nervo medio flavicante nitente, in pagina inferiore paruur, in superiore non prominente,
pallide viridia, in pagina inferiore pallidiora, utrinque nitentia. Folia speciminis nostri
infimn. (itaque vix media) 15 centim. longa, in medio 2 lata, suprema 8 longa, 1 lata.
Adnotatio. A Cycade Rumphii hoc nostrum specimen multum equidem differt, foliolis
multo brevioribus, non in acumen obliquum firmum terminatis, basi obliqua vix contractis
caet. Propriam speciem autem declarare inconsultius putabam, cum ne integram quidem
frondem viderim, et organa fit'uctificationis omnino lateant.
CYCAS CELEBICA.
C. Caudice squamoso, frondium brevi-lanceolatarum stipitibus non spiniferis, foliolis
anguste lanceolatis horizontalibus aliquomodo divaricatis in obliquius acumen terminatis,
squamis coni maris rbomboideo-pyramidatis, spadicibus femineis pauciiloris.......
Sykon. Olus Calappoides insulae Celebes Rxjmph. 1. c. pag. 87.
I c o n . Herbar. Aniboin. L c. Tab. XX et XXI. (planla mascul.)
P atei a. Pars borealis insulae Celebes, ex. gr. Goronialo, Manado rel., ubi mas Pa-
tu k u , femina Lagogo vocatur.
Adnotatio. Rumphius banc speciem non nisi ex scripto Commentario Gubernatoris Ro*
berti P adtbrugge cognovit, nec hodie plura comperta babemus, ita u t gravissimis dubiis
haec species obnoxia sit. Silentio autem illam praeterire noluimus, u t itineratorum animos
ad illam diligenter perscrutandam advertamus. — Haec Rumphii verba sunt:
»In boreali Celebes p arte, u t Gorontalo, Manado et circumjacentibus locis alia bujus
arboris species esse debet, quin incolae nostrates fefellerunt, atque Gorontalenses nobis per-
Suaserunt, duUs diversas hujus esse species, marem nempe et feminamj banc vocabant La-
gOgo, cujus folia dependent instar Calappi, rami [frondes] non admodum sunt crassi, de-
cemque tantum vel duodecim in vertice, inter quos ex propriis petiolis fructus progerm inant
forma Pinangae, quatuor ex singulo petiolo. ”
»Mas dicitur Patuku, cujus folia a praecedente baud multum differunt, excepto quod
bujus magis sunt erecta, et in medio vertice fructum gerat luteum , Ananas referentem ,
in multas lamellas divisibilem, sique asservetur, foetidi odoris; truncus ejus cst inaequalis,
pinnae geminae semper jimctae, ramificationes nullas gerunt spinas, vel saltern nostrates
eas non animadverterunt. Utriusque figurae lectoribus tales exhibentur, quales ex Commentario
Gubernatoris Domini Roberti Padtbrugge delineari curavi. ” — Rumpiiio vix proba-
bile videbatur, sexum in diversis stirpibus esse separatum. Cf. 1. c. pag. 88.
. Jam autem ex explicatione figurarum in Herb. Amb. probe intelb’gi iiequit, quaenam figurae
ad hanc speciem pertineant. Nam si ad frondes inermes respicis, Tabb. XX. et XXI.
Jiuc procul dubio referri debent, etsi haec ultima arbusculam amboinensem referret.
Quae omnia si ita sint, Cycas celebica a C. circinali et C. Rumphii dilferrct: frondibus
inermibus, brevioribus, subfleccuosis, foliolis paucioribus, brevioribus, latiorilms, magis
irregulariter patentibus, accederet autem ob spinarum in stipi tibus defectum ad C. iner-
mem Lour. , imo ejus synonymou esse posset. Cum autem C. celebica atque C. inermis Lour.
inter dubias species merito pertineant, concludere non licet, vere inermes frondes in hoc
genere naturaliter occurrere, quales in Encephalartis et Zamiis cernuntur.
CYCAS glauca H ortoK.
Ob difficilem et incertam speciminum Cycadum viventium cum antiqUorüm Botanicorum
iconibus comparationem, plantam quäm hoc nomine in plurimis hortis cultam vidimus, ad
praecedentes referre non potuimus. Antea Cycadis circinalis verae syüonymon habubnus,
sed perperam. Differt enim foliolis plerumqUe paucioribus, multo latioribus, v. c. 2 centim.
latis, multo magis lanceolatis, versus basin soil, et apicem multum angustatis caet. Multo
magis ad Cycadem Rumphii accedit, imprimis si varietatem hujus timörensem comparas.
Cum autem Cycadis Rumphii foliola a Cl. inventore non nisi breviter descripta sint, res ab
omni dubio liberari nequit. Quod autem u t aliquando contingat sperans, Cycadis glaucae
descriptionem addam, tam secundum specimen in insula Pavonis R eg n i B orUs sorum cultum
ex JTorlo P armejst ieRi Enghiennensi advectum quam juxta exemplar Horti Roterodamen•
sis conscriptam,
' Caudex glalier (1 — l j j:edam alt.) cylmdraceus. Frondes e gemma squamis fusee tomen-
tosis tecta enunpentes, nascentes breribus pills deciduis hirsutae, adultae gdaberrimae,
rectae, 2f t 2£ metra longae. Stipes sub-trigonus, antice plano-escayatns, postice semiteres,
spinuUs ntrinque 30 — 40 compressis. Rbachis tetragona: parte postica obtusa fere semi,
terete, plan,-, duobns anticis snb angulo acuto yalde prominente conjnnctis, et singulis a
postica facie canali impresso diremtis, nbi foUola afBguntnr utrinque 50—60, quorum in-
feriora 13 centim. longa, 11 lata; media eaque magis approximate multo longiora 27—28
centim. longa, 1% lata; suprema his non multum breyiora; omnia lineari-lanceolata, falcate,
inferiora magis recta, inpfimis juniora marginibus aliquomodo undulate. Kerrus
medius fortis, inprimis in pagina inferiore lutescens. Color laete yiridis, in Universum
glauccscens, sed deorsum multo paUidior quam in pagina superiore. Margo subrevolutus.
CTCAS M A B A G AS C A R IE S S I S .
C. Caudice elato, frondibus confertis, stipite semiterete spinuloso, foUolis alternis, lanceolatis,
spadicum masculorum apice reflexo, qualer corpore breviore, antheris qnatema-
tim quinatbnque conjnnctis globosis bivalvibus, spadicibus femineis lanceolatis sursum ex-
planatis obtuse serratis, floribus utrinque duobns tribusve , stylo brevi apiculatis, fructibus
ovoideo-globosis, subimpressis, albtunine basi truncato substantiae fungosae unuxo.
33»