10 p r i o r i :
m a t i l o n e 5. Nullibilegerememini.
a l b a m a n i s z. Ant. Ambigue x_JlbimmHi
Albinianis. Iunius extra controuerfia: aleam politura
arbitratur caftra Romana Albiniana ibi
ftetifle. Golzius in thefauro habet ex vetufta
infcriptionc, Coh'm. Albini ¿ina. .
migro p v lo 5. Nomen fortaflìs cafu inditurn,
V ti à gallina alba Cxhmm villa, Ad gAli-
nas dia» Plin.lib.
l a v r i 11* Si numeros conferai, inciditm
Traiedum Antonini. Quid fi eiusvrbis fubur-
banum, vtDaphne ad Antiochiam Syria: ?
f l e t io n e 16* Autcum AntoniniMana-
ricio conuenit, aut non procul abcft.
l e v e F a n o 8» NififalluntGeographica:
tabula:, huius Fani memoria in Lee ad Rhenum,
nomine fere nihil mutato fnpereft.
c a r v o n e 13. C o n i è n t i t A n t o n i n u s .R h e n a n
u s c a r v o i n r e d o p o f u i t . \
; S C H E D Ò
Vlpia Veteribus fuiffe vicina, fete coniiin.da..
Et coniicioTraianumineum locum Coloniam
deduxiffe, quern Tacitus 4. hift. de Veteribus
verba faciens defer i bit, Valium muroffyfirmabant,
fubuerfa longa pacie opera ,• hand procul cafiris inmo-
dttm municìpi] extrutta. Operxpretium vero forum
c a s t r a h e r c v l i s 8. Horum meminit
Ammianus Marcellinus lib.xvni. Cum feptem
ciuitates qua: ad Rhenum fìta: àjuliano Caeiare
Tcceptas narrat, eas aduerfo flumine hoc ordine
enumerar, Cafra Her calie, ^uadribnrgum, Tri-
ccfima, Ninefio, Bonna, Antennacum, & Bingto.
Rhenanus Rer. Germanicarum, lib.m. pro Tri-
cefimis Vtricefium recipit, atquc Vtrechtum
videri fcribit ,infigni Topographia: errore. Ba-
taitia autem hadenus,quodantemonuimus.
N-o viom a g i 'io. Rhenanuslegit n o v i o -
M a g v s . OrteliusNouiomagium,Neomagium
& Numagam fcribi annotarne: Cuius nominis
permultas G e rm a n i a : ,Gallia:,Britannia:,ciuitates
enumerar. H x c inter primas clara. In qua
Notitia Prof. Letorum Batauoram Contraginen-
fium conftituit.. Iunius lapidem laudar in quo
N E O M A .
a r e n A c i o 6 . Antoninus hoc itinere Here-
mtìum, alio Aranatìo fcripiìt, legioni? x alam
ftatiua ibi habuiiTe annotauit. Tacitus hift. 5.
Arenacum, Batauodurum, Grines, Vadamque modi-
cosvicos appellar, Arenaci Decimam legionem
oppugnatam narrat. Q u i Herenntium& Ara-
natium diftinguut ab inuicem, cóllatione Scheda:
cum Antonino pcrfpicuè refelluntur.Itidem
illi quibus Aranatium aut Arenacum Arnhem
eft. Quo exemplo difeamus licet, nominum
affinirati in explicanda veteri chorographianon
temerò fìdendum effe.
B v r g i n a c i o 5. Rhenanus, b v r g i a
n t 1 v M. Antoninus Temei cum Scheda
confentit , iterum modicè diffentit , Bttr-
cinatium, & leg. v i. alam ibi collocar, c o l o .
. t r a . Rhenanus,cuitabulam integramvidere
contigit, c o l o n i a t r A i a n a x i . noli dubio
numerofum errore, fi ad Burginacium rereras.
Antonin. M. p. v . afcripfit. AffcntiorPighio,
qui in Hercule Prodicio multis oftendit, pra:-
‘ fertim ex Antonino & Ptolema:o, £aftra legio-
nis x x x . Vlpia: ibifuiffe: Etfialij aliter. Diuer-
Ta eft Ptolemari Legio Traiano,, ad Rhenum pró-
pe Mccontiacum. In aucographo Rhenanus
lignificat aduerfo f iu m i ne fequi, v e t e r a x i i i .
A S C IB V R G IVM X IV . NOVESIVM XVI. A G R ÌP P I -
n A. In Veteribus vereorne numeri parum corredi
, fi quidé ad Traianam Coloniam fpedaiit.
Nam cercis argumcntis mihi verifimile fit, quod
Pighitis valde contendit, Traianam aut Caftra
hoc iter ab Antonino & audore noftfó
conferre. Numeri proximè conueniunt, vt non
alias : Si in noftris ftimmam colligas, qua: ob
plures interpofitas manfiones, in minutiores
partes feda.
Ant. Scheda.
A Lugduno. 0
* * * P ra to rium A g rip p in a 3.
* * * xJM atìlone 5.
A lb i man is M. p. x. A lb an ìan is z.
* * * 2y jg ro putto 5.
T ra i etto M. v . xvn. L a u r i iz.
M an d ritto M. p. xv. F le t ione 16.
* * * Leu e fo n o . 8.
Carbone M. p. x x i i . Cantone 13.
* * * C a fra H ercn lis 8.
* * * 2Xpuiómagi 10.
H eren atio M. f . x x i i . A re n a tio 6.
B u rg ina cio M. p. vi. B u rg in a tio 5.
Colonia Troiana m . p. v . Colo. T ra.
Altero itinere Lugduno Nouiomagum cum
Antonin, duce deftituamur, minus etiam lucis
Schcdis afferre poterimus.
Prima à Lugduno manfio,
F O R O A D R I A N I . 17. fiue Vt poft. Schcd.
habet, f o r v m h a d r i a n i x i i . Non exfcri-
bam qua: alij de Foris ¡generatim. HuicHa-
drianus nomen indidiffe videtur, cum in Gal-
liam & Germaniam profedus ( vt Spartianus
aitj Britanniam petiit, atque iterum in Galliam
Tegreffuseft, homo gloria: & honoris cupidif-
fimus, quod Dio notauit, plerafque ciuitates a
Tuo nomine didas voluit. A Spartiano exempla
petas licet. In Batauis priuatam forfan cauflam
fpedauit,genti? fortitudinemfeilieet. Nam
miraculi vice fuit,Batauum equitatumr ilio im-
' perante Danubium tranfiiataffe armatum , vt
barbari obftupcfadi pacem pctcrent. Circum-
feruntur in hanc fententiam ipfius Hadri^ii
carmina de Sorano Batauo.
f l e n io 18. Caucfis Fleuttm Taciti in rri-
fiis A aut PhiUum fiuc Pfjleum Germania apud
Ptolema:um accipere.
t a b l 1 s iz. Nihil quod ad explicahdum
afferam habeo. Nam quod Scaldim Ptolemieus
T a b u d am , nonnulli male T a b u l, aut T a b u lam ap-
pellauere, nihil hue pertinere poteft.
c a s p 1 n g 1 o 18. An nomen paullo incon-
cinniusjcorruptumvidebitur, V t priores tres
litterx feiungendx, Caftellum fignificeiit ?
g r i m i b v s 6 . Non Grinnes Taciti ? Ne-
quaquam. Cum Tacitus non obfcurè fignificet
eum vicum extra Batauoruminfiilamftctiffe.
a d d v o d e c i m v m 18. Nominis ratio in
aperto. Eiufmodi apud Antoninum, A d D e ci-
mum. A d Septimumdecimum. A d Vigefim um .Ad Ccn-
tefimum. A t quam vrbem refpiciat, à qua ha:c
manfio duodecimo lapide diiìita,nondum covfa
ftituere potui.
Numerus 3. Nouiomago fubfcriptus for-
taftis lignificar earn vrbem tot paffuum millibus
à f l n m t n e
fe )C P L I
k flum in e M o fa , fid e B a t a u o , v tn o ftra : S c h e d »
h a b e n t, d ifta re .
B E L G I C A .
C a p. V.
BE l g . Belgica a reliqua Gallia diftinguitur
C A T I m I f
prariìdiariis militibus nome accipiebant. Vnum
aut alterum exemplum pro mul tis fit. Caftra Ger-
manorum in Mauritania Caffarienfi Ptolemams
habet, Bataua in Rluetis Notitia Prouinciarum.
Ita Venetorum & Ofifinorum priefidia, extra
patrium folum,vbi à Geographis deferibuntur,
inifto littore fuiffe dico. Iuuat Notitia: audori-
tas} qua: fub difpofitionc Ducis tradus Armo-
ricani & Neruicani, ponit Prafettum mi lit um
Maurorum, Venetorum Veneti* : Prafettum militnm
Maurorum Ofifiniacorum Ofifmiis, hi alio loco cor-
ruptè Mauri Sifmiaci. Neque commodè fenfu-
rus eft, qui Venetis & Ofifmiis, devtriufquegen-
tis regione, potius quam de prariìdiis ita appelia-
tis interprctabitur. Armoricanum autem 6c
Neruicanum Iimitem, extendi per ^Aquitaniam
primam da fecundam, Senoniam , Secundam Lugdu*
nenfem & Tertiam, ex Notitia quidem cognofci-
mus : Belgicum littus ad éundem pertinuifle
D. Paulinusepift.z. ad Vidricium lqcuples te-
ftis eft. Vtitur enim Morinorum &Neruicili.t-
toris nomine promifeuè. In terra Morinorumfìtu
or bis extrema, quam barbarie fluttibusfremens tundit
Oceano*. Et non adeo multis interiedis Jn remò-
tijfimo Nemici littorie tratta. Quibus verbis difti-
neor Iofepho Scaligero viro magno &dodo fub-
fcribere. IsAufon.led. lib.z. c.6 . & 14 . Ebrui-
canum pro Neruicano tradu in Notitia refti-
tuie. Quod feilieet à Neruiis Neruianus dicen-
dus fuerit, nequaquam Neruicanus : &quod
Neruij remotilfimi ab Aquitania, in Belgis cen-
feantur. At de nomine tenue eft argumentum,
cum in Notitia deriuationes longè ineptiores,
pro temporum barbarie fuperfint. Defitu, Re-»
moti quidem Belga: à prifeis Armoricis, fed ne-
feio an item à pofterioribus. Illud interim feio
ex Eutropijlib.ix. Caraufium apudBononiam
fimul tradui Belgica: &: Armorica: tuendo pra:-
fuiffe, hoc eft, vt ego intérpretor, eum Armori-
cani & Neruicani tradus fuiffe ducem. Proco-.
pius etiam belli Gothici lib.i. Arborichos Francis
Sequana, aut Sequana & Matrona. ItaCse-
far,Plinius, &Ptolemasus fcriptum reliquere.
Neque eius quidquam fub pofterioribus Impe-
ratoribusmutatura, quantum quidem ex Am-
miano Marcellino,Notitia prouinciarum, Itinerario
Antonini, ac libella ciuitatum Gallia:
colligere potui. Quorum aliquòS audore no-
ftro non multo antiquiores, àliquòs eius ipfius
«ui effe, verifimilis firfpicio. Hinc fequitur ne-
ceffariò, flumen quod in Schedis inter Belgi-
■ cam ÒL Lugdunenièm, nullo annotato nomine
• delineatum, prò s è q VAna habendum. Neque
fané video quid ex pofteriori S. ad repugnadum
dici queat. In priori, non nego qua:dam vltra
flumen deferipta ( nobis in Belgica conftitutis
fermo eftj qua: conftanti audórum confenfu cifra
Sequanam polita. Suelfiones fiue Veffones,
Belgici populum, eoque cifra Sequanam cole-
• re.nemo vnquam dubitauit: A t in Scheda a v g .
s v e s s o r . vltra fluiiium. Qha: cum confi-
1 dero, audorem nofttum culpa difficultcr libero,
nifi ad ruditatem,quaper omnernhanedé-
fcriprionem vfus,confugiàmus:Nam fifluuium,
qui vnus continuus expreffuseft, ita diftingui-
mus vt partim Sequanam, partim vero Ifaram
aut O ifam, qui à Sequana paullo infra Parifio-
rum vrbem recipitur, referat, non inconcinnc
Sucifionum lìtui conuenièt, Cum inter Vero-
•manduos & Suelfiones non qnidèm Sequana,
vèrum Oifa fluat. Sed fortaflìsfimplicius & re-
diùs faduri fumus, fi aùdòris errorem fatea-
muf. Montes ad fluuij fontem delineati, Vo-
gefiim lignificare videtur. Céterum,quódpr2e-
terito capite fe c i, vt explicarem omnia qua: in
Scheda Batauia: nomine comprehenfa, etiamlì
reipfa ad Batauiam non ipedarent, eadem ra-
tione in Belgica & Lugdunenlì, atquc Aquita-
nia, audoris diuifionem prarineo fenili fequen-
dam exiftimo.
o S'isiN v . Poft. Schèd. ò s 1 n i . Plinius
Oromanfacos pago qui Gefforiacus vocatur iun-
dos fcribit} Verum id riomen nimidpere àno-
ftrodiffert; Hic Ojtjìni aut Ofifmij fignificanturj
Dequibiis moxdicemus. ' »
v e n e t i 10. Strabo lib. 4. Ofilmios &
Venetos inter Belgas numerari PoH ditta* gen-
tes Belga fini, ad Òceanum pertinentes. De bis Veneti
naualì pugna cum Cafare congrejjt funt. Et paucis
interiedis , Posi Venetos funt Ojtfmij.N A t feien-
dum.Strabonem Iongè maiusterrarumlpatium
Belgis tribuere, quam ab alio qtioquam fadum
f i t , ait' enim eodem libro, Primam tandem Belgis
tribuunt, dittifis in x v gentes, qua habìtant inter
Rhenum & Ligerim. Ex illorum fententia qui
Sequanam Belgica: terminum pofuerc,quorum
audoritatem Schedarum àudór faltemex parte
fequitur,fieri non poteft vt vel Ofìfiriórum vel
Venetorum gentes Belgica tribuantur. C*far
etenim-, vtnemo alilis obftét, nimis difertè re-
pugnat. Quid erga? Manfiones quandoque à
finitimos fuiffe offenditi quoloco loan. Ti-
lius, cuius per magna apud me eft audoriras,
Armoricos intclligit ; Abodriti profedò, quos
mallet Diua:us , accipi nullo modo poflunr*
Quomodo enim Abodritis Procopij verba con-
ueniant, Cum cetera Gallia atque item Hifi ani a iam-
pridem Romanie parebant. Et mox : Erant autem
^Arborichi Romanorum tunc militcs. Arborichì
ergo aut Armorici, aut priuatus populus exifti-
mandus. Neque valde mirumeft ( firedè ob-
feruauit Tilius, & ante eum nonnulli, Arbori-
cam prifea Galloni m lingua Maritimam lignificare)
id nomen ex Aquitania, vbi Cariar Armo*
ricas qiuitates conftituit, per omnia Gallici O-
ceani littora proferpfiffe.
G E S O G I A C O Q V O D N V N C BONO NI A .
Peius pofteriorScheda, g e s o g i a c o q d , n c
b o v i l l a . Rhenanus, g e s s o r i a c o q v o d
n v N c b o n o n t a . QùiE vera ledio. Sequutus
eam Iof Scaliger ex Rhenani fide, Aufon. led.
lib.i. C .Z 3 . Idem nomen in Antonini itinerario
inquinatimi, Aportu Geforienfi. Alio loco, Gefo-
riaco. In itinerario maritimo, Aportu Geforigia-
genfi. In Maximianipanegyrico, Geforigia. Gefo-
riacum Morinorum nauale apud Ptolemamm. Id
diuerfumeffe àportu Iccio, Icio autltio, non-
dum mihi certis &: manifeftis argumc tis planum
fir.