t jó Ó L
1521. watertV Wrnamen, door Johan Sérraans
gefehreeuw op ftrand, niet zo ras, hoe
De ovefigeléndig hun reig-.broéders daaromgeko-;
ge^cy?pöien waren, o fz y rukten «de zeilen by
"g:u” ”na een , verzeilden i, hunne-ankers geligc ¿
de Mo- hcbbende, vah daar; maar wären. ge-
1 hocos. noodzaakt > ?t eene íchip te verbranden,
20 dat zy maar alleen de Trinítas, en
p j de Viítoria overhielden. ; -
Hun togt was eerft geheél onzeker,
zohdcr dat zy wiften waär zy zouden befanden*
» Hun voornemcn was wel na de
Moluccos, maar zy wiften niet-, dóor
wat ftreek die regt op te loopen. Zy
geraakten ondertüflchen aan verfcheide
eilanden, ook aan die van Mángindanao
en Sangir, aan, en kregen na hun ver-
trek van daar een Chineeíche jonk (o f
vaartuig) in ’t ö ö g , welkers Schipper
hun een Loots, o f aldaar bevarenman,
fPffcoraen byzette, die fien den weg na de Moluc-
in'tjaar eos wees, en hen in ’t einde der Wyn-
Wí* maand des iaars i f i i . voor Tidore ten
T ° t o ^ “ k« 'brag t- .
Werden Deeze nieuwe galten wierden van Ko-
vao den nmg dlmanfor zeer wel ontfiingen , en
Koning hy wierd door- verfcheide vereeringen, en
Almanibr een groóte üitbreiding van ’t vermögen
fen/wf" yan ¿en Koning van Gaftiíicn bewogen
Zig aan dien vorft te onderwerpen, en
zig voor hem te verklären; metbelofte
Yerbond van aan hem al de Speceryen, die ’t naaft
tüflcben Saiíoen binnen zeven o f agt weeken
dbn K* ^na ni‘8e 8 ^ nS ) ftond uit te leveren,
n¡n„ °" te Zullen overlaten; maar zy gaven tot
antwoord, dat ’t hen onmogelyk was,
jg daar na, wegens de flegte gefteltenis van
hunne fehepen, te können wagten, be-
■ -lovende binnen twee jaárén mét léri
nanzienelyke vloot van over de honderd
fehepen ,' met allerlei handelwaren voor-
zien, te zullen wederkeeren.
- Dewyl zy nu na den Oegft der veriche
en nieuwe: vrugten niet konden wagten,
verzogten zy den Koning maar alleen de
Nagelen die zy vinden konden (ichoon
oud zynde) by een te zamelen, en die
aan hen in allen haaft te leveren, te meer,
vermits zy hoorden, dat de Portugeeien
Hun haat (van welke zy zeer qualyk ipraken, en
Pom- 6 vec^ läfter-redehen voortbragten, om ze
geezen, in de oogen der Tidoreefcn kleen te ma-
en vreeze;]cen') • daar omtrent reeds neftelden, en
X e dc bevreeft waren, doör "de zelve in hunne
ontramponeerde Ichepen overvallen te
werden.
- Z y lieten het daar niet by met de Por-
fchc8CC * tugeeieri by deff Koning van Tidore ver-
poging, dagt te maken , maar ftelden ook alle
om den middelen in *t werk, om den Koning van
wm” T^r- ernate» &aj&ng UUßh, op hun zyde te
nateaan krygen, en dien vorft: de-zelve geaagten
hun zyde van de Portugeeien in te boezemen, van
tekrygen. weike zy den Koning van Tidore reeds
U K S E
zo kragtigen indruk gegeven haddèns bh.
dog Bajang, den Portugeefen gerröüw
• blyvende, wees heil af, zönder zigéenig.
21ns aan al hunne beloften, oFdrèige-
menten, gelegen te laten zynk
V Zy dan - ziende dat hier voor hun
(immers voor eerft) niet veel te döfen
ftond, en’ dat zy, inet langer daar^te
blyven, zig maar in gevaar itelden,: van
op den eeneii o f anderen tyd door de Por-
tugeezen aangetaft te werden, fchomrnel-
den al de Speceryen, die 2y maar beko-
men konden, by een, kogten die Van
den Koning van Tidore, beloofden in ’t
körte met een mägtige vloot by hem te
zullen komen , dni de Portugeezen y an
daar te doen verhuizen , en den Koning
van Ternate doöf magt van. wapenen te
dwingen hunnen vorft voor zÿnen opper-
heer te erkennen.
_ Schoon nü dèze Speceryen, die zy den Zy laden
Koning van Tidore af kogten, ten groö- daarSpe.
ten deele den Portugeezen, die ze ,’is jaars cerycn>
te’voren daar lieten, toequamen, vondën
2y echter geen zwarigheit die maar te
laden, denkende, dat zy , als ’t op een
verantwoorden aan ¿ou komen, ver ge-
noeg van daar zouden zyn. ; -
r Dus namen zy dan afleheid van dien
Koning, lieten daar veel oorlogs-tuig en
geweer, ook verfcheide ftukken känön,
om op een vefting te Jeggen, die zy by
hun- wederkomft: beloofden aldaar te zullen
bouwen. Ook h’eten zy daar eien'of Laten
twaalf man van hun volk, om met hunne daar tien
waaren daar te handelen, en hünne zaa- oftwaalf
ken daar by hun afwezen waar te nemen. man‘
Na dat zy dàn allés tot de te rugreize Vcmek
vcmardigt haddèn, ftapten zy aan boord ken met
van de twee voornoemde fchepen , de ‘»ec
Trimitas, en Viétoria, vertrokken in ’t fchcçen
laatft van December i y n . van daar^ en van
namen yder een j byzonderen w e g , eh
quam ’t eene fchip den zevenden September
, in ’t jaar iy i z , in de haven van
St.Xucàr d'é Barramëdci tën anker:; maar
’t ander was wegens ai te grooté lekheit
genoodzaakt nä de Moluccos, daar ’t in
den beginne van ’t jaar iy z z . aanlandde,
te rüg te keeren.
De vriendfehap ondertuflehen , die Bajang's
tuflehen Koning Bajärig,- en Serraan, vriend-
van tyd tot tyd aangroeide,ging eindelyk fchaPmct
zo verre, dat het de. Ternataanen een ge«e°n h
zeer quaad hert, zo den Koning als den Sorzaak,
Portugeezen, deed toedragen, en mid- d a t .e*
delen zoeken, om Koning Bajaml cn Serraan »
François Serraan , uit de Wereld te hei- wofden?
pen; hen aanziende als even grootëvyan-
den van de Mooren, en Bajang als een
verzaaker van hun geloove, begunftiger
der Chriftenen, en die aan de Chriftenen
alleen by dit verbönd nu zoö gemakkelyk
al die winften oyergaf, die de Mooren
daär
Z A A
Dooidc daar anders voorheen trokken. Want
Tema- zy7 ontdekten naet ’er tyd , wat ’er
taanen in tuflchen den Koning en de Portugeezen
•b'f? befloten was, en dewyl zy nu klaar za-
"?<»• dat bun voift, regelregt tegen de
gronden van hunne nieuwe Leer, niet
Sleen met Kaffers, o f Ongeloovigep.
(want dit is de beteekenis van ’t woord
Kafir) aanfpandde , maar dat hy
aan de zelve ook alle bedenkelyke voor-
deelen, tot groot nadeel van zyn eigen
onderdanen, zogt toc te hrengen, beflq-
ten zy heimelyk den Koning, eer dit
verder g in g , om te brengen, en dit
buiten quaad gevolg, en qp de zekerfte
wyze, aoor vergif uit te voeren.
Dit deden zy . dan in ’t begin des jaars
I yz2, en wel Zo gelukkig, dat men den
dader , nog de opftemmers yan dien
Konings-moord noit heeit können ont-
dekken. I
Pn hirt Verfcheide Portugeefche Sehryvers zyn
door van oordeel, dat dit op een maaltyd van
beftel des den Koning van Tidore, en ook dqor
Koninks 2yn beftel,- om dien Koning te ftraffen
dore " over zyne verwerping van. de vriendfcbap
der Caftiliaanen, gelchied zyj maar het
is zeer verre van daar : wmt zo hy dat al
had willen doen, zou dat gefchied moe-
ten hebben, op hope> van de hand wat
dieper in de Temataanfche regeering te
krygen» waar toe hy door zyn dogter,
de'Koningin, een grooten ftap had können
doen, voor al met die gedagten, om
de Portugeezen uit Ternate te verdryven,
K E N . ? j i
en hen allen afbreuk aldaar te doen; 1 süi
maar in tegendee\ is het die zelve Konin-
gin geweeft, die den Portugeezen, vol-
gens de laatfte bedö van hären Gemaal,
Koning Rwm&'i ^ hulp, die men bedenken
kon, l^wezen beeft, zonder dat
hlyk t, dat den Koning vah' Tidpre
(hoewel niet goed Ternataans) tegen hen
iets op zyn dogtetA yer-zogt heeft, be-
halven alleen in dien tyd, dat dqvorftin
begon te yreezen, dat de zo fterk-
aangroejende magt der Portugeezen wel
tot vermiudering en krenking van haar
vermögen zou mögen ftrekken.
Na dat nu de Ternataanen hunnen
Koning dus aan een kaut gehölpen had-
den, zogten zy, hier mede niet te vreden,
öok Serraan, op welken zy ook geen
goed vertTouwed hajdden, tq vetgeven»
’t geen hen even eens, als inet denKo-
ning, gelukte.
Bajang nu, overledqn zynde, het twee ßajangs
kleene zoonen, uit zyne Gemaliü, Njay dood . eii
fs jili, vuongetcelt, Dmulo,. cn
hejat, na.
Buiten dezen , waten ’er hpg vertiert
anderen, byByzitteiigeteelt, welkedezd
naamen voerden t, Tttrntmfe (en van
hem, en anderen, niet yoor zyn zeon*
maar voor zyn neef, gehenden) Mcwt-
ficr, Hair, Oengtmir“ , MlWmqft, Jo-
dore Wenge , Katara , Radin IHjali,
Padji, ih n » , Wqtkoe, Rnd)n Mnfong»,
B 'tma, en Gapu
D E R D E M O O F D S T U K.
^-aEoru Brit in ’t iaar i r n . m de Moluccas, als eerfte Landypogd. P,e op
( 0 Atsfcn eedooi -word. Antoni Brit komt in zy» pinnte, engmt op ;MalaCca aan.
Vertrektna de Moluccos. Overwintert te Agaciree, w
Hoert daar van de komfi van rwee Spaanfche fibepen m de Moluccof. Rerzoekt
Garfias om bulp, recht iaar een Suil op. Vertrekt na Ternate, dmngt de Spnnjaards
vrn i iZ e . zieh over te geven. Autoni Brit, eerfie Portugeefqhe Landvoogd van
Ternate Doet zpn intrede. Word door Afgezanten ym de KobWg“ ontfangen.
Krygtverlof tot het bouwen van een vefting. De Kotungm blyftm » h e t o i r n r « .
n / prins, Kaytsiili Tarruweie, Momboir van ’s Komngs zoonen. Word onder-
Koning Brit van beiden in V Paleis wel ontfangen. Gaa, met hen een v«:drag aan
Z i™ a een plaats voor een veiling nit. De Koning van Tidore laut hem ook ‘ ‘ » p la f
voor een veiSng aanbieden. Britflaat dat af. Waar over die vorft
den voet dwarszet. En in groot gevaar brengt. Zoekt een verdrag wet Tarmwefe,
die z k dit viel laat gevallen. Plaats van de vefting. Jiet werk blyft eentgen tyd fie^ ,
Klagte van Brit hier over. Geveinß gedrag der Konjngin. Brit raakt *
Word door Roderik de Sylva, ontzet. Doet den ve&g-bouw weer vovrtgaan. De
Koninein fpant diet den Koning van Tidore aan. Die zig ten
Tavare n a Tidore, d ie d a a r f t r a n d op d m w a l . R a a k t n o g h e h o u d e n U M
D e t i d o r e e z e n ia a n op h em u i t . S ie g t e f t a a t d e r P ortu g ee zen ^ B e ß m t e n z i e h fto o d
t e w eh ten B n t k ry g t v a n d i t v o o X a l b e r i c h t . Z o e k t d e g eb o rg en e g o e ip r e n w e -
i e r o m t e k ry g en K r y g t g e en a n tw o o r d op a l z y » v om 'ß a g en : maar e e n i g e T d o r e z z m
Ä ‘ « " J e n te b r en g em Z y n ^ k ^ t g e ^ w o o r d .
D i e v e r t r e k t . Brit z o e k t d e n o o r h g t e m y d en . G e d r a g v a n d en o n d c r -K o nm g^ ^