editionìbus, & in Iconibus mentionem fecit, tantum pro
varietatibus eiusdem ipeciei, LINNÆO A. rubrum
dittæ, fint habita; licet in prioribus huius diftionarii editio-
nibus easdem in veras diftinxerit fpecies, proprias jpfis aptans
differentias fpecificas, quarum alteram fua fub fpecie indica vi-
mus. Sedineo, quod hanc priorem fuam miferit fencentiam,
& alteram amplexus fit, hattenus fuffragari non potui, cum
in bis duabus plantis, ex iconibus noftris iudicans notas haud
paucas nec viles animad vercam, quibus in duas veras diftingui
poffint fpecies: fcilicet, quad prior fu pianta dioica, altera
monoica; dein. quod prior gerac folia quinqueloba dentata,
altera triloba? ferrata; tum quod gemm® in priore fine minore:,
imbricar®, quales etiam vel fatta efflorelcentia perfiltere viden-
tur, in altera maiores, pro more generis compofit® ex duabus
fquamarum paribus, adautt® ad bafin aliquot minoribus,quorum
maiores, dum expanduntur,funt fibi fere oequales,cruciacim re-
'ceduñt, apicibus &màrgioibus retraftis, ita ut calycem terra-
phyllum ' patentera référant, unde florum falciculi prodeunt.
Porro quod fafciculi florum in priori fint pauciores & rariores,
in pofteriori copiofiores denfiores ,ita ut nonnunquam de ra-
mulis ipfis\ quibus fupercrefcunt, pra eorum frequentia &
denfitate vix quicquara confpici poifit. His adde quod pe-
dunculi in priore fint longiores fubnutantes, in altera minores
& magis' eretti; dein qüod prioris foeminei flores poffidearçt
calycem feu Perianthium monophyllum, perfiftens, iidemvero
alteriuspolyphyllum, deciduum; tandem quod al® in priore
fint maiores & magis arcuata, in altera breviores, reftiòres.
Hæc cuntta, qua modo adduximus diferimina fiunt •
maxima ex patte ex iconibus. noftris clara & perfpicua, &, qu® ,
ex iisdem minus clare cognofci poffunt, aliorum de Acere
rubro iconibus & effatis iupplentur. Qua pofterior noftra
affercio potiffimum de ilio primo diferimine valet, quod inter
Utramque plantam intercedere diximus : puta quod prior fit
dioica vel diphyta, altera monoica vel monophyta. Etiamfi 1
enim id, quod de altera afferuimus, ex icone fua fads fuper- -
que cla’reat, tamen idem', quod de priori perhibuimus aque
clare ex fua non cemitur, cum in eadem ramus florum mere
hermaphroditorum ferax, fed non aliits màfculorum tantum .
foetus, exhibeatur. Unde ambigimus an huic fint præter her-
maphroditòs alii mafculi, & dum fint, an eundem ,Cum iisdem
. inhabitent ertmeum proprios tantum iègregaci in ramosanha-
beanc diverfum ’truncum? Rurfus, nura forfan hi mafculi iam
defloruerint cum icon effet confetta, annondum efflotuerint? ;
At cum in LINNÆI fpeciebus plantarum, ubi noftra fuo in J
ordine^ enumérata eft, in finé annptàtum lègimus, quod fit ¡
pianta dioica, idemque a DV HAlAìì.L\Q, Trattata de Ar- .
boribus, ubi loco citato noftram plantam memoravit, & qui
ipie-prqpriam arborem màfculorum tantum fcracera.aluit, unde
fit flores delinéandos curavit, affirmari advertimus, praterea
a Catesbyo de ramulum hòrmaphróditorura florum feu potius
fruttuum, &alium màfculorum foetum, delineatura confpicimus,
& id denique noviifimé ab Amico,’ in paucis caro, D. du ROI
in difkrtatione inaugurali obfervationes botánicos Jìflente, habita
Helmftadii MDCCLXXI. d. XXXI. Ottobr ulterius corroboran
legimus, tum amplius ambigere non poffumus, fed tantum
dolemus j . qüod noir ramus mafculus perindeac alius andro-
gynus fific exhibíais. .
. Quo pauciores funt botanici, qui huius alterius noftea
piantameminerunt, prater enim MILLERVM, qui varietali?
locò habuir, & prater DU HAMELIVM, .qui prò
vera & diftinfta habuit fpecie, nemineranovi; eo numerofio-
res vero funt iir, qui prioris mentionem fecerunt, &haud pauci,
qui eius delineati0nero.9dornanj.nt. Primus, qui huius tnen-
rionetn fecit, fuit fine dubio P L V K E N ET V S, qui 1. c. nomine
fiipra exhibiré hanc primum indicavit, & eius aliqualem,
fed tantum ramuli absque floribus & Fruttibus, dedit delineatio-
nem. Huqc fubiécucUs .eftHERMANNVS, qui foemina.
haiid fpernendam exhibuit figuram, & pianta huius «nplam &
haud inconctnrutm defiitiptionem; unde tantum colligere eft,
ipfi fuiffe individuimi rudi men ta fruttus non in duo fed tria
vel quatuor ftigmata definentis gerens, & arborem fuam, licet
quovis anno late floruerit-, numquam tamen maturaffe fruttus :
Quod. fine dubio duritia climat is tribui nequit, cum jn Anglia
hac & altera fpecies fuoç ad. maturicatem .perduxerint fruttus.
Proin ut alia' fubfuetit caufa neceffe fft, & hanc fufpicor
fuifle' ablèntiam màris. Protìmvis a memorato HERM ANNO
fuit CATESBY, qui eius tara ramum fruttiferum
quam alium parvulum màfculorum florum feracem, nomine a
PLVKENETO indito, fterit, addens pauca hiftoriamplant®
concementia. Hic igitur fuit primus, qui prater ramulum,
a trunco florum hermaphroditorum defumtum, alium, ab altero
màfculorum petitum, delineavit & unde affertio, quod
flores fruttificationi dicati, qui funt vel mafculi, vel foeminei
feu potius hermaphroditi, proprios fégregentur in trUhcos, alt-
qua ex parte verificatur.
Ab hoc exftitit GRONOVIVS, qui ì. c. eius mentionem
fecit. Non multo poft COLDEN eandem, cum
plantas Coldinghamias ex Provincia Noveboracenfl proprio
in Catalogo fifteret, qui Attis Upfalienfibus A. 1742. infertus
eft, nomine GRONOVII memoravit, propriam ipfi, me-
thodo L1NNÆANA concinnatam, fubiungens deferiptionem.
Ex qua elucet, fibi fuiffe arborem foemineam,cuius flores calycem
non monophyllum fed polyphyllum habuerant, fi fides
habenda eft eius deferiprioni, unde, fi màfculorum inieciffet
mentionem, colligendum fuiffet, fuam deferiptionem pertinere
ad hanc noftram alteram. Poft MILL ER V S in Icoritbus 1. c.
feemin® lletit iconem, fed reliquis hattenus publicaris non me-
liorem. Cui adiunxit hiftoriolam plant®, ubi alterius noftr®
nomine Aceris Caroli W A GERÌ mentio fit, & qu® in
variis Dittionarii bort.. edirionibus itidem exftat. Hi ditti
ieriptores hattenus arbori* foerain® tantum, non «que maris
meminerunt : fed DV HÂMEL, qui poft ipfor Trattatimi
de Arboribus fcripfit, & LINNÆV S innoviore Piarti arum Indice,
atque noviffime & quam maxime expreffe du ROl l e.
& trunci mas dicendi, & alterius feemina nuncupandi,
meminerunt. Inter quos DVHAMMEL, quem primum
nominavimus, propriam coluit arborem marem, cuius flores
adhuc tenellos & iam adultos, ut intra- gemmas continentur,
aut ut fblitarie confpiciuntur, delineandos curavit. Prater
dittam vero, alteram adhuc coluit? qu® ex ipfius fententia fuit
feemina, quamvis dum hcc fcriberet nondum floruerit, quod
vero exinde fuipicatus eft, quum a Canadenfibus Botanicis
fuiç edoftus dati huius fpeciei duo individua , quorum atterum
flores foemineos, alterummafculosferat, ficetiamD du KOI ,
quem ultimo nuncupavimus, quum Harbecca (Harbke), pagi
Heltpftadio vicini,in PerilLa VELTHEIM arboresdcfrutices ame-
ricanas, quarum perplures & rariores colebat, inquireret,
utramque arborem, puta marem & foeminara, & quidem
in flore, videre & obfervare obtigit. Unde vero L 1N-
NÆVS idem perhibuerit, an propriis edoftus fuerit obfer-
vationibus, ,an aliorum avtoptarum America provincias
peragrantium, an idem cum nobis ex CATESBE1 figuris &
DV HAMELII effatis & figuris collegerit, nefeire me
facile fateor. Cæterum hic idem in concinne denotninan-
da & definienda pianta nec non in colligendis fynonymis fuam
•præcipue commodavit. operam,. quare‘.& ipfi iam in horto Up-
falienfi propriam adaptavit différeiitiam fpecificam, quam dein
in fpeciebus plantarum novioribus immutavit, inflorefeendi
modo in auxilium vocato: fed eandem rurfus ampliare coatti
fumus, ut alteram noftram fpeciem ab eadem difting'uere po-
tuerimus, cum ipfi fit idem inflorefeendi modus, tali* foliorum
divifio & idem oolor quoad folia & flores,(unde potiffimum
LINNÆANÆ petit® funt not® fpecifica)nec estera admodum
différant, attamen fit diftinfta uri, ex diferiminibus fupra
enumeratis patere puto,
Addendum denique adhuc putavi has plantas, pracipue
dioicam, in Amene® Provinciis, ubi fponte crefcunt, ab iq-
colis ad varios ufus converti : ex fucco enim ex arboribus,
primo vere ad lignum usque.inforatis, deftillante, confici fac-
charum, Syrupum, ut obiter COLDEN&KALM, & accu-
ratius & plenius DV HAMEL indicarunt ; præterea, ut
RALM in itinere Americano ultro memorai, ex ligno tornati
& fabricari varia utenfilia, qn® flint coli rotatiles, orbes, fca-
pi,pedes, quibus letti, fedilia infiftuut, pracipue vero ex ÜI9
marm orato fieri varia fcriniariorum opera, carius quam e vulgati
venientia; excortice porro aqua incotto,additoChalcantho
parati colo rem obfcure coeruleum j quo tinguotur. lana &
: Linteamina, de ex eodem tandem Atramentum.
TAB.
TAB. LXXXVII.
VIBVRNVM foliis cordato-orbiculatis glabris 1er-1
X.atis plica,tis. GKONOF Firg. Çed. alt.') p. 46.
V ÌB V R N V M foliis ovatis. dentato-ièrratis plicatis.
LINA. Spec. 3'8 4. «. 4.
V ïB V R N V M foliis ovato-.orbiculatisprofunde ferra-
dsYenóGisi MIL L. Ditt.
Nota. Viburnum, cuîus imaginem, ab: EHRETO delineatara,
tabula LXXXVH. ftetimiis , eft idèra, quod GRONOVIVS
a CLATTON O e Virginia nomine V IB V R N I flori-
. bus in umbella candidis, foliis articulatis profonde
8c eleganter Ìerratis accepit, & in Flora? virginica?
altera edicione p. 46. nomine præmiiTo indicavit. ; Huius porro
i LI NNÆVM1. c. mentionem feciffe, vero non ab limile eft,
cum eius nomen fpecificum, quod fupra enumeravimus, ab ilio
Gronoviano perparum. différât, nec referat neutrum alterius
nomen indicaffe, quod alipqui fedulo fattura eft, quum utri-
que alterius nondum innotefeere potuit, ob id, quod in
nova demum librorum fuòrum editione publiearent, & hi libri,
denuó editi, fint fibi mox infecuti, unde pofterior prioris,
cum fuum edendura pararec, nondum habere potuit. Sed
quod horum virorum'nomina unam éandèmque indicent fpeciem
indeque pro fynonymis fint habenda, hinc præcipue col-
ligo: quod utraque Virginiam inhabitare perhibeatur ; porro
quod altera cum altera foliis plicatis, id quod huic fpeeiei proprium
videçur, & màrginibus ferrato-dentatis conveniac, nec altera
ab altera diferepee nifi figura, qu® variare potuit;.prsfer-
tim , cum inter ovatam & cordatam perparum fit diferepanti®,
& una fiepius in alteram transmutecur, aut eadem' etiam talis
f®pe numero fit, ut nec perfette ovata nec cordata dici poffit.
De ep vero, ,quod alter folia non limpliciter cordata fed cordato
orbiciilata, alter vero tantum fimpliciter ovata dixerit,
.non admodum angor, quum & hoc fibi non confiate potuit,
& re vera fic effe, hinc præcipue colligo, quoi GRONOVI.
VS præter fuam fpeciem: foliis cordato-orbiculatis,
,& yarietatem indicaverit: foliisfuperioribus,tantum eordatis.
• Præterea & MILLERI nomen fupra indieacum ìiuc'.quoque
pertinere fentio, cum nec nomen nec deferiptio, huicfubiun-
tta, abludant, nec id, quodfoìia.nervoß non plicata deferipfe-
rit impedimento, effe poffit, cum .fub nervofis haud dubie
plicata intellexerit. •
Quod ad plantam denique attinet, ea ex icone noftra
propemodùm fequentem in modùm fe habet: nimirura Caulis
& Rami ròtùridi,còrticc cinereo,I®vi,gemmulis parum exafpe-
rato tetti. Surculi tetragonivirides. Folia orbiculató-cordaca,
glabra, plicata, ferrato-dentata, oppofita, rettangularia f. hori-
zontalia, petiolata. Petioli breves, foliis quinquies minores,
canaliculati, craffiufculi. Flores in umbella fupra decomporla
absque involucro. Eorum Càlyx f. Perianthium breviffi-
mum, quinquedentatum. Corolla monopetala,rotata, quin-
queparciça. Staminaquinque,Coroll®inferta&eademmaiòra.
Filamenta fubulaca, eretto-patentia. Antbera fubrotund®.
Piftilli gmw« fubrotundum. Stigmata tria? Fruftds bacca-
tus: Pacca fucculenta, monolìierma, umbilicata'. "Semen
fubrotundum, •
TAB. LXXXVIII.
C H E L O N E foliis petiolafcis lanceolatis ierratis:
fommis oppofitis. LINN. Hort. Cliff. 492. Syft. 408.
GRONOK virg. 93. FABRIC, bebnfl. 411.
G H E L O N E acadieinfis, flore albo TOVRNEF. Att.
GaU. 175^- BOERH. Lugdb. 1. p. 240.
CH E L O N E flore albo, .in fommo caule diipofîto
foliis longis m acumen delìnentibus, ex adverib
absque pediculis binis. Clayton.
Nota. Primatn huius plant® mentionem fecit’ TOVRNEFORTIVS
1. c. nomine fupra indicato, cum fruttificationis partium deferi-
ptionera & delineationem daret, quarum utraque non peffitne
. fatta eft. Inde BOERHAAVIVS eandem,nomine Tournéfor-
tiano ufiis,l.c.memoravit.Hanc deinLINNÆVS in Horto Cliffor-
tiano, Claffi DidynamitC & ordini Gymnojpermia addens, nomea
genericum a TOVRNEFORTÏO inditum retinens,
& novum fpecificum ex legibus præfcriptis aptans, primum indicavit.
Tum vero & in Indicis Plantarum univerfalis variis
edirionibus & in iisdem SyftepiatisNatur®, fuo in ordine, nomine
fpecifico cum edirionibus tantum nonnihil immutato, memorava.
Unde denique varii Boranici, dura eius in libris
fuis meminerunt, nomina mutuarunt. : Talisìeff amiciffimus
F A B RICIV S, qui, dum plantam hanc in Enumeratione metbo-
dica Plantarum borrì medici Helmftadienfis indicaret, ditti viri
nomen fpecificum tunctemporis hoviffimumufurpavit, &quem
ob id potiffimum nomino., quod floris partium accuratamj &
nitidam dedit deferiptionem, iis noftra-non male con-
gruentem. Unde potiffimum notati merecur, quod perianthium
non fit pentaphyùum, fed ottophyllum, & eius foliola quafi.
imbricatim fibi incumbant, quale in noftr® iconis prima figura
confpiciendum fe præbet & a TO VRNEFORTIO iam 1. c.
exhibitum eft. Ipfum enim quafi .ex duplici calyce conftare
videturV quorum alter exterior eft triphyllus, alter interior
pentaphyllus. Praterea & fingulare iUud, ab ipfo itidem an-
notatum, puta quod ftàmen quintum mutilatum fit foliaceuin,
memoratu adhuc dignum èffe cenleo: fed qu® de Corolla, de
Staminum curvatura & pubefcentia,nec non de Piftillo funt ab
eodem ditta, cum charafteri Linneano fint maxima ex parte
cohformia, reticenda putayi.
• Alios Botanicos,. qui plant® nouiinetenus tantum meminerunt,
& ad eandem dilucidandara nil contùlertìntj ftudio
omit to. Suffecerit ex iisdem tantum nominaffe GRÒ NOVIVM,
ex cuius Flora virginica liquet,, eandem effe Virginia
incolam,& ex Clayconi nomine ibidem relato, eandem inhabitare
paludçs.:. praterea & MILLERVM, qui inDittionario
liortul. eius deferiptionem dedit, loca natalia & ciilturam indicavit,
& eandem ab altera fpecie, LINNÆO in fpeciebus
Plantarum pro huius varietate putatam, ' diftinxit.
TAB. LXXXIX.
S I D A foliis fubrotundo-cordatis fublobatis, pedun-
culis uiiibellatis, capfolis multilocularibus.
Nota. Plant® imaginem, cui nomen modo indicatum indidimus, id-
circo potiffimum dignam cenfuimus qy.® his iconibus feleftis
inferatur, cum Sidam, quam fiftit , non male exprimere videa-
tur, & hæc'ipfa nifi fit inter Botanicos piane incognita, Ut
' cèrte minus cognita. Quoditidem EHRETO fic vilùm eft,
unde iconi originali, .ab ipfo depitt®, fubdidit fe ignorate, an
hìèc Abutili fpecies iam fit cognita .an incognita ? Unde vero
nos hanc Sidam, eamque incognitam habuimus, iam noftrum
erit indicare... Quo melius vero id fieri poffit, placet deferi-
ptionem plant®, ad iconem .noftram fattam, præmittere. Qu®
. nunc fequitur,
C A V L IS angula tus, ramofus, ere£lus.
F O L I A alterna, fobrotundo-cordata, iub-
lobata, obtuiìuicula, ferrata, palmaria,
venofo, villoià, petiolata:*
Petìolis angulatis, foliis dimidio brevio-
, ribus, dependentibus.
N Stipa