£** ä s s adcretìs, e. ftvltus fijrformi;scum,’gT L ’ edentatus ¿.ouatuor ovula, b.
noxu cum ílvlo. • . . , ,
No tu Perelesmtis huius plants delineationem reperire potui haud
Noto. P“ “ Sa"“ m ¡feat PLVKENETI 1. c. Hata, externo
recedit quidem. iUa pàullutam a noftra, nihiiomtnus ambas
referre unam eandemque f M H f l K H
dent. Ceterum de genere etusdem valde dübius fo r t e
auctor: nam in Almagefto fuo p. 359- ™mlm m ta oM E A
Digitali congener, in Amaltheo verp.p. 198. hsc fubiun- ' xit: an forfan'Symphytum feu Pulmonaria Alpina
foliis mollibus fubrotundis flore
H. S. P. filio!, hit. 107. quo loco , ut & in Tmrtltf. /# « • .
t , 6 „ ». & MiU. Gari. dB. edit, prior, nomen hoc folum
occiirric ; RA1VS vero 1. c. utrumque M ipM B B fB B
immo ab hac planta noftratn calyce brevi
accoratametusdemdelcrtpnonemiamexhibuitMOR_»!>ON V»
I c. fed iconem nullam addidit. Idem nos quoquedocet
earn tunc tcmpotis iam in horto Chelfeano cuitan; AYT0| j
niaallatam fuiffe, quampatriamppfteaconfirmavit CL A 1 1 U1N
I. c., qui nomine Anglico idiomàte addito fimul indicar,
' ' ¡ni-ntam clfe earn ; reperiti enam eandem m extremis »iberia:
oris,annotatumlegìmus"inLlNNfEfoÌMKewti..fm^ 0^ vf.337*
utram quevero utfpedes diftinflas difteire,docedDEMJf«.pMW.
S 13 5 «• 3- 4- ubiPlukenetiana & Gronoviana planta fopra alata
vocabirPulmonaria ca ly c ibù s abb re via tis fo ln s lan ceo -
latis o b tu fiu fcu lis , Storica v e rp P u lm o n an a calyctbus
ab bre via tis fo liis rad icahbu s fu b c o rd a t is , c a u t a
4 ^ a i ut addtt deferiptio
Morifoniana, Gronoviana & noftra pianta certo
una. eademque Virginia: incoia, otius
funt, adeoque definirioni pnms fpeciei L IN N Ä I mmus
refpondent. Examinavimus prsteiea H I
exemplar, quod fspius iam laudaras B E V R E K V b non™
S u d n m amunifico C O L L IN S O N IO accept&nob«cum
cómntunicavit,- cuius folia caultna (radicala defiaunt) laura
dine pollicem Rhenanum & longitudine p o t a s duof | § |
dio citciter atqnant & ex anguila bafl lateTcunt & demde in
obcufum mucrònem abeunt, adeoque oblonga &
pariter ac noftrs imagint fimilta font, Radicatafolli g
M O R IS O N V S itadefcribit, ut anofttanon dtffetat. yuo
usque ergo folia tadictdia fubcordata & fubovata, '«mq“ e
anilina ovata & oblonga vel lanceolata ínter fe perpetuo drt-
ferant, ulteriori examine adhuc opus habet. Iungtm ,
E H R E T V M ’hanc imaginem ance aliquot iam annos noois-
cum communicafle, fed absque,charaftete perforo; rogaras
& excitaras ergo hoc anno demum dofeflus fupplevit, facente
amidffimo noilro COLLINSONO, cums hotrasmitaa s-
ftmus & hanc- ftirpem colit Differentia floris figurai,^qus
occurrit in icone, integra plant® & eius partium, fecundum
citacum exemplar ficcatum examinara, huius flores, exfkcauone
non obftante, panilo maiores & circa eius limbiun pauflo ma-
gis expanfos, nec in tam profonda & rotpnda *8™““
. .fos, quam figura a.b. o(lendit,.fefiitebanc: forte recens
• diu iam expanfi floris figura variat.
TAB. XLIII.
CVIAVVS furculis & ramis iunioribus quadran-
gulis.
Cuiavus agreflis Rumpb. Herbarii Amboin. I. p. i4?- tab. 48*
figura bona, fed naturali minor.
Cuiavus domeftica ib. p. 140. t. 47. eiusdem praftantia,
Guaiaba Marggr. Hifi. nat. Braf. 104. Pif. Hifi. nat. BraJ. 75. India
utriusqtie 153. cumfig. rudi, de Lat. Ind. occid. p. 1.
Guyabo (Owieài) pomifera indica C. B. pin, 457, Jonfi. dendrol. 30.
n. 3. t. XIX. ex Clufio,
Güaiabum Aldrov. dendrol. edit. Bon. 586. Franco/. 419.
Guaiava auf. hiß. app. p. CCL1V. ami ft. vie. Daittb. Uft. Lagd. IT.
1836. Tonni/. Inft.p. 66o. tab. 443. fig. emendanda. Barb. Ind.
alt. U. 250. Merlan Surinam p. & 1.
19. ut & p.& t. 57. edit.
Lat. fig. imperfetta, magis artificio fa, quam naturai». Hughes fiat. blfi.
of Barbad. 132.
Guaiava indica PVeinm. T. III. p. 84. t. $6l. figura fecundum Tournefortia
nam cjfitta, addito ramalo foliofo.
Guaiava alba dulcis Commi: Il Amfi.L-p.'i 21.7. Ö3. figura fatìi bona
Mill. Gard. dici. Rand. H. Chef. 91. - -
Guaiava alba dulcis, Pyra indica feu Granadenfia vulgo’ //. L.
Bat. 305.
Guaiava alba dulcis, frudbu longiori C. Cominci. FI. Malab.^4.b.
Guaiava alba acida frmdfcu rotundiori Pluk. Almog. t8i. Pbytogi.
t. CXClil. f. 4 . fatis bona fed imminuta & incompleta.
Guaiava rubra acida H. L. Bat. 305. H. Amft.1. 121. Barb. Ind.
alt. H. 2%0..
Guaiava rubra acida frudtu rotundiori C. Commel. FI. Malab. 34. b.
. Mill. Gard. di£ì. Rand. H. Cbelf. 91.
Guaiaves Merian. Sur. p. & t. 19'. ìtemque p. & t. 57. edit. Bat.
figura eadem oc in Latina.
Guajavas fruétu pallido dulci Mit/ Zeyl. 3. Bum. The/. Zeyl. 112.
Guayava Ger. emac.app. 1612. Parkitif. tbeatr. 1634- utriusquefig, ex ciuf.
Rai. Hifi. IL I 4S 5- de Lat. Ind. Occid. 357.
Guayava indica fruétu mali facie I. B, I. p. 108* cumfig. ex ciuf, &
imminuta.
Guayavas (Monardi & Gomar®) Ciuf. exot. 346. Dalech. Hift. Lugd.
[ app. 17- ^
Malo Punica? affinis pomifera, flore pentapetalo albo, fruétu
nullis diffepimentis inftruftp, ex tota efculento rubro maiori
Sloan. Cai. PI. Iamaic. ^g. Itìnerar. II..161.
Malo punica? affinis &c, fruétu &c. minore albo Eiusd. Catà{.
200. Ititi. II. 163.
Piìdium Um. Spec. pi. p, 47°*
Piìdium caule quadrangulo Linn.H, Clijf. 184. El. Zeyl. n. 192.
van Rdj FI. Lugdi Prodr. 26 8. van Wachend. H. Fltraj. Ind. 96.
Piìdium ramis tetragonis Lim. H. Vp/p-122.
Pììdium ramis quadrangulis Hill. Hifi. o/Plants p. 450. t. U. figura
floris a tergo ex Tournefortia.
Xalkochotl i.e. Pomum arenofum Hernand. 84. fa. vilìffima.
Xalcocotl feu Guyabo Ximenis Marggr. Hifi. óra/. 105. de Lat, Ind. OCCtd. 227. cum fig. a reliquie differente, fed pariter vili.
Cievko feu Goyava fruétus Boym. Fior. Sin. lit. E. cum fig. rudi
lonft. dendrol. montiJf.475.no. VI. t.CXXXVI. ex Boym, fed multum
Peía feu Guayabor van Reede H. Malab. T. III. p. 31, t., 34.
figura magnitudine naturali & fatis bona,
Malacka- Pela ibid. p. 33- t. 35. pori Uude digna,
SVI,of Fie I ramus cum flore a facie anteriori,ExpoJ. ramus adultior cum fruftu, k. fn iaft ufslo tsr aan tsevregrofe. feftus, c. femina..
Nota Stirpem hanc, ob fruétum quem progenerat fuaviiTimum,
’ Europsis dudum iam commendarunt hiitori® naturalis fcriptores,
PX nuibus procul dubio primi fueruntHifpani, nimirum LV-
nOV OVIEDVS, NIC. MONARDES, FRANCISC.
TOPÈZ de-GOMARA & FRANCISC. XIMENES,
quorum relata referunt CLVSIVS, DALECH A MPIVS,
IO. BAVHINVS, MARGGRAVIVS, IO. de LAET
& "iONSTONVS. Primis auétoribus accenfendus quoque
eft FRANCISCVS HERNANDEZ, licet eius hiftoria
fingulari fato multo ferius in publicum prodierit: XIMENIS
certe deferiptio huius ftirpis eadem eft cum illa HERN ANDES
II. Poti hosce Auétores, pr®ter reliqùos fupra citatos,
plures peregrinantes’ huius ftirpis, vel* faltem eius fruétus,
mentionem quoque fecerunt, quorum precipuos nominat I.
BAVHINVS & SLOANE. Preterea hue etiam pertinere
lebucamici deLat.s6o. ut & Agouti - treva & Caoup
Eiusd. 611. 612. fufpicatus eft PLVKENET Manti//. 91.;
fed ex levilfima horum deferiptione comparationem inftituere
vix licet. Araca Iba autem, cuius iconem & deferiptionem
exhibet MARGGRAVIVS Hifi. Braf. 105. & PISO Hifi.
Ind. 152. verofimilius pro Pela II. Malab. habetur aRAIO
& PLVKENETO; cum qua ftirpe, icone & deferiptione
valde etiam convento Araca,- iba 'PISON1S Hifi. Braf.
74, feu Araca-miri EIVSDEM Ififi. Ind. 151. cuius
mentionem quoque facto MARGGRAVIVS /.c. 62., licet
uterque ambas has ftirpes a Guaiaba diftinguat. Pnoris figuram
etiam fiftit IONSTONVS tab. XIX, fed lepido aufu
ex parte eius fuperiori ab ilio fingitur Guaiaba Ximenis, oc
ex parte inferiori Araca- Iba. Eft autem ipfius Cuiavi hiftoria
nondum eo usque abfoluta, ut omnes de eadem relationes atque
* imeimagines
fuppedtoat® tam facile inter fe comparari vél ex iisdem
charaéter genericus, & multo minus fpecierum ìndubius, for-
mari queat. Floris petala omnes deferibunf alba immo
candida: folus HILL. 1. c. in meo exemplar! piéto eadem
reprafentat faturate violacea, licet ea, æqué acalii, albade-
fcribat. Affirmant porro florem effe fragran,tern, .fi excipias
Horti Malabarici & Amftelodamenfis nec non Herbarii Amboi-
nenfis auétorem, a quibus inodorus deprehendebatur : omnes
etiam numerant ejus petala quinque, CO M M E LIN US vero
& HVGHES- quatuor, quot etiam noftra imago fiftit; van
REEDE in Pel® deferiptione quatuor vel quinque (in.Ma-
laclta- Pel® deferiptione flos huius fimilis fed maior dicitur,
icon vero prioris quatuor, porterions quinque reprafentat)
& M1LLERUS in charaékeris definitione plerumque quinque
annotai, ex quibus concludimus,. ordinarie eorum quinque,
haud raro tamen quatuor tantum deprehendi. Calycis
fegmenta pariter quinque depingunt & deferibunt omnes fere;
Pel® tamen imaginis pedunculus quidam quatuor tantum fiftit
& HVGHES totidem extus viridia intus alba numerat, RVM-
PHIVS vero calycera tetra-vel pentaphyllum , atque præ-
terea craffum & deorfum reflexum definto ; EHRETVS me
monuit, calycis fegmentorum numerum haud effe conftan-
tem, fed eum vario modo dehiicere, prætereaque fegmentorum
unum vel alterum tantum perfiftere, id quod etiam fig. a.,
ofténdit, & pedunculorum altera Pel® indigitare videtur. Ca-
lycem porro perfiftentem & fruétum maturum æque, ac imniatu-
rum, coronantem repræfentant plurima figur® citat®; fed ex
OVIEDO iam annotat MARGGRAVIVS & Auétor commentarli
in HERNAND ES II relationem, coron® huius
folia facile decidere, quemadmodum etiam coron® loco lacu-
nam tantum exhibet figura PIS ON IS iliaque maturi fruétus
& Pel® & Malacka-Pel® van REEDE, itemque noftra, nec
non Cuiavi domeftic® RVMPHII, ubi vero lacuna hæc mul-
tifida mefpilorum ferme modo repræfentatur ; Cuiavi agreftis
vero fruétus matuvus perfeéte adhuc coronatus ab eo pingitur.
Externam fruftus iuperficiem plurimi læuem arque
politam defcribunt; RV MP HI VS contra tuberculis inæqua-
lem, qu® tamen addita figura haud notât, noftra vero indicat.
Fruftus odor laudatur quidem fuavis.& aromaticus : nihil-
ominus tamen non folum HERNANDEZ, verum etiam
SLOANE affirmât, eundem cimices quodammodo olere &
guftantibus primis ingratum effe; RVMPH1VS ilium cum
foeni odore comparât, eumque gravem & ori comedentis diu
inhärentem declarat. Colorem eius viridem vel luteum
•nominai C. BAVHINVS, ex viridi flavefeentem MARGGRAVIVS,
ex viridi albicantem van REEDE, luteum O V 1 ED V S,
Cqualemetiam piétum fiftit tabula Weinmanniana &Meriana 19.)
dilute luteum S L O A N E, faturate luteum, COMMELINVS,
aureum GOMARA & MONARDES, croceum nitentem PISO,
ex luteo rubentem oftendit figura BOYMI, rubeUum (reddtjb)
nominat HILL fubfufcum defcribit de LAET &fimilem (rujjèt)
cum maculis rubris H V GHES, qu® differenti® vel fecundum
clima, vel maturicatis gradum differre poffunt. Notatu dignum
tamen eft, quod RVM PHI VS annotat, nimirura Cuiavi domeftic
® fruétum effe primo viridem gramineum, deinficci inftar
graminis vel pallide citreum, Cuiavi filveftris vero intenfe viridem
gramineum & fere nigricantém, quem etiam fervat. Internam
fubftantiam in quatuor cameras divifam defcribit
GOMARA, OVIEDVS & MONARDES, quibuscon-,
tradicit SLOANE additque, ne membranis quidem, uti
in Granato, feparata effe femina, fed nuda pulp® immerfa.
Axem feu feminum receptaculum quinquifidum reproefentat
noftra fleura h , cuius feparationis veftigium, fed obfeurius,
exhibet quoque figura RVMPHII, PLVKENETI ut &
utraque van REEDE, unde forfan earner® dérivât® funt.
Omnium difficillime diftingui poffunt, qu® defruftus figura,
eiusaue carnis colore atque fapore traduntur. Secundum
OVIEDVM, MONARDEM & LOPEZ de GOMARA
figura aliis eft longiuicula feu piriformis, aliis rotun-
dior feu maliformis; pulpa aliis rubra vel punicea, aliis alba
vel candida, vid. C. & I. BAVHINVS, DALECHAM-
PIVS & CLVSIVS. Eodem pene modo has differeritias
indicant PARKINSONVS, RAIVS, de LAET, &
HVGHES, qui folus addit, eas valde leves effe: cuinamautem
fpeciei vel, fi mavis, varietati hæc vel illa nota conftans
aut accidentals fit, ex his auétoribus haud patet. Neque
etiam reliqui, qui diftinétas Guaiav® fpecies propofuerunt, ita
inter fe conveniunt, ut nullum confufionis dubium fuperfit.
Quantum ex nominibus fpecificis, iconibus, & defcriptionibus
cólligi poteft; fruétus forma piro medi® magnitudinis fimilis eft
fecundum HILL; came quandoque rubfa, quandoque alba,
gaudet fpecies prima SLOANE; fruétu paullo maiori, intus
albo, admodum fucculento, non tamen adeo fapido eiusdem
fecunda; fruétu oblongo, came rubra & dulci eft illa MAR G-
GRAVII, PISONIS & BOYMI, alba & dulci Pela van
REEDE, COMMELINI FI. Malab., fecunda fpecies H.
Amfiel. HERMANNI II L.B., prima fpecies BO ERHA-
VII, MIL LERI, RAND II; fruétu primo rotundo deinde
oblongo, carne pallide albicante cydoniorum inftar, dulci fed
in perfeéte maturis minus-grata, prima fpecies RVMPHII;
fruétu rotundo, carne alba acida PLVKENETI, fruétu rotundo,
came rubra acida CLVSII, Malaka-Pela van REEDE,
COMMELINI FI.,Malab. prima fpecies eiusd.II. Amfi.)
HERMANNI H. L. B., fecunda BOERHAAVII,
MILLER I , R AND IIJ); fruétu multo minori &
prunum maiorem vix fuperante, perfeéte rotundo, came du-
riori, fed dulciori, eoloris ad margines albi ac plerumque
porro l®te rubentis, fed in piene maturis iterum evanefcentis,
fecunda fpecies RVMPHII: fruétum & oblongum & rotun-
dum uni ramo adh®rentem carnemque rubrara indicat noftra
figura. Ob hanc nondum accurate definitam differentiam fynonyma
quoque confundunt plerique, ..qu® nos eadera ex ratio-
ne coniunximus: qiiomodo autem a nonnullis- diftinguantur,
yid. SLOANE, LINNJEVS & BVRMANNVS The/.
Zeyl. 112. Herb. Amboin. 144. Sunt preterea, qui plurium
adhuc ipecierum mentionem faciunt. HERNANDEZ
iam tres indicat, fed tertiam non defcribit & fecundam folam
depingit; a SLOANE additur tertia fpecies fruétu maiori
albo; RVMPHIVS ut varietatem non folum p. 141. recen-
fet aliam domefticam & p. 144. aliam filveftrem, verum etiam
p. 149. addit iconem & deferiptionem alius, fpeciei, quam
Cuiavillum nominat; M IL L E R V S denique in
noviffima Diétionarii fui editione tertiam fpeciem nominat
Guaiavam albam fruftu parvo odorato, AccuraT
dori ergo difquifitione adhuc opus eft, quanam differenti®
conftantes fint, qu®ve a cultura vel tempeftatis aut maturita-
ds gradu dependeant. HERNANDEZ fecundam fpeciem
a prima diftinguit fola tantum, fruétus magnitudine & horridi
illius gravisque odoris magna ex parte abfentia; M A 11 G GR A-
VIV.S & PI SO nos docent, faporem fruétus maturi, led
nondum flavi, effe aufteriusculum & adftringentem, deinde
gratum & medi® natura, denique dulcem ; S LO ANE in tri-
bus fpeciebus recenfitis nullam aliam differentiam invenit,
quam fruétus magnitudinem eiusque caraem magis vel minus
fucculentam gratamque; RVMPHIVS annotat, Cuiavi domeftic
® alteram fpeciem differre fruétu paulto minori ac magis
albenti, glabriori quoque & rotundiori, fed multo fuccofiori
delicatiorique & filveftrem cum altera eius fpecie convenire
fruétus carne, odore & fapore, fed hunc raro maturefeere
atque minorem effe: filveftrem preterea producere fruétum
odoris non adeo gravis, eamque ftuticis modo crefcere, cultura
inhortis vero accedente arborefeere & tunc maiores fruétus
ferre delicatiores mollioresque; ceterum filveftrem cum Americana
eandem effe, ex collatione aliorum auétorum, precipue
IOSEPHI ACOSTiE, concludit idemp. 143- MILLERVS
denique 1. c. in,expofitione addita inter alia hac, latine
reddita, adiungit; „du® fpecies priores proferunt fruétus,
„ illi Mefpili & magnitudine & figura fimiles. Caro prima
„ fpeciei rubra eft, fecund® alba: pofterior dulcior eft priore,
’’ qu® auftera & adftringens deprehenditur quodammodo Gra-
„ nati fruétui fimilis: numi vero h® ftirpes fpecifice different,
„ determinare haud valeo. Tertia fpecies fponte crefcens
„ reperitur in omnibus infulis America, ubi frequenter inter
„ duas priores occurrit. Huius fruétus eft ferme ovalis &
„ Groffulari® maiori magnitudine par, coloris obfcure albidi,
„ maturus vero fpirat odorem maxime fragrantem : fiquidem
,, unicus fruétus odóre fuo amplum conclave replet, id quod
' „ nunquam obfervavi in ulla reliquarum fpecierum, quarum
„ fruétus in Anglia fapius ad perfeétionera pervenerunt. „
Quousque hac conveniat cum Cuiavillo Rumphii, in cuius deferiptione
odoris prsftantioris nulla fit mentio, iudicent alii,
Vtut autem haétenus recenfit® differenti® ex cauffis acciden-
talibus variare queant: annotata tamen reperiuntur & ali®,
qu® conftantem & omnino fpecificam differentiam indicare
videntur. Tales funt Cuiavi filveftris rami quadranguli, quos
non folum LTNN7EVS pro charaétere fpecifico agnovit
Cattamen in Spec. Plant, iterum dimittit ) verum etiam van
REEDE aque ac RVMPHIVS figillatim indicavit, neuter
vero in additis figuris, uti EH R E T V S , reprafentavit.
D Addit