Sprengelio Oycas circincdis L. habetur (cf. Hist, rei het'b. Tom I. pag. 106.), inprimis ob
usum panificum, de quo graecus auctor loquitur quemque et Cycadi auctores plures tribue-
runt. Cum autem aliae Palmarum species multo inagis hac in re valeant ‘ et Cycas in remo-
tissimis tantum Asiae regionibus huic usui non nisi rarius inseryiat, Sprengelii sententiam
ab omni dubitatione non alienam habeo.
Eadem ratione ea mihi dubia yidentur, quae Arabes physici Wahabus ct Abuzeidus,
saeculo IX. iter in orientales Asiae regiones facientes, scripserunt de arbore quae farinam
in insulis orientaJibus praeberet. (Cf. Aneiennes relations des . Indes et de la Chine. 1718.
Parisiis. pag. 17).
Quum primum ad Asiae Arcbipelagi insulas et peninsulas post medium aerum naves
europaeae adpulerint, citius fortasse pnlcra utilisque Cycas innotuit. Quis omnium primus
de ilia aliquid scriptis mandaverit, difficile diclu est, inprimis cum plura scripta lusitanica
nos omnino lateant. Si Antonius Pigafetta de arbore Sagu loquitur, iis de Cycade loqui
yidetur, qui ex illa tantummodo grana Sago colligi opinantur. - (Cf. Ramusio 1. fol. 394).
Etiam Fer. Lopez de Castagneda de arbore Sagu vel Z agu scripsit. (Cf. Dodonaeus
Cruydtboek. edit. Antwerp, pag. 1415. a. in addendis). E medulla trunci farinam
praeparari fusius refert. Dubia etiam sunt, quae Marcus Paulus Venetüs de maximis
arboribus scripsit, in regno F anfur nascentibus, quaruin truncorum lignum, ferri ad
instar durum, intus mcdullam farinaceam includeret.
Multo certiora sunt quae de arbore farinifera insularum Molucceusium n arrat autopta
Franciscus Drake, de quibus yix dubitari licet, ea omnino Cycadem spectare. Clusius
ilia in arborem fa rinife ram vocat, in insula Ternate inventam, trunco femur humanum
crasso, decern pedes alto, apice quasi olus gereute, intus medullam albam includente, qua
pauperes incolae vescantnr. Frequentem esse hanc arborem in Amboina et reliquis insulis
moluccanis. Ejus lignum esse perquam molle ita u t yulgari cultro totam arborem transverse
secare posses.
Affirmare non ausim an observationes quas de arbore Sago communicavit Christ. HenR.
Br a ad revera ad Cycadem pertineant. Palma, de qua loquitur, altitudinem ulnarum XVI.
aut XX attingit; folia pinnata oblonga, versus extremitates acuminata, quibus Indi..ad
domos tegendas utuntur. Rami inferiores paulatim sicci decidunt, dum arbor in altitudinem
crescit, quodque ex iis restat, rudern et ingratam oculo superiiciem arboris eificit.
Medulla esculenta interius arboris spatium inde a radice ad verticem replet.. Diameter arboris
est trium aut quinque quartarum ulnae, anno aetatis octavo aut decimo, ubi flores
et fructus protulit; hos esse parvos rotundos non esculentos incolae Maleyenses retulerunt.
(Cf. KongL Svenska Vetenskaps Academiens Handlingar fo r A r . 1775. VoL XXXVI.
pag. 142 seqq.)
Optimam notitiam Cy cadis dedit Rheede tot Dr akenstein in Hör to Malabarico, totam
arborem accurate delineatam cum organis singulis cxhibente. Ilis autem egregiis tabulis
prima Cyeadis cognitio in nititur, hisque solis usus est Linnaeus- cum Cycadis characterem
et C. circinalis descriptionem conficeret. (Cf. Hort. Malab. Tom. III. 9. et descriptionem
nostram Cycadis circinalis).
Insularum Moluccensium Cycadem diligentissimus Rumphius descripsit, quae arbor ab
ipso Linnaeo omnibusque auctoribus ad Cycadem circinalem L. relata, propria species est;
praeter quam alias eti&m species idem auctor etsi "brevius indicat (Of. Hcrb'ar. Arnboin.
Torn, !. Tab. XXsèqq.)
Quid alii deinceps auctores de Cycade scripserunt, repetere noii juvat, id saltern mo-
nendum, omries ad imam eandemque speciem omnés Cycades retulisse.
TiiunbErgius aliam speciem in Japonia detexit antea equidem jam cognitam et verisi-
militer in Europam allatam, sed cum Cycadé circinali L. confusam. Est autem C. reüoluta
Thunb. ft. Japon. pag. 229. In Prodromo Paradisi batav. tanquam Palma farinifera
Japonica, in Breynii Prodromo sub eodem nomine, in Indie, alt. Hort. Lugd. Bat. Tom. II.
pag 170. cum multis synonymis enumerata próstat, at Linnaeus, Kaèmpfer (cf. Amoen.
-eocot. pag. 897. nomine Tessio) cum Cycade ab Rheede et Rumphto descripta confuderunt.
Loureiro speciem hujus generis in Cochinchina reperit ét descripsit' nomine Cyeadis iner-
mis in Flor. Cóehineh. Tom. II; Post ilium autem nemo quantum seiq hauc plantam
reperit.
Cycadem circinalem L. ex insida Madagascaria descripsit Aübert dü PeTit Thouars (cf.
Plant, ins. austr. Afric. I. Tab. I.) Hanc autem propriam speciem referre, R. Brown
jam suspicatus est. Hie acutissimus Botanicus primus intellexit, nomine Cycadis circinalis
L. plures diversas species confusas esse. Duas novas species e Nova Hollandia descripsit,
nempe- C. medium et C. angulatam-.
Quibus constat quinque species ad illud usque tempus in libris botanicis desóriptas
fuisse, plurimis tarnen adhuc dubiis vexatas. Nostris autem temporibus alia insuper nomina
in CatalOgis botanicis occurrimt, quae tainéii species minime adhuc probe cognitae sunt.
Diligéns omnium scriptorum et iconum comparatio et speciminurii in hortis inventorum studium,
pltira quidem néc tarnen omnia dübia solvit. Cum enim frOndium magnitudo et
forma prö varia plantae aetate mire ludat et ex his major characterum pars petenda sit,
aegre aetatis formae variae a speciebus separantur. Accedit qüod fortasse in hoc genere,
Cujus species late dispersae sunt, varietates existent climatis efficacia progenitas, quod vix
nisi in ipsa plantarum patria diligentissima naturae observation e poterit illüstrari. — Mag-
Uam denique difficultatem exinde o riri, quod specimina completa plantarum exoticarum ea-
rumque dioicarUm non facile comparari possunt, nemo non intelligat.
Fragmenta itaque quaedam proponimus, generis Monographiae aiiquando conscribendaé
non omnino inutilia, quaeque fortasse alios excitent, quibus loci opportunitas est, propriis
observationibus Obscurum hoc Botanices caput ulteritis expolire et illustrare.
CTCAS C IR C IN A L IS Linn.
C. Caudice annulato , frondium confertarum lanceolatarum stipite angulato utrinque
spinoso, rhachi tereti, foliolis oppositis altemisve horizontalibus anguste lanceolatis lineari-
subfalcatis. Strobilo mare oblongo, spadicibus femineis primum in coni formam imbrica-
tis, apicibus inflexis, dein coronatim expansis, confertissimis, lineari-lingulatis, in laminam
deltoideam argute serratam et longe acuminatam terminatis, fructibus 1 4, ovoideis.