quod, obftet illi meae legi, cui publicae leges non repugnant.
Vale.
XVÌI. C. PLINIVS GALLO SVO S.
ARG VJVIENT V|vf.
Non mirum vidqri debet, Plinium, cum in hoc epi-
itolaium corpore et omnia fua pofteritatis memoriae com-
mehdaie, et in rebus quam plurimis, iisque diuerfiftimis,
ingenium vel experiri vellet, vel oftentare, vi liar urn quo-
qtie fuaium defer iptioties nobis reliquiffe. Ac de duabus qui-
dem. quae ad lacum Larium fitae erant, breuiter, quam^
quam iucunde et ingeniofe expofuit IX Ep. 7. In defcri-
bendis äutem duabus aliis, Laurentina h. 1. et ea, quae in
Tufcis erat, V Ep. 6. ingenii proietto elegantiam et copiam
milifice probauit omnibus intelligentibus. Itaque hae duae
potiffimum epiftolae omni tempore celebratae funt, nec a
itiidiofis bene dicendi magis, quam a rerum antiquarum,
architetturae etiam, cultoribus leclitatae et traitatae ; prae-
fertim cum ex antiquifate Romana nihil fere habeamus,
quod Ills -comparati, nedum anteponi, debeat. Nam quae
Cic. ad Q. Fr. I ll Ep. 1. ex hoc genere fcripfit, ea multo
breuiora funt et tenuiora.
Difficile fane eft, quod facile fentiet qui periculutn
eius rei facete volet, multiplicem aedificii alicuius ratio-
ném, magnamque cubiculorum, cellarum aliorumque raem-
brorum multitudinem ita oratione perfequi, vt earn lettor
cum voluptate cognofcat : Noftro tamen ea res non fernel,
fed bis adeo feliciffime fucceffit. Operae igitur pretium
mihi facturus elle videor, fi ftudiofos paucis admoneam, qui-
bas id artibus in hac noftra qdidem epiftola effecerit. Nem-
pe id adfecutus eft 1) negleclis multis, quae architedis for-
fan accepta, caeteris autem lettoribus molefta fuijfent, fafli-
dimnque attulijjent. Fruftra igitur Krubfacius dolet, non
mentcuam fairem quarundam partium aut alia effe addita.
Non artifex Flinius videri volebat, nèc putida diligentia
formam pofteris ¡radere, ad quarn pollent fimillimam libi
exftruere villam : fed vnam ingeniofi fcripto'ris, hominis-
que a patrimonio fuo beati famam quaerebat. Enimuero
qui id agit, vt fcriptis fuis non tam diligenter alios infti-
tuat, quam deledet et ingenium proferat, ei multa omit-
tenda funt ex ré propofita. Hinc laudi datur etiam Virgi-
lio , q,uod in Georgicis ex rerum rufticarum aceruo ea tantum
excerpfit, quae ornatum et nitorem quendam admitterent;
eoque dilettu non parum gratiae carmini fuo addi-
. dir. 2) Tota, forma et defcriptione epiftolae. Primum amico
humaniter vias monftrat, quae ducunt in Laurentinum,
earumque commoda, quo magis eum ad fe vifendum inui-
tet, addit. f. I. 2. Tum lettorem, tamquam hofpitem ad-
venientem, in iplo atrii limine excipit, vultuque fereno
ftatim per eas partes ducit, quae caput villae faciunt. 4 —
io. Poft haec in tranfitu ei oftendit balineum curri fuis cejU
lis, fphaerifterium et duas turres. II — 13. Hinc digre-
ditur cum eo in geftationem, viqeam, hortum, cryptopor-
ticum, in qua prò opéris magnitudine diutiffime commora-
tur , et ad difperfas quasdam aediculas. 14 — 24. Deinde
egreffus villam litoris marisaue fpatium ei monftrat, et
praecipua vtriusque bona recenfet. 2 5— '28. Definii tandem
epiftola in humaniflimam inuitarionem. 3) Terfpi-
cuitate, facilitate et varietate orationis , quae virtutes non
contemnendae per totam epiftolam difl'ufae funt, et fentiri
magis a lettore, quam ab interprete explicari debent. 4)
Qrnamentis variis, quibùs liaec epiftola, tamquam floribus,
diftintta eft; quo pertinet dilettus et venuftas verborum,
elegantes rerum circumlocutiones et ingeniofae defcriptio-
nes. Ad ornamenta illa fpetlanda in ipfo interpretationis
decurfu fubinae lettores excitabimus. 5) Tradendo vbique
animum modicis fuis bonis mirifice laetantem et veriffime
fruentem, qui lettorem, quo humanior eft, eo magis ad
laetitiae illius, focietatem inuitat et rapit. Non habebat homo
ille frugalis villam, in qua ebur aut aureum reniteret
lacunar, non, in qua Hymettiae trabes premerent colum-
nas in vltima recifas Africa, fed a iuxu iftorum temporum
remotiffimam, et elegantem magis, quam fumtuofam. At
contigerat ei, quod in màgnificentiffimo quoque palatio
fplendidiifimum fpeétatur, animus fapiens, omni inuidia,,
luxuria et habendi cupiditate maior. Hoc igitur animo cum
commoda et vrilitates , quas fìnguli prope villae fuae anguli
ipfi domofticisque miniftrarént, adlidue perpenderet, pof-
feifione eius Perfarum, vt aiunt, rege beatiprem fe ducer
bat : eundemque fenfum hac epiftola communicare cum le-
étoribus voluit, yt in lìngulis propemodum verfibus obferua-
bis. Id autem hóheftiftimum quemque tenet et fuauiter
adficit. Haud grauate*ergo loquacitatem illam feremus, ad
quam eum in cryptoporticus defcriptione felicitatis illius
fenfus prouexit, admixtis noiinullis, quae per fe patent,
neque adeo difetta laudatione indigebant.
Haec igitur epiftola, et illa altera, quae villam inTu-
fcis defcribit, cum fint admodum mémorabiles, hoc noftro