c P R I O R I S S C H E D A
Funifi Aufoni o Rutupinum Marte latronem.
Quibus locis Rutupinum prò Britannico ac-
cipio. Itaapudluuenalem Sar.4.
« — Muto finove edita fundo
Ofirea -----
non nifi in vniuerfum Britannica, qua: nuc quoque
in deliciis. Poeta: appellationis cauuam
na£ti, quod qui in Britanniam nauigabant, fere
Rutupias folebantappellere, Erat enim co fre-
quens ex Gallia traicótus,qui nunc Dubrim eft,
Vti cognofci poteft exMarccllini locis qua: in-
dicauimus, 6c ex itinerario maritimo, in quoà
portu Gefl'oriacenfi Rutupias vfque c c c c x .
Radianotantur. Sed iam Anton, conferamus.
Itinere à Vallo ad portum Ritupis.
Ant. Scheda.
Durobrouis M. P. i x . Roibis 7.
Duroleuo m. p. x v i . Al. x m . Duroleuo 7.
Duror Verno m. p . x i 1. Durauerus.
* * Dubris.
Ad portum Ritupis M. p . x i i . Ratti pi s.
Mox alio itinere à Londinio ad portum Dubris.
Dubobrur M. p.xxvii. Roibis 7.
* * Duroleuo 7.
Duraruenno M. p.xv. Al. xxv. Durauerus.
Ad portum Dubris. M. p. x l v . Dubris.
Preteriit hie Antoninus Duroleuum. Ne mi-
remur fi quandoq, manfiones in fchedis inter-
ie£he quas ille non habet. Ipfemet iifdem itine-
ribusnonnullasalias annotauit,alias omifit.
L e m a v i o . Antonin. Lemanis. Notitia:
Lemannis, quo loco Prapofitus numeri Turnafcen-
fitrn. Anton, hucitidemvt ad portum Dubrim
iter defignatperDurobrium,&Duraruennum.
YxNouusportus Ptoleman, quod acute obferua-
uit Camdenus.
R i d v m o 15. Re&iuspoft. S .R i d v n o .
Prima iyllaba periit: Eft enim Muriduno. Anton,
quod ille manfioni Scadum T^jinniorumau t ifea- .
dum 2^unniorum(vtroqae modo corrupte habet)
bis proxime antcponit. Lemanis autem portus
a Muriduno, 6c Ifca multo plus diftat quam
Scheda preferat.
I S C A D Y M N O M O R V M . S.poft. I s C A -
D V M N O N IO R V M . Antonin, le&ionesin-
dicauimus. Ex noftris, pofterior genuina,fi nomen
difhndimus, Jfca enim apud Ptolema:um
Dumnoniorum vrbs.
Infula qua: inter Britannicü &Gallicumlir-
tus deferipta, in Scheda poft. omifia,Ve&is aut
Ve£tacft, cuius memincre Plinius, Suetonius,
Ptolemams, Eutropius. Plinius infigni errore
inter Britanniam 6c Hyberniam collocauit.
Nofter etiam nonnihil peccauit, Cum mediam
ftatuerit, earn qua: a Gallia maximc diflita, Britannia
proxima eft. Litteras afcriptas.
A. a l l a m e .N a s e n v r . aflequi non potui,
nequc fatis perfpc£tum habeo an ad infulam
omnes pertineant: Si tarnen ita eft, Crcdide-
rimccrtaloca/non ipfum infula nomen expri-
mere, Vc&am enim pofterioribus feculis nomen
non mutafle, indicio eft Panegyricus Ma-
ximiano didhis. Medenam olim in ea emporium
fuifle feribit Örtelius ex Neuyllio.
B A R B A R I C A .
C a p . I I I .
BA r b a r i Romanis dicebantur quicum-
que Romano imperio hon parebant : eo-
rum iblum Barbaricum, aut Barbaria : Quam
appellationem hie fequimur. Romani autem
imperij limes, inter Gallos 6c Germanos, Rhenus:
quod multis 6c certis teftimoniis liquet.
Non fum nefciiiSjRomana arma fi^pe vltra Rhc-
num prolata cartella interdum in hoftico fta-
tuta: fed fere infelicibus auipiciis, qua: multo
conditorum fanguine expiata, neque Rhenus
propterea limitis nomen amifit. Et quamdiu
iolidus vno alueo labitur , Romanam barba-
ramque ripam non dubiè diftinguebat. Ex quo
diuiiusf' haudprocul a mari inquit Mela, apud
principiumBarattici agri Tacitusrquod ipatium
Plinius c.Cxiàr l x x x . paftuum millibus definir)
non admodum conftanterconftitui poteft,quis
diftindistemporibus, exdiuerfis alueislimitis
loco fuerit. V t RomanorumBarbarorumveres
preualuer e, ita variatum. A t nos, cum omnia
ad illam a:tatem referamus qua tabulam deli-
neatam diximus,vetuftiora excutere nihil opus
habemus., Imperante Theodofio, 6c aliquot
ante Theodofium principibus, extrema Romani
iuris erat Batauia ( quamquam pofteifione à
Francis ficpius turbata 6c interruptà) quidquid
vltra Batauiam erat, Barbaris cedebat.
Rhenum conftat ante dudam à Drufo foC-
fam ( noui 6c immenfi operis vocat Suetonius in
principio Claudij ) duobus tantum oftiis, quibus
Batauiam circumfcribebat, in Oceanum
fluxifle,poftea occafione Drufian? foflàe tertium
additum,orientem folem verfus. Illu.d non minus
certum eft,medium alueum, cui lamaBata-
uia: infula, 6c quem priuati Batauia: icriptores
iamdudum obftrudum tradunt, Rheni nomen
conftanter retinuiiTe,reliquos duos ( occidenta-
lem 6c orientalem Ptolemafi exemplo vocareli-
cebitj aliis atque aliis nominibus appellatos. Id
Plinius vidit lib.4. c.15. cum defcriptis extimis
oftiis, fubiunxit, CMedio inter hac ore ¡modicum nomini
fio eußodiens alueum. Atque ha:c nominum
diuerfitas in cäufa fuit cur plerique audores,
alterutro laterum oftionegledo ( medium omnes
retinuerej duplicem Rhenum prodiderint.
Mela occidentale oftium,Tacitus Annal.a. orientale
preterii t. Quamquam de Tacito aliter
fenfit luniusin Batauia, fed non ad Taciti men-
tem. Afinius etiam Quadratus apud Strabo-
nem lib. 4. duobus tantum oftiis in mare ferri
fcripfit. ItaAuibnius
—— D icere Bicornis,
Claudianus,
—— Te Cimbrica Tethys
Diuißtm bifido confumit Rhene me atu.
6c Virgilius,
——« Rhenujque bicornis.
Immo ALthicus Rhenum abfolutè Bicornium
vocauit, duobus locis, qui tarnen valdeluxati:
Sic panegyrifta quidam ad Conftatinum, Nofiri
gregesfumine Bicorni merfantur. Et fi redè ex pa-
negyriftis, Ammiano, Zofimo obferuo, terti j
orientalis oftij non facile poft Diocletianum
ratio
E X P L I C A T I O.
ratio habita: Rheni nomine, autfolus médius
alueus, cui in noftris fchedis fl9. RENVS,pro
Fluuius Rhenusaferibitur, expreifus : auteum
medio, alter occidentalis, de quo pluribus age-
mus proximo capite. Non quidem, ut ogo fendo,
ignoratione tertij orientalis oftij : quomo-
do enim ad eundem fcopulum omnes impin-
gereht ? fed fiue quod Barbarica negligerent,
Romana tantum deferiberent : fiue potius quod
tertius alueus in lacus & paludes illa: in Oceanum
videantur fluere. Certe Claudianus hoc
nonignorauitjcumeodein verfu bifidos Rheni
tradus, & ora paludibus intermorientia con-
iunxit, Paneg.i. inStil. laudes,
Ad bifidos trafìus, dr iuntta paludibus ora.
Ammianus lib. xxvm. iolum medium alueum
lignificar de Valcntiniano Imp. verba faciens,
Rhenum omnem a R&tiarum exordio, adufifue freta-
lem Oceanum magnis molibtts communiebat. Nam
neque de Occidentali, quiinter Gallos & Bata-’
uosin pacato, nec de orientali, qui inter barbaros
in alieno iolo fluebat, capiendus eft. Paneg.
Maximiano 6c Conftantino didus,narrat Cön-
ftantium Chlorum multa F rancorum millia,qui
Batauiam aliasquecis Rhenum prouincias in-
uaferunt, interfeciife. Si ad plura Rheni oftia
reipicias,Batauia interiedanequevlterior neque
citerior redè dici poterit. Latinus Pacatus
ad Theodofium, Qua Rhenus aut Vacalis vidit ag-
grediar. Vbi vides Vacalim, quod eft occidentale
oftium, à Rheno diftingui. A t Zofimus
duos Rheni alueos non obicurè denotat, vt tarnen
medium 6c occidentalcm intelligat, ad
orientalem nequáquam trahendus, lib.3. Quam
(Batauiam) diuifùs Rhenus infulam efficit. Neque
aliter Maximiani panegyrifta, Diuortio fui Rhenus
amplettitur. Et plura funt in hanc fenten-
tiam paflìm obuia, qua: non colligo.
Porro orientalem alueum fPlinio etiam Sep-
temtrionalis ) Mela Fleuo, Plinius i 7<?««»z,Seruius
inVirgilium Tambal appellatj nifinomen apud
Seruium corruptum,vtfuipicari luber.cum eius
nullum ali bi extet veftigium. Is per occafionem
Drufianx foifa: natus, incidebat in lacus,quorum
Tacitus, Plinius,Mela meminerejdiftindè
pra: reliquis, Mela,o¿¿/ dextram primo anguflusdr
fui fimilisy poft ripis longe ac late recedentibus, iam
non am nis,fed ingens lacus, vbi campos ìmpleuit,Pleuo
dicitur, eiufdemque nomi nis infulam amplexus, fit
iterum arffior, iterumqueFluuius emittitur. Lacus
iftos à pofterioribus fcriptoribus, qui Rhenum
hadenusnon extendere, paludum nomine fx-
piusappellari, vidimusin Claudiani verfu, 6c
paullo poft pluribus docebimus : Hi in fuprema
parte noftre fcheda:, nullo adiedo nomine ex-
primuntur. Haud prorius ad fpeciem quam
Mela deicribit,fateor, fed iam dixi,quid ab au-
doris diligentia in hifee rebus iperandum,cum
pleraq; rudi penicillo adumbrare fatis habeat.
Accedit, quod poft Mel« «tatem tum reli qui
Rheni meatus, tum precipuè hic orientalis,
magnopere immutatus : adeo, vt frequentibus
eluuionibus, lacus 6c paludes omnes demumin
vnum maris finum abierint, ea magnitudine,
qu? Meridionalis maris nomen hodie fuftineat,
fi cut Lipfius ad Tacitum notauit. Foflam autem
Drufianam,qu« in Scheda non exprefla, Iunius
fcripfit fupra Arenacum ( quo nomine Arnhem
7
intelligit) dudam, appellàtionemque manerc,
Et Ortelius in veteris Belgij typo ficdelineauir.
Nos fidem habebimus hominibus dodis, loco-
rum peritis.
Nunc populos confideremus qui inter orientale
& medium Rheni oftium fiti. Plinius fcri-
ptum reliquit, In Rheno ipfoprope c. m . pajfuumin
longitudinem nobiliffìma Batauorum infula, dr Can-
nunefates,dr alia Frifiorum, Cauchorum,Frifiabomtm,
Sturiorum, Marfatiorumque flernunturinter Helium
ac Fleuum. Iam cum conftet Batauos omne ipatium
inter medium 6c occidentale oftium oc-
cupaife, confequens eft reliqua nomina adin-
teramnium de quo quxrimus pertinuifie. Verum
iftavetera. Pofterioribus icculis pleraque
mutata. Validiflìma: fuere his ipfis locis Francorum
res. Video quofdam Frifios inter Francos
6c Batauos ftatuiife: quod ego,quamuis permul-
ti aliter fentiant, non abnuo quandoque verum
efle potuiiTe: Sed id perfpicuum,poft Diocletianum,
fiue Frifij patrio folo ceiferint, fiue ( quod
mihi magis arridet) in Francicum nomen con-
ceflerint, Francos Batauia: proximós fuifie, vt
folo Rheno (medium alueumintelligo ) diftm-
guerentur* Quod Panegyrici fcriptores non
femel oftendunt. Ita etiam in fcheda F ra n ci
-notati. In archctypo Rhenanus F r a n c i a
legit. Qua: vniuslittcrul«adiedioobferuatio-
nem meretur , ob earn cauflam quam poftea
aperiam. Et Franciquidem longè lateque vltra
orientalem Rheni alueum,6c vltra noftre fcheda:
limites imperitabant. Quin multo ante-
quam ad Rhenum accederent, in vlrerioribus
illis regioni bus habitafle, docent qui gentis ori-
ginesinueftigauere, 6c ego facile adducor credere
Panegyrici verbis, Quid loquor rurfus intimar
Francia nationes, non iam ab his locis qua olim
Romani inuaferant, fed a propriis ex origine fuis fedi-
bus atque ab vltimis Barbaria lìttoribus auulfas? Ac
cum lacunofum fiue paludolum illum Rheni
alueum vtrimque attingerent, non mirum, fi
paludes nominentur fere Temper, vbicumque
Francorum mentio incidi t. Vopiicus in Probo,
Franci ìnitusfrati paludibus. Sidonius de Narb.
Francorum dr penitifimas paludes.
Omnium planiflìme Procopius lib. 1. belli
Gothici, In Oceanum Rhenusimmittit. Paludespra-
terea hifee in locis non pauca, vbiprimitus Germani,
gens barbara habit ab ant, nec magni tum primum momenti
viri, qui Franci nane vocitantur. Hinc deni-
que fabella nata de antiquiflìmis Francorum
fedibus ad Ma:otidem paludem. A t vero,vti in
hoc latus lati porre&ique Francorum limites,
ita etiam fecus Rheni ripam Oceanum vfque
pertingebant. Qua occafione vis piratica: in-
cubucre,vt Ammianus 6c Eutropius fignificant:
& in panegyricislegimus Hiipanias 6c Britan-
nias eorum incurfionibus affli&as. Et cum ad
hanc rationem Francia: tribuendum fit quid-
quid in noftra fcheda vltra Rhenum iacet, liquido
apparet,curauftór reliquorum populor
rum, non regionum nomina,Francia: contra re-
gionis, qua: hos populos omnes eomprehende-
ret, nonpopuli nomen aferipièrit. Atque h«c
illa Francia„eft,quam Nazarius Conftantinum
alloquens, fub Barbaria: nomine his verbis deferì
b it, Iacet in latere Galitar um, aut infimi tuo fifa
Barbaria : per fe ipfa potens natio, dr post Romanam
N N 4 magnitudi