I i 2 2 7 MAYACEAE. MAYACA. 2 2 8
. f
f !
ihl
ADNOT. Haec parva familia, unico genere cons t a n s , medium quasi inter X y r ideas et Commelinaceus
t e n e t locum. Ab illis infloresceiitia et perigoni o regiilari evidenter diversa, ab bisce, quibus ])roxìme accedit
s i n g u l a r i antlierarum fabrica, seminum structnra, habitu denique peculiari satis distincta videttir. CI. SCHOTT et
ENDLICÜEIV I. c. Mayacam a iamiliis aiFiuibus reliquisque Monocotyledoneis carpidiis cum sepalis alternantibus
r e c e d e r e contendenint. Nos vero hiiiic charactereiii negaiidum putanms, quippe quum valvas fructns medio
p i a c e n t i ! e r a s nequaquam pro carpidiis solulis haberemus. (Conf. adnoiatio nostra ad Xyriäearum fa m i li a n i . )
2 2 9 MAYACA. XYKIDJEARÜM KT MAYACEARUiVÍ DISTRIiìUTIO GiCOGRAPIlíCA.
2 3 0
I. MAYACA AUBL.
MAYACA ^ub/. Guy an. I. 42. I. 15- Jiiss. Gen. 45. Elliot.
FL Carol. J. 50. ISchoU. el Endl. Meletem. Boia/i. 23. t. 3.
Endl. Gen. n. 1027. - • BIASLIA Vandelli ex Rom. Script, de
plani, lusilan el bras. 72. t. 6. f . 2. — SVENA Schreb. Gen.
n. 88. Michx. Fl. bor. avi. J. 73. Null. Gen. I. 28. —
CoLETiA Veil. Fior. Flum. I. I. 79.
S P E C I E R UM Disposino.
I. Autlierao apice rimi» dehlsceutes:
* biloculares, demuni uuiloculares . . . , Spec. 1, 8,
qiijulrlloculftres Spec. 3.
II. Autlierae apice tubulo apcriae (quadrilocuinres) . . Spec. 4—5 ,
1. MÄYÄCA VANDELLII ScnoTT. ET ENOL. folüs lanceo-
] a t o - l i n c a r i b i i s obtusiusculis ; pedunciilis soIitarUs folio duplo —
t r i p l o v e loiigioribus, fruclifcris sirictis; antlieris bilociilaribus
demuni unilocularibus rima apicali dehiscciitibus ; capsulis 13 —
1 5 - s p e r n ) i s .
Tabula 7ioslra X X X I . F i g . I I I . QAnlherac, Diagramma.;)
Mayaca VanielH Schöll, el Endl. Mehlem. Bol. 24. t. 3.
Knnlh. Enum. Pi. JV. 32.
Biaslia Vandelli in Horn. Script, de plani, lusil. el bras.
72. t. 6. f . 2.
CAÜLES prostrati, repentes, vage ramosi, RAIIIS extrcmilat
i b u s q u e asceodentibus, radiculis filiforml-cjiiudricis, simplicibus,
c a n a l e nicdullarí percurais, traiisvcrsim seplatis. FOLIA palentiss
i m a , votustiora reflexa, lineari-Ianccolata, S lin. longa, y. lin.
l a t a , uninervia, cellulosa, cellulis paginac liiferioris nervo cont
i g u i s maximis nervös transversos menlientibus. FLORES axillares,
s u b s o l i l a r i i . PEDUNCULI folüs triplo longiores (sub anthesi brcv
i o r e s et saepius foJia vix superantes), EBACTEA membranacea,
h j - a l i o a , lanceolata, acuta, spathiformi iisdem quadruplo brev
i o r e vaginall, gemniis accessoriis coniitatr, etiam fructiferi stridi .
SÉPALA pedunculo continua, persistentia, lanceolata, subquinqucn
e r v i a , 3% lin. longa, 1 lin. lata, duo postica, tertiuin ab axi
l a t u s occupaus, per aestivationem basi valvata, apice marginibus
l e v i t e r incumbcntia. PÉTALA sepalis paullo longiora, oblongoo
b o v a t a , obtusa, obsolete quinquenervia, per aestivationem imb
r i c a t a , io anlliesi patentia, pallide violacea, basi macula albov
i r e n t i , marcescenti-persistentia. STAMINA in alabastro erecta,
cum fructu persistentia. FILAMENTA filiformla, 1% lin. longa.
AIÍTBEBAE luteae, ülamentis continuac iisque paullo broviores,
c l a v a t a e , apicem versus sensim incrassatae, introrsae, in alabas
t r o biloculares, loculis antice et apice confluentibus, in antbesi
i n c u r v a e , septo obliterato uniloculares, apice suo stigniati incumb
e n t e s ibidenique rimula brevi verticali biantes. OvAaiuai e carp
i d i i s tribus connatura, suturis panini manifestis. STVLÜS ovario
continiius, seusini attenuatus simplex, antherarum altitudine, STIGMATE
integro punctiformi tcrminatua. CAPSULA membranacea, styli
r u d i m e n t o apiculata, obsolete trlquetra, seminum impressionibus
s u b t o r o s a , unilocularìs, trivalvis, valvis dcniuni reQexis. SEMINA
o v a t o - g l o b o s a apiculata, TESTA crustacea, fragili, dilute rufoflavescente,
reticulato-scrobiculata, longitudinaliter tuberculatoc
o s t a t a , unibilico basilari impresso. Schott, et Endl, 1. e.
Crescit in paludosis provinciae Sebaslianopolilanati e. gr. prope
T i j i i c a : Scìiott; prope l'orto d ' E s t r e l l a : HJ.; prov. Bahia: Blanchet.
3 . MAYACA AUFÌLETII SCHOTT, ET ENDL. foliis lanccolatol
i n e a r i b u s apice emarginatis; pedtinculis solitariis folium exned
e n t i b u s fructifcris patentibus ; antheris bilocularibus demum unil
o c u l a r i b u s rima apicali dchiscentibus ; capsulis 6-spcrmis.
Mayaca Aubletii Schölt, el Endl. Mehlem. Bot. 24. I. 3.
Kunlh. Enum. PL JV. 31.
Mayaca fliivialilis Aubl. Guyan. I. 42. I. 13 Lam. III.
t. 36.
CAUr.Es abbreviali ram osi us cu Ii. For,ri apice plus minus cvideutcr
emargiuala detilibus iolenimn acutiusculls, Pkounculi ante autlicsia
uiitautcs, per antliesiu foli.i ncquantes, fructiferi quidquam eloognti,
basi arcuala puteutes. Fi,ores minores ac in praecedeuto specie, pelala
alba (Aubl.), e spcciminlbus sicci.s ellam rosea provenire videulur.
Capsula ovaio-conica, sepalis brevior (iu Mnyaca Vamlellii vero
obovala^ sepala subacquans) ; valvis apiceia versus atteuualis, ollgo-
SPORNIAI Sr s i i na rufa. — Species praecedeuU affiuis^ statura minore,
floribus brevius peduuculatis, pedunculis delloratis palenll-recurvls et
capsulis oiigospermis liaud difHcuUer diguosceuda.
Crescit in l l r a s i l i a i i i l ì - a t r o p i c a , e. gr. ad Eugenho da Cebola
prove V i l l u r i a : Sellow ; in insula S. Catharinae : Gaiidichaiid; in prov.
l ' i n u / i ! / : Gardner n. 2.9.53.; ad San/arem prov- Para-. Spruce; ih
Guyana gallica primus delexil : Aublet. Floret Augusto.
Tcrlia hujus sectionis species : Magaca Micliauxii Schott, et
E n d l . l . c. 2-i. y caiiiibus elougaiis, peduaoulis fructiTerls ceruiils et
capsulis suboDUcaspermis non sails furiasse distiiicla, Americae septeo-
Irinnali propria est. Flores parvi, albi, seiiiiua pallide rufa.
3 . MAYACA KUNTHII SEUB. foliis lineari bus apice acute
e m a r g i n a t i s ; pedunculis solitariis folio duplo longioribus, fruclif
e r i s patentibus antheris quadrilocularibus apice bidentato-deliisc
e n t i b u s ; capsulis . . . .
Tabula 7ioslra X X X I . F i g . I V . C/1/ií/í(.t«c._)
Mayaca Kunlliii Seub. Mss. in Ilerh. Reg. Berol.
Mayaca Vandellii Knnlh. Enum. PI. IV. 32.
Species M. Vandellii, quacum ci. Kunth corifudit, nrctc
affinis, sed antherarum forma et fabrica certo distingiiencla. STAMINA
per antbesin strida, nec ut in illa incurva, VILANIETÍTA aiit
h e r a s aeqiinntia ideoque pro ralione breviora, ANTIIERAE oblongoo
v a t a e , quadriloculares, rima obliqua, quae sursum in dentes
cluos desinit introrsum apertae. CALYX per antbesin reflcxiis.
PÉTALA dilute violacea. Speciniina fructífera desunt.
llahitat in Brasilia meridionali; Se.llow.
4. MAYACA SELLOWIANA KONTH. foliis lanceolato-l inea- |¡ ctis acuminatis tonninata
ribus apice acute emarginatis; pedunculis solitariis folio pluries
longioribus fructiferis striclis; antheris quadrilocularibus apice
tubulo oblique trúncalo apertis ; capsulis 6-spern)is.
Tabula nostra X X X I . F i g . I .
Mayaca Sellotciaiia Kunlh. Enum. PI. ÌV. 32.
Colelia madida VelL Fior. Flum. I. t. 79.
CADLES breves simpliciusculi. FOLIA acute emarginata dentibus
acutatis. PEDUNCOLI jam per anthesin elongali, pollicares.
FLORES majores ac in speeiebus praecedentibus. SEPAI.A ovato-
Janccolata, per anthesin patenti-reflexa. PÉTALA rosen. CAPSPIA
sepalis brevior, ovali-oblonga, obtusa, valde torulosa. SEMINA
pallide rufa.
Crescit in Brasilia meridionali: Sellüw ; el prope Santarem in
prov. Para: Spruce. F l o r . J u l i o , Augusto.
5. MAYACA I.ONGIPES MART. folÜs linearlbus apice acum
i n a t o - b i d e u t a t i s ; peduiiculis umbellato-congestis folia multotics
excedentibus, fructiferis refractis; antheris quadrilocularibus apice
tubulo apertis; capsulis 9-spermis.
Tabula ìtosira X X X I . F i g . I L
Mayaca longipes Muri. Mss. in fJerh.
GAULES élongnti, fluilantes, pedales et ultra, vago ramosi,
Ceralophjlla nostratia habitu aemulantes. FOLIA eloiig'ato-liHcaria,
polliciiria, lin. lata, apice dentibus duoln.s porrev
e t u s t i o r a rellexa, media patcnlia, summa
DE XYRIDEARÜM ET MAYACEARUM DISTRIBÜTIONE
GEOGRAPHICA.
E Xyriàearmn fa m i l i a 70 circiter species hiicusqne
iniiotueruiit, qiiaruin 65 X y r i d i s 5 Abuìhoàae ge -
i i u s coiitiiiet. E x Iiis dimidia pars, neiiipe 35, Ahulboilas
omiies el e X y r i i t l s g e n e r e sectiouem priiiiam (Ne -
i n a l o p o d i s ) iiiiegrai.i, e seotioiie secunda (Euxyridis]
s p e c i e s 7 coiiipleclens in conliiienli aiisirali-americano
p r o v e u i u n t , quaruin 2 8 in B r a s i l i a indigena e sunt. Praet
e r e a 6 species in Ame r i c a septenlrionali crescunt et
o n i c a dubia in iusulis Antillis, ita ut familiae Tis,
ß species inter 70, in liemispliaera occidentali posila
Sit. In hemispbaera orientali Euxijridis Se c t i o speoie-
I n s 4 Africanis, 9 in India orientali et 12 in nova
H o l l a n d i a indigeni s repraesentatur, quilins lertia PotamoxyriiHs
Sectio tres species complecteiis et novae
H o l l a i i d i a e propria accedit. In universniii 45 species
J i e n i i s p L a e r a e australi, 18 Ilemispliaerae boreali prop
n a e , 8 ntriqne zonae aequatoriali conininnes esse vid
e i i t u r . Verani XyrkUarum pa t r i a m circulis trojiicis
i n c l n s am putaverinins, uiide Yero sat frequenter in reg
i o n e s subtropicas, neo non, uli X irevifolia et X .
bwlbom., ad 42» usque latitudiiiis borealis gradura ext
e n s a e , in r e g i o n e m temperatam calidiorem dilTunduntur.
e r r a l o , in ramorum oxtromilate ¡ii gemmum lanceolnlam tiininlari.
c o n g e s t a . I'BDUBCDU 3 — 7 in ramoriim apice ilmljellnlim cong
e s t i iliiqiie gemma (scriiis in caiilis conlinualionem excrese
c n t c ? ) eomilati, siriguli basi spini,i laxa liyalino-incnibranaeea
involuti, 3—5 pollicares, stridi, uno allcrovc inlerduin min
u s evoluto, posi anthesin refi-acli. SÉPALA cloiigato-ianccolnln.
L ETALA oliovolo-sulji-oliiiiila, alila (?). AKIHEBAE sulisessiles, clong
a t a e , tubulo liorizontaliter Iruncolo terminati, actate saepius
t r a n s v e r s a fracli. CAPSOIA otiitpie cala, obtusa, sepalis brevior.
SEMijfA obscure rufcscentia,
Crescit in I l i - a s i l i i i neffinitoi-iali pro/ìe Collares ud ostia ¡Inmims
Amazoram; Po/^pit,; jjrope Aiagoas: Gardner n. 1 4 2 7 . ; etiam in
Siirinamo pruveiiit- IVnllscliìdi/ei in Herb. Mart.
Terliíie spcclcl ad Imuc seclloiiera iierllaealls (li;tg,ioslii hlc arldi-
, ut oaiiies iiajas goaeris species, quae ciinclae pr
plaalanicrntas
aqnalicaruni lalls (iaibus dispersae esse vidcalui-,
MAYACA EfiDLICHERI PSp , . Toliis lanceolato-linearibus
a p i c e obUise cmarginalis! peduuculis solitariis folio ilupio long
i o r i b u s rnictiferis cernuis; antheris guadrilocularibus lubulo obliciuc
truneato torminatis; capsulis oligospcrmis.
Crescit in Peruvia snbandina: P b p p i y .
Uabitiis mayacae Auliletii et reliquaruni sectionis priorls spocieruai,
a ,ua anU.eraruiu r.lirlca langlus rcceillt; I I . Selloujiana pedunciilis
fruelireris siriclls, iir. io„,/,>es tola haliltu stallm all hac specie
(lis;uosceuiln. Mayaca spiachwides Popp. Uiar. 2318. secundum specluiliia
iu Herb. Caes. Viudoboaousi asscrvata ab ea noa dilTert.
I n t e r species brasilienses nonnullae late dilTusae vid
e n t n r , praesertim X . luxifoUa, quae magna fonnarnm
v a r i e t a l e a M o n t e v i d e o usque in r egione s aeqnatoriales
p r o v e n i t . Xyris palliia, X . savanemis et Abolboda
brasilieiisis Brasiliae et Guyana e coninmnes sunt.
Q i i o d a d stationem attinet, iioiinullae uti X . lamfoiiii,
X . stroliiUfera, X. savanensis et X . ¡mllida in palud
o s i s depressis, pleraeque, e. gr. X . rinUla, X. plantaginea,
X. asperata, X. hhpharnphylUi et X macrolepis
in caiiipis altis, X arescens et X . tortala in
t u r f o s i s montanis, X. nabigena, X. rupicola et X .
muntieaga in jiigis editissiiiiis crescunt.
Matjacearmn pa r v a familia, quae unicum g enus ,et
s p e c i e s E V. 7 cont inet et habi tu, folioriim conlbrmalioue
e t vilae ratione quodaiiimodo Najaitea.i- refert, Americae
i-egionibns tropicis et subfro|iicis propria est.
S p e c i e s (iro more planlarum aqnaticaruiii proprie sic
d i c l a r u i i i latis fuiibiis aeqnabiliter dispersae videiitnr;
e speeiebus 5 brasiliensibus 4 in proviiiciis australibus
e t sinml in regione aequaloriali reperlae sunt, 2 Bras
i l i a e cum Guyana et Surinanio conimuiies sunt, et
u n i c a (quae vero a quibusdam ]iro propri a specie liab
e t u r ] usque in Ame r i c a e septentrioiialis partem austral
i o r e m evagatur.