•f I
e
i l
I F
2 2 3 X Y R I D E A E ; ABOLBODA. USUS. 2 2 4
Aholboda brasiliensis Kunth. Enum. PL JV. 26.
Xyris vaginal a Spreng. Syst. Veg. /. 183. (e specimine
authentico Ì7i Herb. Reg. Berol osservalo.)
RADIX fasciciilata, ßbris crassis spoogioso-cortlcatis. FOLU
denso rosiilata, exteriora squarroso-patentia, rigida, supra plana,
s u b t u s nervo mediano prominente carinata, glabra. SCAPI basi
v a g i n i s pluribus gradatim longioribus involuti quaruni intima
p o i l i c o r i s , antico aperta in miicronem brevem cxcurrit, teretiusc
u l i , basi subcompressi, supra medium vaginis diiabus spathac
e i s , acutis, quaruni altera brevior alteram amplectitur, instructi.
CAPITOLA oblonga, basi attenuata, 6 lineas longa, pauciflora.
BRACTEAE iiaviculari-concavac, obtuse carinatae, carina in nuicronem
validtim excurrente, subcoriaceae, stramiiieae dorso virescent
e s , margine subiijalinae, deiiticulato-laccrae. SÉPALA ovata obt
u s i u s c u l a , navicularia, altero alterum amplectente. COROLLAE linibus
violaceus. OVARIUM clavato-pjriforme ; STYLUS triangularis
m e d i o ad ángulos appendicibus tribus liamato-bifidis, antica min
o r i praeditus, STIGMATA inciso-lacera. CAPSULA ovato-elliptica,
t r u n c a t o - o b t u s a , subcoriacea, straminea, sepalis medio truncatis
p e r s i s t e n t i b u s stipata. SEMINA 7 — 9 in quovis loculo. SEMINA
e l i i p t i c a (?), TESTA niiidiuscula, longitudinaliter costulata.
tlabilat in BÌ-asilia meridionali ad nrbem S. Pauli et in proviuciu
Mtnarum: Sellotv : in provincia Goijas: Gardner ». 4SÍ4. Praelerea
in Guyana anglica leg. Schombitrgk. 2|.
2 . ABOLBODA POARCHON SEOB. foliis linearibus margine
i n c r a s s a t i s obtusiusculis mucroiuilatis scapo multoties brevioribus;
s c a p i s supra medium vagioatis ; bracteis navicularibus mucronat
i s ; sepalis bracteas superantibus acute carinatis.
^ Tabula nostra XXX. Fig. IL
Poarchon caerulea Mart. Mss. in Herb. Reg. Monac.
RADJX uti praecedentis speciei. FOLIA disticlia basi memb
r a n a c e o - d i l a t a t a , 2—3 pollices longa, lioeam lata, crasse memb
r a n a c e a , rigida, supra laevigata, subtus striata, nervo mediano
p r o n i i n e n í e . SCAPDS 6-pollicaris ad pedalis, e vagina pollicari
l a x a hyaline-marginata prodiens, compressus, superne teretiusculiis.
SPATIIAE binae lanceolatae, cuspidatae, late hyalino-marg
i n a t a e . CAPITULUM 5 — 6 - f l o r um. BBACTEAE stramineo-pallidac,
d o r s o virentes. SEPAI.A bracteas V, vel amplias supcrantia, lanc
e o l a t a acuta, dorso alato-carinala. COROLLA speciosa tubo cyl
i n d r a c e o albo, limbo tripartito, laciniis aequalibus ovatis, acut
i s , crenulatis, violaceis (Mari.). FIIAMENTA corollae fauci in-.
s e r t a , ANTIIERAE loculis conneclivo membranaceo inter se disc
r e t i s . STYLUS Gliformis, basi appondiculatus, apice incrassatus,
STIGMATE trífido radiato-penicillato violaceo terminatus.
A praeccdeute praeter notas ¡u diagnosi indícalas staturii robusliore^
liabitii et Ilorlbus spociosloribus dignosceuda.
Crescil in pratis irriguis herb o sis inter palmas fM«?/ri iras)
prope Y/ta praedium in confiniis provincianan Gnyaz et Miii/irum d
in campis ascensus Chapada do Paranán prov. Minas Gtraes: M.¡
in prov, GoyaTí: Gardner n. 3486. Incolis Cap im Rey i. e. rex
g ramin um dicitur. Flor et Septembri. 2}.
3. ABOLBODA POEPPIGU KUKTH. folüs linearibus obtus
i u s c u l i s scapum subaequantibus; scapis nudis; bracteis navicular
i b u s acutis sépala carinata excedentibus.
Tabula nostra X. Fig. ìli.
Abolboda Püppigii Kunth. Enum. PI. JV. 27.
Cìiloerum gramineum Willd. Uerb. n. ¡068.
FIBRAE radicales elongatae, subspongioso-corticalae. FOLIA
p o l l i c a r i a ad scsquipollicaria, angustissime llnearia, tenuiter memb
r a n a c e a , trinervia, laele-viridia. SCAPI basi vagina brevissima
h y a l i n a involuti, ceterum nudi, obtusanguli, striali. CAPITULUM
o b l o n g o - turbinalum, triflorum. BRACTEAE binae extimae vactiae,
o v a t a e , breviter acuminatae, planiusculae, subliyaliiiae, reliquae
n a v i c u l a r e s , carinatae, subulato-acuminatae, dorso virides, margine
liyaliuae. SÉPALA bracteis similia, obtusiuscula, liyalina,
n e r v o dorsali viridi in exteriore validiore carinata. C.ÌPSULA
o b o v a t o - p y r i f o r m i s , stramìnea, trivalvis. SEMINA costulata.
Habitat in pratis uliginosis prope Collares ad ¡ìumen ^IOTASOnum:
Póppig. 4
D E X Y R I D E A R U M ÜSU.
P a n c a de Xyr idearum usa medico iiioneuda sunt.
P l u r i u m succas mucilaginosus, cai in rliizojnate oleum
a e t h e r e u m adinixtum videtur, contra morbos exantliem
a t i c o s adhibetur. In India orientali X y r i d i s indicae
Linn. CClieena gbanza et Dabi dooba B enga l . Koísjil
e í í i p u l l u Rheed. Malab. I S . 139. t. 71. ) succus folior
u m cum aceto mixtus contra impetigiuein, folia cum
r a d i c e oleo iucocta contra lepram adhibentur. Simili
m o d o et i a m species brasiliensis iu usu est, quae lusit
a n i s , oti ilia, E r v a d ' Emp i g e m dicitur et quam Piso
C H i s t . nat. bras. ed. 1648. 119. c. ic. ed. 1658. 238.
c . ic. ead. ) sub nomine J u p i c a i commemorai. De
u s u ejus base habet : „Ob praeclaras virtutes praecip
u e ad tollendam impeliginem atque similes cutáneos
a í F e c t u s ex calore et buiuornm acrimonia natos vix
u l l i est incognita pianta. Quippe solo liquore plaiitae
r e c e n t e r contusae pars affecta forliter fricata sumitiuni
a c c i p i t solatium et p rur i tus intolerabilis mi t igatur et sed
a t u r , quin ipsa impetigo to l l i t u r . " Ob caules
i n icone medio vaginatos Jupicai Pisonis a plerisqae
a u t o r i b u s Abolbodae ge n e r i subjungitur, sed si tolius
p l a n t a e et praesertim capitulorum liabitum respicimus
e t vaginas caulium basin invoiventes minus accurate
d e l i u e a t a s esse supponinius (unus e scapi s n u d u s appar
e t ) , Xi/rid}S potius speciem, et, quia in pratis irriguis
f r e q u e n s dicitur, probabi l i ter X y r i d e m laxifoUam Mart.
p r o Jupicai Pisonis habendam esse censemus.
T a b u l a r um cxplicatio sub fine Mayaccaram quacrenda.
M A Y A C E A E .
MAVACEAE K u n t h . in Abhaiidl. d. B e r i . A l t a d , d . W i s s e n s c h . 1840. 39. E n u m . PI. J V . 30. Meisn.
Gen. 406. (ZW. )
M O N O C O T V L E D O N E A E PEBIGOMO HEXAMEBO REGÜLARI, FOLIOLIS EXTERI0B1BÜS CALVCINIS INT
E H I O N I E Ü S PETALOIDEIS, STAMIIMBUS TBIBUS ANTE SEPALA POSITIS, ANTIIEBIS APICE RIMA S. PORO
A P E R T I S , GERMINE LIBERO ÜN1L0CÜLABI, SEMINE ENANTIOBLASTO ALBÜM1N0S0, TESTA CBUSTACEA. —
BEREAE AHUATXCAE MUSCJFORÌIES, FOLIJS MULTIFARIAM OltDlNATlS SE S S l l I B U S I I N E A R I B U S ,
nOMBVS PEIiVNCVr.ATIS, PEDVNCtniS AXILIARJBUS BASÌ HPATHA MEMBRANACEA MV X I T I S .
F L O R E S h emi aphrodi t i . PEBIGONIÜM h e x a m e n i m biseriatum. SÉPALA t r i a , u n u m anticum
d u o pos t i c a ( v ) , p e r authesi n patent i a s. ref lexa, persistent la. PÉTALA tria, c u m sepalis altern
a n t i a , p e r a e s t iva t ione m imbricata, sub anthesi patent ia, marcescenti - p e r s i s t e n t i a . STAMINA
t n a , h y p o g y n a , persistentia: FILAMENTA filiformia cum connect ivo continua, ANTHERAE obovatae
V. o b l o n g a e , loculis 2 v. 4 parallelis, antice connectivo oblongo crassiusculo adnatis, apice
r i m a obl iqua introrsum dehiscentes vel t u b u l o striato t runc a t o aper tae; POLLINIS g r a n u l a obliq
u e eliiptica, punct i i lata, b ine r ima longi tudinal i notata. OVABIUM l i b e r um, sessile, subrotund
u m , uni loculare, PLACENTIS t r ibus parietal ibus, ant e pétal a posltis. OVULA i n placent i s altern
a t i m biser iata, horizontalia v. ascendentia. STIXUS terminal is, filiformis. STIGMA terminale,
s i m p l e x . CAPSULA m emb r a n a c e a , calyce petalis s laminibusque persistentibus cincia, styli rudim
e n t o api cul a t a , obsolete t r igona, sublorosa, unilocularis, trivalvis, VALVIS c u m sepalis altern
a n t i b u s m e d i o placentiferis. SEMINA g lobosa, tubércul o conico per forat o t e rmi n a t a , basi HILO
e x c a v a t i m imp r e s s o notata. TESTA crustacea, fragilis, ret iculat i m scrobiculata, costis interruptis
l o n g i t u d i n a l i b u s exscuJpta; ENDOPLEÜBA t e n u i s s ime m emb r a n a c e a , basi CHALAZA ( fusca) notata.
A L B U M E N carnosnm e cellulis radialim dispositis conflatum. EMBBYO minimus, orbicularis,
u m b o n a t u s , aJbuminis extremitati umbilico oppositae imme r s u s , umbone in tubercol i conici
a p i c a l i s basin c a v a m prominente.
HERBAB aqnaticae su b m e r s a e , CAVLIBUS Jluitantibus vel e limo ascendentibus, simplicmsciilis
vel vage ramosis, inf e rne p r a e c f p u e ad ramnlorwm or i u m fibras radicales elongatas
"Sentzbus. FOLIA numerosa, dense spiraliter o r d i n a t a , sessilia, anguste linearía, integerrima,
m c e emarginato - b i d e n l a t a , lase cellulosa, nninerma. PEDUNCVII amillares vel subtermi
"ales unifiori, e spathae hyalino-membranaceae amila prodieutes, ceterum nudi, plerumque soli-
«•ni gemmis accessoriis hand evolutis, i n t e r d n m etiam umbellatim congesti, saepius post anihe-
«» cernui vel refracti. PÉTALA pallide violacea, rosea vel alba.
Mnyac. gg
• • f;
!
I