i / P R I O R I !
fit, etfi qua; plerorumque fit iententia video:
Immo C affare &: Strabone pocius perfuadeor
vnum eundcm locum credere. Cum primum
C#far in Britanniam traiicere ftatuiflet, lib.4.
belli. Gall. Cum omnibus cop/js in M orino s p ro f rif
t i t u r, quod in d e e ra t breuijftm us in B rita n n iam tra-
ie riu s . Anno fequenti,cum hanc expeditionem
denuo rentarec lib. 5. Omnes adp o rtum Iccium
conuenire iu b et. Q u o e x p o rtu commodi(ftmum in
B rita n n iam t r a i e r i urn ejfe cognouerat, r ir r ite r m il-
lium pajfuum xxx. tran jm iffum a co n tin en ti. At Pli-
nius certè eundem locum lignificatami lib. 4.
c. 16. à Gefforiaco Morinorum gentis littore
proximum in Britanniam traieófcum effe fcribit
(“quamquam inpaffuum numero diffentità C h iare
nonnihillargius Diony£lib.39.)&: pofterio-
res etiam Imperatores fere à Gefforiaco autBo-
nonia, qua: fynonima effe ex Schedis difeimus,
In Britanniam traiecere. De Claudio narrar
Suetonius c.17. Et M ela, quem fub Claudio
fcripfiffe exiftimant, Gefforiacum notiffimum
portum appellat. DeMaximiano, panegyricus
Paullo ante laudatus. DeLupicino Duce fub
Iuliano Caffare Ammianus lib.xx, D eTheodo-
iìo idem Ammianus lib. xxvn. De Conftanti-
no, qui fub Honorio Imperator di&us, Se ex
BritanniaBononiam traiecit, Zoiimuslib. v i .
atque Sozomenus lib. ix..c. 11. quamquamhic
corruptè Burboniam habet. Cur ergo Gefforia-
cum diuerfum à portu Iccio, vnde Caffar bre-
uiifimum Se commodiilimum traiedum effe
jfcribit (quodad illorum temporumopinionem
referas ) exiftimem.? Maximopere cum Strabo,
cuius audoritate plurimum moueor,prodiderit
lib .iv. apud Morinos Menapiorum contermi-
nos, effeltium, quo nauali D . Caffar vfus in
Britanniam tranfmittens, atq>PtoIema:us Gefforiacum
Morinorum nauale appcllet. Ncque
fane credendum iìt duo Romanorum naualia
in Morinis extitiffe. Cauffam autem diuerfe
appellationisnon difficulter ex Ptolema:o affe-
quimur, is Itium promont'orium Gefforiaco nauali
propinquum poiuit, Inde à promontorio,
vti fit, portilinomen inditum. Quò tempore
Bononia: nomen acceperit peripedum non ha-
beo. Eutropius in narratione de Caraufio vti
vidimus,panegyrifta Conftantini in patris Con-
ftantij laude eius meminir.Torfamà bene omi-
nantibus'militibus origine duda,nam Leg.xxvi
ftatiua ibi habuiffe Antonin. Audor eft. Scio
à quibufdam Gefforiacum nauale à portu Gefforiaco
diftingui ; Sed na: illi nodum in feirpo
qua:runt. Ego non ha:c tantum qua: enumera-
11 i, Nauale Se Portum Gefforiacum, Nauale Se
Portum Iccium,atque Bononiam, fcdpra:terea
Portum Morinorum Britannicum,cuius memi-
nit Pliniuslib.iv.c.23. in idem recidere exifti-
mo, Britannicum enim nomen, à frequenti tra-
iedu ex ea infida, inditum. Quod porro Sca-
liger Pagum Gefforiacum fatis magnum agri
modum interpretatur, nonabnuoj Verum interim
idem nomen alicui eius agri oppido conuenire
poffequis neget, totpaflìm huius gene-,
ris extantibus exemplis?Maximiani panegyrifta
de Geiforigia dubitare nos non patitur, Cum
obfidionem magni Se miri operis ,&obfeiIorum
pertinaciam muris confifam explicat. Schedae
itaque verba, g e s s o r i a c o qVod n v n c
; S C H E D A
b o n o n i a , fimpiiciifimè accipimus. Etfi vero
Bononia: nomen inualuit, quod tot teftimoniis
produdis liquet, Gefforiaci tamennonpenitus
obfoleuiffe ex Antonin, colligimus.
c a s t e l l o m e n a p i q i j ì . 12 . Ita etiam pò-
fterior Scheda, c a s t e l l v m m e n a p i o r v .
Confentit Antoninus in nomen, cognomine
non addito. Verum contra quam Scheda: locum
inter Gefforiacum & Taruannam, ille inter
Taruannam Se Bagacum tribuit. Errore li-
brariorum, vt mihi quidem videtur. Quem ex
ipfo Antonin, corrigimus. Habet is in itinere
Gefforiaco Bagacum,
portu G eforig enfi.
Taruenna M . p . x v i i i .
C a fe Ilo M . P. IX.
■ V iro u iacum m . p . x v j.
Tornacum M . p. x v i .
En inter Caftellum Se Tornacum bina fpatfsu
fingula m. p. x v i . in vnum collata m. p . x x x i i .
Mox alio itinere, Caftello per compendium
Tornacum,
x_A Caftello.
CM inariacum M. p. x i .
Tornacum M. P. xxvn.
Qu# conficiunt M.p . x x x v i i i . Atcumiterpcr
compendium vtique altero ilio fuerit breuius,
non ineptè conijcimus Antonin, in priori Caftellum
Taruanna: pra:pofuiffe, Vtfumma: M. p.»
x v i i i . accrefcant, & M. p . l . colligantur:qua:
ratio pofterius compendiarium iter M. p . x i 1.
exceait. Cum alias longius à breuiore ( quod
fieri neutiquam poteft) m. p . v i . iuperaretur.
Vidithoc Simlerus,&in compendiario itinere
annotauit, quofdam inter Minariacum Se Tor-
hacum m. p . x x v i i . fignare vti nos fecimus,
alios M. p. x . demere , V t totum iter m. p.
xxviii. conftet. Et longiori fidM. p. x x x i 1.
effe vidimus) cedat m . p . i v . Verum hanc cor-
re&ionem neq, priores editiones, quas Diua:us
fequutus, neque res ipfà admittit. Nam cum
Antonin, itinere Caftello Coloniam , inter
Minariacum Se Camaracum m. p. xxxm.- de-
fcribat,
M enariacum .
T iim e tacum m . p . x i x .
Camaracum m . p . x i v .
Comperami autem fit Tornacum Se Camaracum
fere zqualibus ipatiis à Taruanna dittare,
Confaquens fit etiam interftitia àTornaco
& Camaraco Minariacum,qua: prima poftTa-
rauannam manfio,non immenftun differre, etfi
inter Camaracum Se Minariacum m . p . x x x i i i .
fané inter Tornacum Se Minariacum facilius
m. p . x x v i 1. quam m . p . x v i i . admittimus.
Quanquam non eft cur ifto argumentorùm cir-
cuitu valde opus habeamus. Antonin, litem
difertis verbis dirimit, Eo quod plus fpatij à
Caftello Nimetacum Se Cameracum quam à
Taruanna aieribit. In hoc enim id de quo qu#-
rimus prorfus recidit. Itinere Caftello Coloniam.
A Caftello
M enariacum M. r . Xi.
Tdemetacum M. p . x i x .
Cam aracum M . p. x i v .
Q u i numeri collegi m. ?. xur.efficiunt. Itinere
Taruanna Durocortorum,
A T fm a n n a
£ X P L I C A T I O. , n
glarca ftratas, ihtellexi ex Ortelij & Viuiani
itinerario. ' ' . •
v OGOB o g i a c o 16, Legc v o g o b ò ìU
g i a c o .
b e m m i c o v i c o 43. Reftitue g e m i n
i A c o. Notitia inter legiones Cómitatenfes,
Gem iniacenfts.
p e r n a c o ; Has tresmànfiopespaullo alitet
nominat Antoninusi itinere à Caftello Agrip-
pinariì, Inter Bagacum bc Aduacam vel AdSt-
ticum Tungrorum,
Vodgoriacum M. p. xii. ‘ A l. Vodogoriacum.
Gem iniacum m . p. x . ^
T em iri ac urn m . r. xxn» al. Peruiciacum . al. Ver-
tiria cum . Longè petita, neque ad meum guftum
eft coniedurie Simleri, de Prsefidicnfibus, qui
in Notitia cum Magiftro Equitum Galliarum.
^ Supra hoc iter, Scheda quatuor nomina habet
in via qua: àNouiomago defeendit,
C E V D V M 2.Z.
B L A R I A C O 12.
C A T V A L I V M 14.
f e r e n s e 16, .Ad qua:, cum omnia mihi
pariter ignota fint, nihil qutìd riotem habeo.
Cur enim leftorum otio abutar , vt ad c e v-
d v m Se c A t v A l i v ì ì , de Ceutronibus f i -
ue Centronibus Se Catuacis planiffimas nugas
congeram?
Infra Vogoborgiacum itef eft quod Bagaco
Durocortum ducit, liifce ìtianfionibus diftim
dumt .
11. d v r o n v ì ì io. SicAntoninUs.
v 1 r o n VM 13. Antoninus, V è r b in am i Db
uxus.ait ad Veromanduoé pertihere.
n i n t i c a c i 9. Antoninus,M in a tìcum ,
A vx e n a 10. Antoninus itinere Durocor-
toroDiuodurum, Auxuennavel A x u enm . Itinere
Bagaco Durocortorum corruptè M ttenna,
Quod nomen hinc licet corrigere. Meminic
. Caffar 2 .Debello Gallicofluminis Axonx, in
extremis Rhemorum finibiis, ab eo nomen oppido
inditum credibile eft. ■
D V R O C O R T O . Antoninus, Durocortoro Se
Durocordoro. Caffar lib. 6. Durocortorum Rhemorum
. Ptolema:us Duro'cottorum. Strabo lib. 4.
In te r ifta s gentes Rhem i n o b ilijftm i fu n t , ó “ eorum
•urbs p rim a ria p tiro co rto ra m axim e in co litu r > & Ro-
m anorum proferii* hofpitium pro bet. Totum iter ex
Antonino fubiieimus.
'A Tarutm ha.
ìdemetacum m. p< xx i i .
cam aracum m. p. x i v .
Hi conficiunt m.p. x x x v i . Qu^cumfeitaha-
beant, quis porro ambiget num Antoninusi
Caftellum ante Taruannam , num vero poft
earn pofuerit ? Corrumpendo autem Antonino
Ptolema:us fuic. Is cum Mofam non fuo loco
deferipferit, videtur Caftellum ad Mofam
inter Taruannam &Baganum collocaffe. Me-
mifiit Ammianus Marcellinus libixviiioppidi
Caftelliquodfluuius Mofaprieterlambit, eft^j
id ipfum quod Ptolema:us rettulit : verum à no-
ftro Se Antonini differre, nemo harum regio-
num tam ignarus eft, quinex interuallo à G e fforiaco
& Taruanna ad Mpfam.poffitintcllige-
re. Vtrumqj ad Menapios pertinuiffe, nihil impedir,
cum Menapiorum latiflìmi fuerint fines.
Etnefcioquid,pra:ter tenues conieduras, fe-
quuti fin t , qui Antonini Caftellum Morinis
tribuère.Nos ex Schedis Menapiis vindicamus;
Quam in rem aptè obferuauit Diuseus ex Gan-
• denfium ca:nobiorum archiuis,etiam pofteriori
feculo, cum Franci rerum in Gallia potirentur,
Menapifcum pagum à Scaldis ripa, adMorino-
rum fines, haud procul Taruanna extendi foli»
turn. Quod ideo moneo, ne miremur, cum Bononia
Se Taruanna Morinorum fuerint, quara*
tione Caftellum intermedium Menapiis poifit
tribui. Fit enim perfiepe, vt qui in confinio di-
uerfprum populorum iter habet, viciifim ad
vtriufque gentis oppida diuertat.
t e r v a n n a 22ì Antoilinus, T aruenna.
V to ìcm x u S yT a ru an n a .
ViRO VM O 11. Antoninus, V irouiacum .
IV R K JE O 12; Reftitue , TVRNACO.
Antonihusj Tornacum . Videtur ih libello pro-
uinciarum Gallia:,C iu.T urnacenftum ,Belgica: fecund#.
In Notitia e ft , P ro cu ra i. C ynegij Torna-
cenfis B e lg ica fteu n d a .
p o N t e s c a l d i s io. Legendump o n t e
s c a l d i s , Antoninus, Pi?»« Scaldis.
b a c a c o n e r v i o 12. Faciliscorre&io,
b a g a c o n e r v i o r v m . Ita Antoninus
habet, Ptolemxus Bag anum . In quibufdam
codicibus Baiacum , vel Bauacum. Qui hodie
Tornacum dici opinantur, Scheda Se Antoni-
■ ni itinerario aperte refelluntur; Item illorum
folidis argumentis eft explofa fententia, qui
C#iaris Belgium interpretati. Id non negaue-
rim Bagacum in Belgio conftitutum effe. De
Neruiorum gente mox aliqua. Iam totum hoc
iter cum Antonino conferamus.
Antoninus. Scheda.
Scheda.
GeJforiacO i q u o d / im e
Bononia.
Antoninus.
x^A p o rtu Geftorigenfi.
Taruenna M . p. x v i i i . t eruanna 22.
Caftello M. P. I X .
V irouiacum m . p . x v i . Viroum o 11.
Tornacum M . p . x v i . T u rn a co iz .
P o n ti Scald is M . P. x n . Pontes caldi* 10.
Bagacum M . p . x i i . Bag a coneruio 12.
Reliquias vlarum militariumhis locis fupereffe,
partim faxis grandibus, partim filice n^inuto Se
x^A Bagaco T (eru io rum . Baca coneri0.
D u ro num M. P. x i i . Duronum 10.
V erbinum m. p .x . viro n um 13.
mSKKSKMtKtKBKk s ^
Catufiacum m. p. v i .
M in a tìcum m .p . v i i * Ñ in tic a c i 9*
M ucnm M. p. vm . a l . x v i i i . Auxenna io .
Durocordoro M: p.x* Durocórto.
RERVI in extrema Scheda, proNERVris
pofiti. Neruios maxime feros inter Belgas ha-
beri Catfar rradit. Ab iis Arrebates, Vero-
mandiios, Ambianos.Treuiros, Senones.Rhe-
mos SeEburones 4ontingi,exeodem Ca:fare&:
Strabone colligimus. Qusfidem faduntlatiffi-
mis finibus vfos effe. Eo etiam Carfar pettinet
cum fcr ibit C entrones ,Grudios ,Leuacos ,Pleu-
"mof ios ,Gordunos f i ibi l lorum imper io fuiffe.
O O Iam