de Zee- onkundig en ldeinmoedig, dat voor het j
vaart, en uítvmden van * t Aßrolatnumfit Graad&oog
tíd?noiten P Ko^pas, de hariyogtigfteonder hen
in volle zig noit van de wal in^ofle zee dorften
zee bege- begeveni maar waren gewoon het längs
ven* de zelve maar .gaande te hoúden , en by
de minfte gevaren voor. klíppéú o f ftroo-* .
men, z ig , zonder verder te gaan, weer
naar huis te begeven. .
Hoe ver- S B P I vöorgebergte , o f de tiitftekende
re zy hoek aan' detivoqtvan den berg Atlas ge-
langs de legen (zoo het d’Ouden plagten te noemen)
y “ f or" was een poft, ' ¡too gevaaílyk Wegens zyn
00"ltrqomert ¿tí droogten ömr aart te cfo'en,
dat het de üitérfte paál wá¿ , tot welke
míen iridié tyden komen dorft, en boyen- í
de z e lv e te ftevenen oordeelden.de zee-
kundigen, zélf van later,tyd, de rukke-
loofte daad tér wereld, waárotti zy dien
Kaap de hóek ook mfet een baftaardhaam van kaap
Non, de Non, o fCdbo de Ñon, genoemt heb-
waarom heri, omdafzy vaíl fteldfen, dät die zig
nasunt” waagen doríi , om oribezoñnen boven dien
hoek te loopen, noit weer te fegte komen
o f opdagen zou.
De eerfte, De eer van den ftevén boven die paalen,
die boven geftelt, by de Oude Wysgéeren o f Land-
die paalen befchryvérs eetft gezet, en ook landen
den d™- oflugtftreken, die de Ouden onbewoon-
ften zei-kaar oordeelden, als bewoonbaar ontdekp,
leo.» tehebben, is men, buiten alie tegenferaak ^
aan die wakkerfte zöilictdeif^ dfe ’Portu- !
geezen, Verícnuldigt.
Z y , in vergelyking zoo van die mag-
tige Opperheeren der wereld by de Ouden
, ais ook van veele hedettdaagfche
lia in Vorften , 'maar een handjevojks, dog van
volle zee een hooghartigen imborít , en van een
begevcn, onteugdqare begeerte tot eere , met een
fchynbare hope totwinftverzelt, zy zeg
ik , waren de eerfte, die met een onbe-
denkelyke hartvogtigheid, en heldagtige
oíraerneming, die al ’t ggdenkwaardigfte,
door de Ouden terzee gedaan, zeerverre
te boven gaat, zonder eenige paalen , be-
vprens geftelt, aan te zién*, o f winden
en ftormen te vreezen , Zig in volle zee
begeven hebben. Een daad, die d’Oud-
heid verbaaft, en al die dryvers van zoo
waren devele ongegronde gevoeléps onder hen,
Portugee-een klaar eñ overtuigeht berigt gegeven
' zen. 20U hebben in al die giflingen , waar over
zy zoo velen reeds veroordeelt hadden.
Die gene, die zeen bevaren, ftormen
op de zelve bygewoont, de afgryflelyke
baaren en ten nemelftygende golven,met de
daar tegéngeftelde naare ehalsyderoogen-
blik alies iníwelgende afgronden, gezien ,
en de menigvulaige gevaaren, die zig na
zoo veel ontdékkmg , nog dagelyks op-
doen , met aandagt overwogen hebben,
moeten zidderen en yzen , wanneer zy
gedenken aan’die zig eerft zoo verre, ’tzy
längs, doch wel byzonder buiten de wal,
daar op. hebben durven begeven i enmoeten
bekennen, dat het een daad i s , die
dm zeer veel redenen die eerfte ondeme-
mers weerdig maakt-voor Manneiwan een
onvergelykclyke moedigheid, uitiiemend
beleicí,. en gadelooze begeerte om dewe-
reld dienft te doen, geroemt en onder de
t grootfte helden, me dít 6y dé wereld iét
verdient hebben, geftelt te worden.
De eerfte die pnder de vorften van Pefe
tugajf aanleiding dáar toé gaf, én dit werkzoon ’
bevbrderde, vris fíehrik y een Van de ZQpjgypJohaa
nén" varr kdmng' ^öiSä» de I. na zqmtójgp^^
wiHen,'dederde , en,naandeg^gpyofcleñ, jeraar r‘
de vierde zoon, een prins vari grbot be- van dít
leid, een naidteuri^üftTprfehér vari afles} werit.
en bezét met ceri■pugfemeene luft oiri'iet
groots tri oritdékken, en de tot nog' toe
• oritiekéride zeén dé Wereld bekendp , , en
alzoo dé naam der Portugeezen efen gánt-
fchen aardbodem-over gedenkwäardig te
maalten , te meer daar toe2aattgefpóort
wordende, doc?r oveHliegende gerügten
, dat eenige Engelfche en Franfcne
kooplieden door ^geweld van ftormen
op onbekende oevers van wildé eriwóéfte
menfehen, den duivel dienende, geflingert,
en daar aangehoudeh waren > en by aldifen
zyn magt zoo groot waar geweeft , akwel
de begeerte van zyn grootmoedige^tfel
zieh, ver uitftrekte., hy zpu zekerlyk Óp-
geloofelyke veroimppgeg^*zb6 ó|> de
Mborenf^srímaere vyanderi van dát fy k j
'gedaan hebben, daar hy nu zyn gedagten
moeft aftrekken , óm dát Eduard,' Zyn
budften broeder’ , en vervangér vari zyn
vader Johan de I. zoodanige ondememin-
gen veel eigener waren.
H y , die grootmeeftervan d’ordre vari
Chriftus was ( een van de waardig% rid-
derlyke Ordren in dat: ryk, door een van
zyn voorvadereft Denys de T. de Éoúwer
gebynaamr, ingefteít, van welke hy grpóte
mkomften trok) Vond beft geraden zyn
zinnen te ftellen op zoodanige ónderiiei
. ' BflHril overlej irnngen, ais met zyn magt, en. ’t yermo- van $
gen van zyne beurs , overeenquamen 5 zaak.
oordeelende , dat hy met geen zaak ter
wereld zig zoo aangenaam by God, be-
mint by de menfehen, en zieh zelf nog
zyne Natie zoo beroemt by alie volken
makenzou, dan met het doorkrüiíTen der
onbekende zeen , en met het uitzenden
van vlooten náar zoodanige landen , van
welke de oüdheid gelooft had, dat ze ’er
niet waren, en van welke de wyfte-we-
reldkundigen van later eeuwen nog maar
as voor de ontdekking plagteñ te fpre-
en, ais van een zaak , die ten uiterfte
beípottelyk , en Zonder eenige grond was.
Dit fpeelde hemgedurig in degedagten,
enom hier te eer door te geräken, verzag
hy zig van de geleerdfte en ervaretífte
Luiden, zoo in ae Wiskunde, als in de
kennisvan de gelegenhdd en íbekkingen
der landen, om, zoo door hun, ais door
yverige navorfchirig’ van alles, ’t geen daar
toe dienen kon, op te ftygen tot een nette
en onderfcheide bevattingvandie zaaken,
die hy zieh voorgeftelt had te onderne-
men.
Te kragtiger wiert hy hier toe aange-
zet door eenen heiligen droom, waar in
hy vermaant wiert, r zoo een heilige en
lofwaardigezaak niet langer uit te ftellen.
Hy doet g Ontwaakt zynde , gaf hy ten eerften
twee feft tjvöe fchepen met allen haaft te ver*
fchepea vaardigeri j en die van alles te verzien,
Klaar ma-»t geen ^ot ¿en langdurige en gevaarlyke
reize noodig was.
’tBewint hier over gaf hy aan twee er-
varene Zeekundigen van dien tyd , metlaft
om zoo verre, als hen zou mogelyk zyn ¡,
längs de kuft van Africa te Zeilen, en by
ontdekking.van nieuwe landen, met een
net berigt van de gelegenheid der zelve*
envan hunne volken, tot hem te keeren,
bekragtigende dit alles met groote belof-
ten, by aldien zy zig daar in yverig
queten.
Aan de. eene zyde deed zieh hier wel
zeer veel gevaar, en een langdurig onge-
mak op , maar aan de andere zyde zieh
zelven de laft van zoo een grootmoedig
frins, en hun aangeboome gropthertig-
eid, en begeertd tot eer en eeri onftef-
Die in felyke naam, met alle kragt voorftellende ;
jaar riamen zy in ’tjaar 1410. die haechelyke
1410. uit*reize, met veel moeaigheid en verwag-
zeileni tirgj aan. ..
Zv ftevenden dan, längs de wal al Zui-
delyfc aan f raakten boven het Atlantifch.
voörgeriergtej of Kaap de Non * en wel
En tot 60 mylen daar boven , tot vm Kaap di
Cabode BojOdoor, dat is, de omdrajende hoek*?
toopeni Corn dat hy zig boogswyze omdraait)
’ zynde den uitftekenden noek vanGanärien*
aan de vafte w a l, niet .Ver van ’t eiland
Canarien , gelegen. Hier wierden zy
eenigzins eeftuit enafeefchrikt om verder
op te Zeiten , zoo door de vervaarlyke
ftroomen en ondiepten, als wel byzonder
dpor ’t verre in zee en vooruitfteken van
dien hoek, weshalven zy weer haar huis
keerden, hunnen prins berigt van al ’tvoor-
. gevallene op de reize eaven j en zeer wel
van hem beloont wieraen.
i Hoe groot nu die belooningen, enhep
uitnement voordeejig die ontdekking was^.
zoo bekroop nogtaps. niemant in p o f
io jaaren daar na, de luft , om die reize
weer te ondemeraen} maar bleef dit werk
daar geheel by fteken , om de zelve ge-
varen , die de eerfte Waaghalzai belet
hadderi'boven Kaap di Bojador te komen ,
teweten, om die kokende en als ziedende
ftroomen^ die men daar verneemt.
Dit alles nochtäns ide^d prins Henrik den
moed geenzins ontzinken, veel min van
In *t jaat zyn eerfte ontwerp van verder ontdekking
l£dPrinsiifltan ’ maar hy zond 111 ‘ 4W.
weer edn niSuwe en welyoorziene vloot Hearik p
met drie zeer ervarene. ftierlieden ,, ten een nieu-
einde <Üe hem in zynkjaare bevattingen*
die hy door vafte enwiskundige redenen ,
en door de geftadiee verzekering van anderen,
hadj dat’er Enden verder op boven
de Middellynlängs Africa lagen, meer en
meer mogpen beveftigen.
De Zeekundigen * daar hy *t bewinc
overdeze toeht aan gaf, waren JanGonr
jalvo , ‘Trißan Väs en GilUs Annius , de
eerfte van dien tydj die het hart hadden
om zieh zoo ver in de volle zee. pe, bege-
yen , want die vorige hadden zieh noit'
buiten de wal durven waagen j maar voor
een grondregel op hun tocht gehouden,
dat nenyoör al te bezorgen ftont, noit de
wal uit het gezigt te verliezett 9. zoo Zy ftaat
wilden maken tot den hunnen weder te
keeren;
By deze tweede tocht riu Qntdekten
zy , . na herwaart en derwaart. door veel
ftormen geilingert te zyh.,.verfcheide e i-^51^®1^ _
landejn , en onder de zel ve Madera, ’t;geen ,
zy aan de krdon van Portugal hegtten. |
Dus geraakten zy voor d’eerfte maal en
byzondef Gillis Annius , na de. ftroomen
in zee wel waargenoiüen * en veel droog-
tens gemyd, te hebberi § . eindelyk boven. H
Kaap de Bojador, eu zoo al voortzeilende ^^rder
by den uitftekenden hoek van Sjerra£iones; ° ^ ek~
of ’t leeuwen gebergte j . op de zyde vansiefra
de Wefterzee yan Africa , op 8 graaden}Lion«s. -
Nöorden breedte van de Middellyn , en
mylen yan Canariens uithoek , ö£
Cdbo de Bojadoor^ gelegen.
Na deze deftige ondememing dorft niemant
byna in 40 en meer jaaren verder
opzeilen, als dat ontrenp ofrvwat voor'die
tyd ook- de Canariiche (of der buderi ge- ? ? ^ ^ i
lukkige) eilanden door eenige Biscajers
Nävarroizen, onder ’t bejeidvaneen Frans.dekt.
koning bezeten, en na zyn dood aari zy-
nen3Sfeveoveigelatenheeit, die, tefwak
om de zelve te behouden , zyn regt aan / f l
een Spaanzen Graaf verkogt, heeft, waai •* ’
door ze eindelyk aan de krppnyanSpaän- -■'-■■■■
jen, daar ze nog onder ftaan, gekömeri
zyn., -
, Op dat nu die begeerte tot nieuwe ont- Nfcaw -7
dekkingep riiec mögt verflauwen , ' heeft
Henrik van Paus Martinus de V. verkregen, ontdä^
(kt alles, ’t geen de Portugeezen van Kaap kingen, -
de Bojador af, tot in Indien toe, ontdej&y
ken zouden, met regt en buiten alie be-Wat Paus
twifting, tot de kroon van Portugal
hooren zoude, ’t geen naderhand pok door-ecrftrecht
andere Pauzen beveftigt is j maar die Pau- over de
zen tbonden wel zeer vermetele dwaazenlanden
en zeer pnregtveerdig te zyn , met a £ R g
anderen lets, dat hen met toequam, weg dekt.eit
te jehenken. . . ; >
Hy was in der daad een godvrugtig en
L 2 groot-*