Nomen-
Etymom
Magnitudo.
Ft?ura.
Squama.
Color•
Tin na.
Maxilla,
Dentes.
Lingua.
Oculi.
Vifcera 0 “
tnteßina.
2$é Pifies non atùleatij quibus Lib. 4-
C A P . X X I .
Lucius Rondeletii, BeÜonii is? aliorum. THe
Pike or Pickerell.
I Ucii nomine ex idoneis feriproribus Jufcnium primiim & folum ufimi
, eflè !Rondeletius & Gefnerus confentiunt. Lucium autem à lucendo
Bellonius didtum arbitrator, quod ficcatus no«au luceat. A »**' non de-
duci probat far»Ax Figulus, quod *»*©• corripit pnorem iyllabam, led
Lucius apad Auionium prodneit antepenultimam. Luc« nomen Græ-
cum nifi 1Oxyrhynchos fit. nefcio, inquit Gefnerus. Bellonius Lucium m
Nilo’ frequentem effe feribit, eundemque videri veterum Oxyrhyn-
chum: eft enim roftro acuto, &ut Gefnerus probat, camivorus. Lucius
in iofignem magnitudinem excrelcit: in lacu Tugienfi captum vidimus
qui libras penderet. Tereti & oblongo eft corpore, jaculo aut vera
Pmili, unde & Gallis Brochet dicitur ; capite piano , roftro exporrecto,
& ut vere Rondeletius, anferino ; dorio lato, & fere quadrato, riflu
grandi, cauda bifurca. Squamis tegitur parvis, denfis & convertis, lub-
tus coloris albi, marginibus viridi quodam muco, qui facile aetergi po-
teil: oblitis. Muco buic viridis qui ayiiitur pilcis color ineft. -Corpus
maculis flavicantibus undique afperfum eft. Juniores viridefeunt ma-
gis In dorfo & lateribus pifee luci objedto aureus 8r lplendens color
emicat. Venter pumftis albis fpleudentibus plenus : confimilia & in la-
teribus pundfa curiofius intuenti apparent, non tarnen concava ut m
ventre. Cauda fufeis maculis varia, & lineis infuper rubns, præcipue
verlus anvulos. Pinna, quam in dorio unicam obtinet à cauda non longe,
fufea e lf vel (ut volt Rondeletius, ) aurea nigris maculis notata, ra-
diis 21 niftructa, quorum leptimus altiffimus. Huic oppofita infra a-
num, maculis fufeis & rubris pingitur, nervis iy radiata, feptimoiti-
demaltiffimo: unde BeUonius pinnas hafeefibi mutuo oppom, ad pm-
narnm teli effigiem non inepte feribit. Pinnæ ad ima brancluarum li-
tæ ( quifituseft, ut re<9fce oblervavit Rondeletius, fluviatilibus pilcibus
communis ) fufco&rubro extremis nervis (qui fingulis lyinfuntj ma-
cuiantur. Inferiore ventris loco duæ aliæ funt pinna magna & valida.
Venter plerunque albet, interdum tarnen vinaceo colore tingitur. Maxilla
inferior fuperiore paulo produdtior, dentibus in anteriore parte parvis
in os recurvis armata. Supetiori maxilla nulli infant dentes, ^verum
palato plufiiUi, triplici otdine difpofiti. Lingua lata, nonnihil
bifida, nigricans, dentibus horrida. Dentes altérais mobiles & fixi, ut v. g.
primus mbbilis fit, lecundus fixas, tertius iteram mobilis, & deinceps reli-
liqui. Oculi minus extant quam in aliis pifcibiis in orbitarum cava pro-
fundius demerfi, Ut pifees hinee certius necCommodius retineri pofiint
quâm indice & pollice in oculos immiffis : irides aureo colore fplendent.
Ubi caput corpori commlttitür,line* duæ canalicular® ab oecipite bràn-
chias verfus ducuntur. Caput & btanchiæ foramifiulis multis puuâata
^Hepar pallide carneum : cyftis fellea magna, feile ex viridi fiavo.fu-
periori hepatis parti adnexa, longo duau in inteftinum exoneratur.
Lien nigricans, triangularis fere : Cor triquetrum.j Inteftiua pingue-
dine multa ofivoluta, ter reflexa : apophyles ( ut.reâe Bellonius ) nulls ;
quas Rondeletius ei falfo attribuit. Ventriculus intus rugofus. In ca-
pite iapillos geminos candidos cum Gejnero reperimus. Pifcatores refe-
runt plerolque pifees ftatim à captura contenta ventriculi evomere,
maxime Lucios; in ventriculis pilcium præter re&as libras, obfervavS
quoque
Lib. 4. unit a in dorfo finna^marini, *37
quoque circulares, quæ manifèftius inxodtis apparent. Wepfer in Epiße-
la fva ad Peyerum de Ruminatione p. 27 r.
Lucius ftagna, paludes, fluvios incolit, eftque apud nos in Ânglja ubi- Locus.
que frequentiffimus. Amatus Lufitanus Hilçaniam univerfam Lucio ca-
rere prodidit, Marinus plane non éft ( inquit Rondeletius, aliique omnes
autores conlentiuot) nec nifi rar© in ipfis etiam fluviorum oftiis reperi-
tur, nifi autundarum vi aut luo impetii illuc feraturj & tune prorfus
èxuccùs, infuavis & veluti tabiduseft.
Aviditate deglutiendi pilces quoscepit ventriculum interdum ever - y0racitas
tit & ejicit j & aliquando parum feipfo. breviorem glutit pifeem : & viiïus.
tune capite; introrfum verlor & aliquanta parte extra os dependents
paulatim digerit, attrabitqüe partes pilcis fecundum longitudinem, donee
totuni digeflerit. Hæc Albertus, quæ vera eße experientia.compro-
bar. Narravit mihi vir fide digniffimus, inquit Rondeletius, vidifle fe
inulæ, quam iter faciens in Rhodanum potatnm duxerat, labrum infe-
rius à Lucio dentibus apprehenfum ; cujus demorlu cruciatam & terri-
tam inde fugifle, &crebra câpitis qüaflatione Lucium in terram deje-
Cifle, quemille palpitantem & in aquam redire conantem cepit, do-
mumque tulit. Certum eft feles parvos & canes in vivaria Luciorum
conjeâos ab illis devorari. Cracovienfis quidam Polonus nuper nobis re-
tulit, anferis pullosduosin ventre Lucii à le Vifos. Apud nos etiam Fu*
lie a in ventriculo Lùcii reperta eft. Hac amnia Gefnerus. Quod non-
nulli affirmant venenofis utbufonibus eum velci, fallum omnino exifti-
mamus : nam familiäres quidam noftri éxpeFiundi caula ranam pede
funiculo alligatam iu vivarium quoddam Luciis refertum projecerunt :
Lucii ranam ftatim deglutiverunt,nec dimittere voluerunt, antequam
funiculi interventu vi illani ex eorum ventricùlis extraherent : Bufo-
nem verofimiliter projébtum primo impetu arreptum devorarunt qui-
dem, verum illico revomuerunt. Lucius ne lui qüidem generis pilcibus
parcit, cum cibus aliuude non fuppetit. Percæ, utaiunt, præler-
tim majores illæfæ circa Lucios degunt, non qüod eis faveant, fed quia
ob aculeos nocere non ppffiint. Ego tarnen vidi & confideravi, quod
cum Percam capit, primum in ore per tranfverfum dentibus perforatum
diu portât, & denique mortuum glutit. Albertus.
Luciorum ova vivariis immiffa facile provenire putant. Nam fi vel Ceneratw
Ardea Lucii ova devoravit, & de arbore in pilcinam aliquam excreve-
rit, Lucios inde provenire creditur. Gefner. Fæmina paritura, quo
longius poteftàlocofuo, ubi morari conluevit afeendit, ne ova payeant
prædæ aliorum Luciorum, quod non eft diffimile veri, liquidem %r alio-
rum pifeium mares fæminas mox paritura s iulebtantur, ut ova" recens
édita deglutiant. Quod refert Encelius3 Lucios ut primum ex ovo editi
funt fufeeptos intra branchias certorum pilcium ^ut funt murileguli
Develn Germanis dibti, &Ploceni,Gufieri} Vfylangi, & qui àruboreocu-
4orum nominantur Eptaugen ) foveri, quamobrem etiam taies non co-
medunt, neclædunt, nenutrici malann référant gratiam, nec Gßjnero
nec nobis verifimile videtur : utneque hoc, qnod aliqui putant, An-
guillas è Luciorum femine oriri : quod iis in locis ubi ova fua Iparferiut,
fæpius Anguillæ minutæ reperiantur.
Lucius Aujonii tempore nullo in pretio fuit, nunc inter lauto^s ilnvia- Carnis ua
tiles cenfetur. Gillius. Carne eft alba, firma, ficca, & procüldubio falu- MÆÊ ^ua
Bri; Major & astate provebtior maximo apud nos in pretio eft. Lucii
grandes & obefi viginti etiam folidis noftræ monetæ Veneunt, cum minores
vix très aut quatuor denarios valeant.
Audivi ( inquit Gelnerus ) ab oculato tefte, Ventrem Lucii apud Anglos
ad duos aut amplius digitos relcindi folere ad ejus pinguedinem
oftendendam : & fi emptorem non invéniat, pilçem vulnere conluto
reddi vivario, inqno tincæ infunt, quarum glutinolo humore affribto
G g 3 vulnus