267 COMMELINACEAE : COMMBLINA. DISTRIBÜTIO E T USUS. COMMELINACEARDM USUS. TABULAE EXPLICATAE.
I t
luterspersis imiilliilum lougioribiis vestiift, teres, ncrvis nllquot perciirsa,
p.tltiile viridis, in peliolinii usque ad 6 liu. interduiu extcusuni, supra
caualiculatiuii subtus couvexuiu, eodeimjue Jtiodo pubescenteiii coutracta,
cauli appressa potins quam laxa, margine trimcata cüiisque paucis pleruuiquc
rufis ossessa, ciliis simUibus sed albidis et scnsiiu decresceutibus
ill peliolo obviis. Lasiina ovatn, basi obtusa, nttaiiicu brcviter iu petlolum
auguslata et subobliqiia, curviliueo-acutaj nervo medio subtus obtuse
promiucntc ncrvisque utrinque 3—4 tenuibus pcllucidis porcursa, in
utraque pagiaa minute scabrido-puberula, iufra paliidior. Spatha tcriiiinaiis
(lein oppositifolia in pediiuculo brevi, crasso, subpuberulo, subtriangularis,
lateribus pubesceus, margine dorsali subrecto v. levissline extus
curvato in apiceiu acutum iiilerdutii levitar extus curvatum excurreute,
juargiue basali s. ventrali clauso convexiusculo et per augiduiu obtusuin
iu margiuem termiualoui fere rectum vel levissime couvexum transeuute.
I-NTI.OUKSCKNTIAE fftmus alter uuiflorus, exsertus, circiter Ö llu. longus,
teres, adpresse pubescens, apice ferens (loris unici inasculi (rarissime liernuipliroditi),
risDiCKr.i.TOi iJ liu. lougum, articulo coiijuuctum et perada
antliesi syunctum; ramus alter ¿—3 llores hermapliroditos gercns iu
fuudo sparline liepressus, /lores tantum sub autiiosi e fundo spatiiae erigens,
alabastris et capsulis in spatliam reflexis. I'l.os ntAscuLUs praetor
pisiilli defectum nullo nioilo ab liermapliroditis recedit. Sei'ai.a parvîi,
impar ellipticuui, obtusiusculuiii, sursum curvatum, coucavo-subcucullatiim
ex coerulesceuti iiyalluum, paris sépala patula v. levissime deflexa, dilatato
sublieiaispliaerica, obtusisslma, es coerulesceuti - l iyal ina, 3 circiter
lijieas lata, sed baud itA longa. Pktai.um impar 3'X ü"- circiter loDgtu»
lanceolatum, acutuai, paris pétala ex uiigue lineari sursum leviter dilutato,
albido, circiter S lin. longo In iaminam reniformi-suborbicularem 5 ]¡n.
latam et 4 liu. a sinu obtuso lougam, pulchre coeruleam, jiutrginc leviUr
undulatam, vix creutilatam expansa. Stamina fi, glalmi, filameutis coerul
e i s : tria scpaiis opposita, quorum iiupar sterile, paris utrumque furlüe
filamento lougiore, autliera coerulea, polline ocbroleucoj trium petalis oj:-
positoruiii iuipar sterilibus simile quidem sed mnjiis, cprpusculo autheroide
majore citrino, apice obtuso, bitsi in duas appendices, apice sulicapitato
rotundatas partita, margine utroque polline citrino tecto, paris
sterilia, corpore autheroide formala crucis obliquae praebeute, apiclbiis
obtusis, siuubus laterallbus externis globulo minuto insignibus. Pistii,-
MTM stamina fortilia aeqiians. Ovahium viride , st.ylo subiüato curvulu,
npice stigiuatlfero vlx curvulo. Cai'sui.a similis ut in aliis speciebus. Se-
MiNA e griseo nigricantia, altero latere convexo et ruticnlato - rugoso,
rugis elevatis, iuterstitiis impressis, altero latere leviter excavato, linea
media elevata (nn.o) notata, iKriuque ol)tusa imo truncata. I'apii.la oihbr\
otega acuta ex orbiciiiari fovea depressa, quae lateralis in facic dorsali.
CSclilecbtcìidal 1. e.)
DE COMMELINACEARUM DISTRI BUT IONE ET
usu.
Coiiimeliriacearum familia nosíra aetate 260 circiter
species, ill genera 14 distributas, coiiiplectitar, quibus
accednut genera 3 et species circiter 20 dubia vel iioiiduin
satis nota; sed praeterea multas adirne harum
plantarum, quae ilorum íugacitaíe colligeutiuin operam
eludnut, formas iu futurum detegeudas vel accuratius
distingiiendas esse suspicari licet. Vera familiae vis
iu America sita est; proveniuiit euim e 14 generibus 9
in liemisphaera occidentali, dam heinispliaerae orientali
iionnisi 5, nempe: Cartonema, Aclisia, PolUa,
Lamprocarpus et Cyanotis propria sunt, quorum quatiior
priora singula specie absolvuiitur; sola Cymiotis
compluribus speciebus, 9 scilicet in Asia orieutali, 2
in insulis Mascareiiis et unica in Capite bonae spei
iiascentibus, intra orbem autiqunin iucluditur. Genera
ampliigaea sunt: Tradescantia, Aneilema, Dithyrocarpus
et Commelina; in universum vero numerautur
species Novae Holiandiae: 16, asiaticae: 78, africanae:
22, reliquae — 144 — sunt americanae. Notanduiii
est, in insiilis Cauariis utriusque agniinis quasi praecursores
convenire; ibi eniin duae Commelinae proveniunt
species, qiiaruin altera: Comm. canescens Vaid.
ex India orieutali per Arabiam et Africani sese extendit,
altera: Comm. agraria Ktfi. per Americam meridionalem
et Indiani occidentalem frequens, fortasse,
qumil ill cultis proveniat, pro immigrala habenda est.''^)
Ijonge maxima Comiiielinacearum pars intra circuios
Quod ab auctoribus Cnmnxflina cnmnuim L. in America ct India
oiientali indigena dicitur, Iioc inde explicaudiim quod diversae
species sub hoc uoiiilne confuiidunliir.
tropicos includilur, paucae in Nova Hollandia Capricornuiii
usque ad 35" lat. auslr. transgrediuntiir, in
America boreali, quae 5 Tradescaìitias et 6 Commelinas
alit, usque ad 40° lat. bor. habitant. In America
tropica duo distributionis centra statuere licet,
quorum alterum, terras mexicanas complectens, 6 genera
et 15 species contiiiet, nempe Tradescaìitias 31,
Commelinas 10, Campeliam et Dichorisandram siiigulam
et praeterea Spironematis et Tinnanliae genera
propria. Pro altero distributionis centro ipsa Brasilia
habenda est, quae Dichorisandras 26, Campelias
2, Tradescaìitias 14, Bithyrocarpos 4, Culli-
Siam uni cam, Aneilemata 4 et Commelinas 14, iu universum
igitur genera 7 et species 65 continet. Inter
haec Dichorisandrae geuus, praeserliiu in silvaruui
primaevarum recessibus uiiibrosis vigens, excepta iiiiica
specie nuperrime in Mexico reperta, Brasiliae proprium
est. Complures species, uti Dichorisandra
Aubietiana Rim. et Scliult,, Tradescantia effusa
Mari., Commelina agraria Kth. et Comm. elegans
Uumh. late dispersae videntur et ultra Brasiliae fines
in regiones adjacentes extenduutur. De slatioiiibus
Commelinacearuin vix qiiidquain in universum praedicare
licet, nisi quod depressa humidiuscula praeferre
et e regionibus editis soloque rupestri exules esse
videntur.
Commelinacearuin qualitates Jiaud ita distinctae
sunt, ut eariini usus magni sit momenti; attameii elejiientorum,
quae applicationem oeconomicam vel medicam
permittunt, hand plane expertes sunt. Coiiipliirium
radices tuberosae, aniylum cum nuicilagine continentes,
comeduntur; e. gr. ex américains Conmeliria
cuekstis VVilld. CComm. tuberosa auctor. pr. p-j?
Comm. angustifoUa Mich, el Comm. slricUt üesf..
269
ili India orientali Aneílema tuherosum IlamiU. C^lurdanna
scapiflora Royíe') nec non Aneilema esculentum
Wall. Tuberum Aneilematis medicae R. Br.
(Commelinae medicae Lour.) frequens apud Sinos in
tassì, astiuìiate, pleuriti d e , stranguria et dysuria usus.
Cyanotidis axHlaris Róm. et Schult. (Nir - pnllu
Rbeed. Malab. X. t. 13.) decoctum in tympanitide,
Aneilematis nudiflora R. Br. QTradescantiae malabaricae
L. Rheed. 1. c. IX. t. 63.) herba oleo cocía contra
impetigine« et leprani adliibetur. In Brasilia complures
Commelinaceae, ab incolis communi nomine,
T r e p o e r a b a v. T r a b o e r a v a salutatae, in usu medico
sunt. Praecipua hujus nomiiiis pianta est Tra-
270
descantia diuretica Mart., cujus herba mucilaginososubacridula
in balneis et clysmate contra dolores rheuniaticos,
tarditatem intestinorum a refrigerio et in injeclione
contra retentioneni urinae spasmodicam adhibetur.
In Brasilia meridionali Commelina elegans llumb.
ab incolis identidem Trepoeraba dieta eodem modo
administraiur. Praeterea plaiiiae, quae incolis Trap
o e r a b a - r a n a (Ilio de Janeiro) v. Mariiiuinha
CBabia, Maranhào) audit, berba acridula iu infuso contra
dolores rheumaticos et spasiiiodicos inservit (conf.
Mart. Heise II. 792.). Haue vel pro Commelina deficiente
Rook. Ccouf. Mart. Syst. mat. med. bras. p. 13.)
vel potius pro Comm. agraria Kth, habaeriinus.
COMMELINACEARUiil TABULAE EXPLICATAE.
Tab, XXXJI. Fig. I. Dichorisandra (liyrsiflora (analysis), p. 236.
II. Dicliorisandra tcjuccnsis p. 288.
xxxni. Dicliorisandra pciululinora p. 244.
XXXJV. Tradcscanfia effusa p. 251.
XXXV. Fig. 1. Dilinrocarptis glabratus p. 255.
ÎI. Dilliyrocarpiis glandulosiis (calvx) p. 255.
Tab. XXXV. Fig. in. CalUsia delicatiik (analysis) p. 257.
XXXVI. Fig. I. Coiumciina SeLloM'iana p. 2G1.
II. Conimelina Pohliana p. 265.
III. Commciina agraria (analysis) p. 261.
XXXVII. Fig. I. Cominelma Martiana p. 265.
II. Coniniolina cicgnns p. 263.
S i g I a e.
1. Alaljaslrum.
t. Aiabiistrinii su
ipsa expansione.
I. Flos apertus.
^ Flos, deiiitis petalis.
l.-Ciiiyx, sub anihesi ant fnictifei'.
!. Seiiahiiii.
'. Pel alum.
Ì. Petaliiia impar.
Androeceuni. .
I. Stamen fertile.
. Stamen hreviiis s. par fertilium
^ Stamen longius s. impar ferliiiiim
. Stamen sterile.
14. PIstiUum.
15 Capsula Cin perigonio aut exemta).
10. Valvulii capsulae.
17. Semen.
18. lliUis.
li). Papilla embryotega.
20. Ejiibryo.
¡) UiusraiiiJiia.
p postice s. de centro lloris visum,
a antice, I a latere, d desuper, t a tergo visum.
I! Sectio verticals, borizojitalis.
* Tars arte expnusa.
t Siguuni augmenti, non addendum videbatur.
Icones a cl. M.uui. Sklbiíut deliueatae.
i t