli præterea Aniraalium generi fimilia aut ânaloga.
ad hune folum ulum data lint > Quin potius cum Pifces hofee coire cer-
jtum lit; corpora autem hæc maribus omnibus & folis donéntur, nec ul-
lum aliud membrum genitale exterius appareat, ea penes effe verili-
'milliriium nobis videtur, & pro conceffo in hoc opéré fumimus. De An-
guillarum & congenerum coitu quod dicam non habeo: an & quomo-
do coeant nefeire fateor : verum cum figura corporis ad Serpentes accédant,
quidni etiam ferpentum more coeant ? De aliis pifeibus fpinofîs
quid fentiam jam dixi, eos feil, non omnino coire partibus genitalibus
fibi invicem admotis : verum fæminas ova parère, mares autem editis fupervenientes
ea ladte fuo afpergere & velufirrigare.
j An pifces fponte nafeantur neene, difficilis quæftio eft. Rondeletius
. aliique hiftoriæ pifeium feriptores id affirmant. Et Rondeletius dé Pifeibus
lib. i. cap. 4. quidem experimento proprio illud comprobat,- Eft, in-
quiens, locus inter Montem Pelium, Pe^enatium & Retiras colli bus undique
J'eptus : hune fons nullus irrigat, nullus fluvius, palus aut lacus allait3 déni-
que in ilium prater imbrèm de coelo nullus humor infiuit. Eum forte pluvia
paucis ante dièbus quant illuc îter facer emus compleverant, natura pifeibus
exornaverat s cypriai inter aliosplurimi apparebant. Hoc idem in Gallia
flagnù intueri licet, in qua nulla unquam principles aut femina multorum
variorumquer'pifeium, qui tin iis reperiuntur, funtinje&a. Alibi in capite
de Cyprino éadem paucis verbis immutatis repetit.
Albertus magnus f citante Gejhero cap. de Pungitio ) dew generatio-
ne pifeium fpontanea hæc habet. Pifcatores hoc genus pifefum [Pungi-
tios feu Spinachias di&bs] /ponte generari aiunt, & ex ipfis alios omnes,:
hac obfervatione induSfo', quod in lacunis novis primo fiatim anno invenu
dntur, & poftea fequentibus annis pifces alii diverft, quanquam nulli fuerint
immijjt. Ego quamvis animalia faltem perfedtiora, qualia pifces funt,
fponte nalci, non libenter concedam, nondum tarnen video quid re-
fponderi poffit argumento illi fumpto ex J acubus'& ftagnis inter montes,
in quosaquæ præter pluvias nullævinflunnt, & tarnen inveniuntur
in illis pifces,, & quidem lui generis, quales in tota circumjacenté re-
gione nullibi obfervantur. Unde enim ortum habean.t hujufmodi pifces?
Kuma prima rerum creatione fpeciem füam propagarunt inla-
cubus & ftagnis iftisf- At. verifimile, eft nonnulla fältem ex ftagnis vel
terræ motibus vel aquarum eluvio’nibusj vel moritium faxorumque ruina
anguftiis occlulis, vel alio quopiam accidente, vél deriiquehominüm
manu nuper fadfca effe, nec à prima mundi origine extitiffe.
D. Levenhoeck^ ope fuorum microfcopiorum nûperrimë détexit duplex
gènus animalculoruin in feminibus pifeium,avium, infedtorum, qua-
drupedum hominumque, è quibus nutritis, & augmentais produci foetus
contendit; confulas literis D. Levenhoecpj '
. GAP.
C A P . I
Ve vitttt, <ttate aliifque accidentibus Pifeium.
Pifces plerique vermibus aliifque infedis vefcunturj multi pifces
minores & exanguia aquatica, cancros, fquilhu, locujlulas, prsedan-
tur; imo aliqui adeo voraces funt, ut ne fuo quidem generi parcant
ut Lucius: nonnulh micas panis aut raaffefarinacea;particulasefitant-
pauci quidam Algam aliafque herbas in fundo maris nafeentes depaf-
cuntur. Hujus generis funt Scar us ; qni idcirco veteribns rummaredi-
duseft; Sc-Salpa enjus ventriculum dilfedum Alga repletum inve-
nimus. -
Roudcletius Lib. 1. cap. 12. quofdam pifces aqua fola nutriri afferit
4i/XP.Tsipti idcirco Grads dittos. Neque enim, inquit, aqua nojtra Jimplex
Jincerumque elementum eft, fed compofttamque mixtamque effe ipfo (enfu
expenmur, & banc amaram , illam falfam, aliam dulcem & pur am ut
Diofcondes ait,guftupf rcipimm. Nam terra per quam fluit, eorumque
qua inde effodiuntur admiftto, ejus Jinceritatem vitiat & corrumpit
Suntm Principum is divitum domibus ex lapide xdificata & ftrdtapif-
etna, m quibusper multi, diver ft etiam generis pifces aliquot menfbus fola
aqua vivunt mcolumes. Lute«*, Lugduni & in aliis magnis urbibus
qua prafertimprocul a mari abfunt, pifces in naviculis perforatis inclufi’
necejfano aqua fola vittitantes, din commode affervantur. In Gallia Nar-
bpnenfi curiofi quidam in vafis vitreis aqua plenis diu nutriunt, certumaue
eft quo punor fuent aqua, eo diutius vitam producere, celeriter autem in.
tenre Jiquid ahudprater aquam,ut panem aut aliud quidpiam folidioris
alimenti, in vas conjecerint. Hoc modofuaviftima mea conjux tres annos
ptjeem domi aluit, fteque educatus in earn corporis molem actrevit ut
tandem nec vas eum capere, nec quaingreftus fuerdt, eadem exire poiuit
Hactenns Ppndeletius: cm ut aflentiamur, qua: adducit experiment^
Cogunt; nec opus eft ut pluribusid probare nitamur
Pifces autem, ut Idem de pifeibus 1. 1, cap. 2. qui pura tempe-
rataque enutnuntur aqua, temperata fimiliter & optima came effe ne-
ceffe eft: contra qui in inquiuatis, impuris maleque temperatis aquis
aaoleicunt, lllos'etiam pabuli vitia retinere oportet. ^
i L ° r e fger S,pifci'im (inquitPondeletius) celeriter adolelcit, & a-
libi de pifeibus ioquens, omnes cito ad magnitudinis conftitutum cer-
tumque modum provehuntur. Ariftoteles Thynnos non ultra biennium
vivere ait: & ex eodem Plinius, vita Thynnis longiffima biennio : &
tamen in cetaceam magnitudinem excrefcunt. Salmones etiam intra
annum pergm affirmant nonnulli. Ego ut pifces celeri audu adolefcete
poncedam , non tamen Salmones, nec Thynnos intra annum aut etiam
biennium juftam magnitudinem affequffficile admiferim. Nam quod
ad Salmones attinet, pifcatores noftri eos annuatim ab state diftin-
gUUD^’ annotinos Smelts vocant, bimos Sprods, trimos Marts, quadri-
mos Fork^tails ; qninquennes Half-jijh-, fexto demnm anno adultos &
juftam magnitudinem adepto^/«„„,r. Thynni quoqne pro state va-
ria fortiuntur nomina apud veteres, nam prime anno Scordyla appellC
^ T / r and0l i amdel te ui0 C e t e tantum abeft ut ultra biennium n^onvniov a0nrcty ™> qu>nto deniq^ue
Qu.cquid autem fit de audu, pifces longsvo's admodum effe &
vitam diutiffime producere minime dubium eft. In Palatina reeio-
ne Germania (inquit Gefnerus) in loco cui nomen H Micha-
C 2 ele