Ih '
mm
t l l i ! i
A F R I C A P R O P R I A .
Vcmadmodum ca Afia: pars,qua: Ponto Euxino,Mari Aeg§o Meditertaneoque, & Éuphrá-
1 tcflumine circumfcribitur, proprie AfiadiciturapudGeographos; ita hxc Africa: parsin-
! ter cetcrasciusprouincias, Africa:propria: nomen Temper obtinuit. Obferuandumetiam
hocintotaveteri hiftotia,cum Aiia aut Africa nominatur,hasetiam partes tantùmintelligi.
j n e s Africa: huius rcgionisfuntab Occidente Ampfagafluuius,viciniqueMauritani:àScp-
tentrionc McditerrancumMare: A rx Philenorumquibus Cyrenaicam contingit, termini funt verfus
Orientem.-Lybiam i}iteriorem,& cius diferta habet verfus Meridiem. Alio nomine eadem vocatur Zeu-
gis & Zcugitana.Comprchendit autem in fe Numidiam, (quae & MailyliaJ Bizacium, Tripolitanam
regiones. In quatuor populos diuiditcamDiodorus,Pcenos, Libophcenices,Lybios,&Numidas. Tempore
Romanorum fub Scipione Aemiliano diuifa fuit ha:c Africa in duas prouinciasrqua: circa Carthagir
hem, Vetcremtquse circa Numidiam, Nouamvocabant, teftibus Plinio, Appiano,& Dione. Confinarci
erantNumidia & Byzacium -.Proconfularis in qua Carthago vtRefert Sex. Rufus.(hancqUedivifionem
faciebat,vt Pliniusaddit,fo{Taqua:dam) Aliam hujus diftin&ionem & prxfefturam videin C odicelib.i.
Titulo27.Numidiam,pra:termarmoris,quodindenomen obtinct,ferarumque prouentum nihilinfig-
nehabcre, au&oreft Plinius.Genus primum autem equi turn ei tribuuntLiuius,Plinius,& Solinus.Byza^-
cij celebrantglebam praepinguem : vt quxia&a femina cum incremento ccntefima: frugis rcddat, imo
ex tritici modio centenos quinquagenos.Mifitex co D.Augufto procurator eius ex vno grano quadra-
ginta paucis minus germina.Milit& Ncroni fimilitcrcccxL.ftipuIas ex vno grano. Acccdithuic ea terra:
bonitas quoque,vt agricola poft fementcm,(tcftc CoIumelIa)antcmeficm,fegetem nonattingat,quia
vixvllaherba exeat,nifi Temine ja&o.Fertilitatis huius Africa: quoque meminitHalicarnafleus. At vno
verbo infigncm eius omnium rerum hubcrtatem indicat in quadam ad feditioíos ludios oratione Xitus
Imp.ubieam Altricem Orbis terrarum nominat.Sed & animam reipublicx Romana: appellat Saluianus
Iib.7. apud quem multa de huius regionis potcntia diuitiiiquc. Fcecundiifimam edam banc hominum
facitHerodianus.Sed & animalibus omnis generis abundantem Polybius,ita vt equorum,boum,ouium,
caprarumque, rcliquas omnes feré terra: regiones muldtudine fuperct. Et quod mirandum» mularum
foetus hie adeònonhaberiprodigiofostradiditex Dionyfio, Magone, &M . Varrone Columella,vttam
familiares fint incolis partus earum,quamnobis equarum. Sed gentem ingcfficacutiifimam dicitidem,
lib.i.cap.4.Infidiofam facitHirtiusTubdolam Matcrnus,ita vt V egetius fcribcrc non vcrcatur,Romanos
his Tempe inferioresfuiiTedolisatquediuitijs.Caufidicorumnutriculam appellat Iuuenalis. Carthagi-
nenfes numerar Athcnams inter cas gentes qua: inebriarifoleant.Saluianusy.Pròuid.Hos adeo inhumanos,
ebriofos,fallaces,fraudulentos»cupidos,pérfidos,impúdicos,&libidinoíos facit.vr, qui tabs non lit,
Afrum edam cfle non poffeaddat.denique nullo non malo eofdem obnoxios tradir. Perfidiam horum
notant omnes hiftorix. & iijdc nata parcemia.Atq; hxc de hacdiuitc triumphis terrafvteum vocatl oe-
ta,& arce prouinciarum,vt Cicero) Africa.Infula: huius regionis magis celebres funt Melita,Menyx,Co-
fkra,& Cercina:atque alia:,fed ignobiliores.quas,vti & eius populos, flumina, montes, & vrbes, oquitur
ipfatabula.Sardiniaminfulamfubhac Africa comprehcndi.teftis cftluftinianusin Codice 1,Titulo 27.
Sed de Cartilagine,huius vrbe primaria,quamvis Salluftius ait de ea fatius efie filerc quam pauca 1*
ccrcdixcpaucatamenadderevifum. c a r c h e d o n GrxcisvCARTH a g o Latinishxcvtbsnominatur.
Carthadam priùs di&am ( quodPhcenicum lingua nouam exprimit) tradir Solinus, Indeeam Kcuvomtov,
n o v a m v r b e m vocatStephanus, qui earn quoque (nefcioquibusau&oribus)oENV ss a m , c a c a b e n ,
& cADMEiAMnominadSuntnon pauciquifub voce t h a r s i s hanc in Sacris litteris deicribi exuti^
mant. Atque hxc de prifeis eius nomcnclaturis .nam procedenti bus temporibus alia quoque nomina tortita
eft,vt Tuo loco dicemus.Sed & varijs elogijs eamornauerc vetcres, Celfam&Almamvocantes domani
Imperi) <tmukm, terrarum orbis attidam : Prouincit magi/tram venerabilem : AfricsCMufam calejlem: Camocnam
togatorum, A p u 1 c i u s. Alterum toil vrbem Romam terrarum dec us, Solinus. cognominarli to emxus»
Manilius,Pliniufque:ùW<«d/»/M» Orbis terrarum Vi£for Vticenfis &S.uidas:idque merito, viginti enim .
P.hunc ambitum auget Liuij Epitoma. Treccntorum & fexaginta ftadiorum facit Strabo ( quam vere,
leótorisiudicio relinquo) qua: faciunt quadraginta quinqué M. P. Sita fuit hxc vrbs in pemn n a .-qua:
ifthmo trium M.P.latitudinis, fine , vteius diligens delineator Appianustradit.viginn quinquéitadio-
rum, Afri ex continenti anne&itur.Silius Italicus 15. de ea h x c , Hsccaput eft, non vlla opibus certauertt aurt.
TIon portu}celsóvefitti,non dotìbus ¿turi, V ber is sut agilifabricanda sd tela vigor e. Locain ea ce e riora unt e
gara,pars vrbis fic di&a:Byrfa,arx,qua: ftadia vigiliti duo.in citcuituhabebat,vt adnotauit beruius : in
ea Iunonis, Aefculapij Beli templa:Theatru,Gargilianx thernix & alia: Maximianx di 6tx:Delplucum
fiue Apollinis fanum,Memori* *des,Hippodromus, Bafilica Celerine.Theoprepia eco e ia, ip ana o-
cus,S¿Via(nifi locus mend ofus) cxlcílis. Lu cus in vrb e fu it mediaj&in etemplumIunonis,vt habet poeta
Virgiiius.item Elife templü.vt Silius.Qu? pofirea in ca ^dificauit Iuftinianus Imp. enarrar 1 rocop. 6. nu-
usedificior.ivsTiNiANAquoquc ab eodem,fiBalfamoni fides, appellata fuit. Conditores huius Phosm-
ces fuifie Xorum &: Carchcdonem,aut,vt alij.EliíTamfive Didoncm Agenons regís F.ferunt,anno quin-
quagefimo ante Ilium captum:fiue feptuaginta duos annos antequam vrbs Roma conderetur, te is^ p
pianus.Tcucrb cius fundationcm tribuit Silius.Iofcpho contra Appioncm tefte, cxftrafta tuie anno a re-,
gis Solomonis obitucentefimo quinquagefimo quinto. Huius vrbis virtus, vtfons bello ciara, ìtava-
rijs domi cailbus agi tata fuit.Tandcmcùm ftetiilet,vt, quipluriitium, tradidere, annisfcptingcntistn-
einta feptem, à Romanis, tanquam corum Imperi) cumula, bellis véxata, direpta, radicltus cxcila, OC
in ciñeres tandem redada fuit. Atque ita deferta permanfit ad annum vfque centefimum & alterum:
quo iuffu Senatus reftaurata, & miflìs habitatotibus, colonia Romana(ea^ue prima extra Italiani
duda ) ivN O N iA b id id a à C. Gracchofuit, teftibus Appiano, Solino, Se Dionel qui eandem
poftcaab Auguflo denuo coloniam fadam addit : quia cùm Lepidus partem eius habitaron bus orbaflct.
ius Coloniediffoluiffe videbatur. Re9otuititaqneh?cvtbs^cinclaritatemCarthagmisJecund
j fub Romanis Impp.cnituit. Adcòvtquqpridemarmisinclyta.nuncfclicitatevtfcnbitMartianus, .