2. JO M O
1608. zeer wel met ftukken en baflen voorzien,1
nadercn kon. Ook hadden zy overal zo
-7, veel voetangels gelegt, dat het onmoge-
„ lyk fcheen, dar men by hen zou können
ggg komen j in welk voordeel zy ons bleven
afwagten.- '
. Menverdeeldehet volk in drie troe-
pen, met- laft, dat yder hoop een dezer
toegangen opklauteren zou. De hoofd-
man der- vefting Maleyo dced den eerfteri
aanval 6p den vlakften toegang. De
hoofdman der krygsknegten volgde hem
op den tweeden toegang, verfterkt door
den Zeevoogd, die met eenig volk aan
die: zyde gelandt was. En den derden
toegang befprong Jan Janszoon, Schipper
op ’t fchip Gelderland:, die, op een
anderen hoekgeland, aldaar met eenige
blanke koppen, en voorts met een deel
inlanders, den vyand zou aantaften.
De aanval gelchiedde gelykelyk. De
gebicder van Maleyo vondr den' meeften
tegenftand, en verloor door een ftuk ge-
fchut negen van zyn v o lk , kreeg ook
eenige gequetften, en wierd zo zwaar by
een uitval van den vyand beibrongen,
dat hy genoodzaakt wierde te wyken:
Aanwy- -- Terwyl hy daar tnededeh vyänd, en
zing, dat die we£r hem, ophield j trok de Zee-
van Caar- voogd van Caarden met zyn volk de
dfcle-: tweedc fteilte op, waar tegen de vyand
fting in-' wel een Metalen ftuk geplant, maaf daar
nam. by ook ’t ongeluk had, dat het driemaal
weigerde vuur- te geven, ’t geen oorzaak
was, dat de onzen, manmoedig voort-
trekkende, na twintig o f dertig Tido-
reezen op de vlugt gedreven o f dood-
geflagen te hebben, de poort overwel-
digden.
De hoofdman van de vefting Maleyo,
.te rüg gedreven zynde, trok in goede
• order a f, .begaf zieh na de fteilte, die de
Zeevoogd opgeklommen was , volgde
hem. op het ipoor, en wierd dus met
hem meefter van de -fterkte, die zy ftor-
menderhand innamen. ;i v ' s£
H De vyand ," die op de onzen een uitval
gedaan had, zieh van agterenbezet, en
de fterkte van een andere zyde verovert
ziende, nam de vlugt na ’t boich, en
kreeg door zyn eigen voetangels zeer veel
gequetften onder zyn volk, buiten dat
-’er; door de. Ternataanenv die, volgens
den aart der inlanders, de Drommel op
een verwonnen man zyn , zeer veele
dood geilagen: wierden, zonder dat
iemand , dan alleen jonge vrouwlieden,
verichoont wierden, die zy voor fla-
vinnen tot hun eigen dienft in ’t leven
hielden.
Men plunderde de plaats, en gaf aan
’t volk voor. de Nagelen , en ’t ge-
fchut, daar in gevonden, duizend Ryks-
daalders.
U K S E
Men vond in de fterkte agt hönderd 1608.
Tidoreezen, twee Portugeezen, en twee Sterkte
Mixticen, waar tegen wy maar twee derzelve.
honderd vyftig blanke koppen en eenige
inlanders gebruikt, en dierhalven een
fchöone overwinning bevogten hadden,
hebbende niet meer dan twee dooden,
, tien gequetften, en vier ö f vyf, die zieh
aan de voetangels bezeert hadden. De
vyand had’er van de zynen omtrent vyftig
verloren. In de vefting wierd overvloed
van voorraad, en, een getal van veertig
Baflen, . een Wydmonder, drie Falco-
netten, en omtrent zeitig baalen Nagelen,
gevonden. Vele der ingezetenen bé- Makjan
gaven zieh onder den koning van Ter- onder
nate, en wierden in genadè aarigenomen. IfaMfe
Op deze wyze bragt van Caarden Mak-
Jan weêr geheel çnder Temate. - ÿ ' ^ door van
Den zyften Juny quamen de vyf fehe- Caarden
pen van voor Tidore by ons -volk voor Se^ra8ti
Makjan ten anker -, maar den 4den July .
begon de zee met een ftilte zo te dynen,
,dat de fchepen van den lager wal a f niet
onder zeil konden komen, waar door wy Verlies
aldaar de fchepen Walcheren, en China, van twee
dog mits berging der goederen, ver> ^hepen.
loren. :
; Hier öp zyn de verdere fchepèn den y an
3den Auguftus, na het noodige alhier Caarden
verzorgt te hebben,' na Bantam, en elders dc
henen , gezeilt } doch de Zeevoogd van ijaaanen
Caarden zelf is hier gebleven j määr gevan-
fchynt my toe , niet lang hier na door 8en*
eenige Caftiliaanze Galeien, zo als hy na
Makjan met zeventig man overvaaren
zou, genomen te zyn, van waar hy na
Gamma Lamma vervoerd is } daar hy na
eenigen tyd meinde los te rakenj dog
wierd van de zynen verradénj en dus
genoodzaakt hier vry lang te bfyven
zitten.
Ondertuflchen. quam den ipden Fe- De
bruary 160p. de Zeevoogd, Pieter Wil- onder-
lemszoon Verhoevcn^ met zyn vloot op de Zee" ,
Reede van Bantam, alwaar hy, den rpden
den breeden raad vergadert hebbende, de gaat na
zelve uit aanmérking dat dé behoudinge Ternate
der Moluccos hen zeer dier aanbevölen
was," goed vond’ ,; dat de onder-Zee-
voogd, François Wittert, met de iche-
pen en Jagten , Middelburg, Amfter-
dam, de Paauw, en de Hope, na Ternate
zeilen j dog onderwegen op Ma-
•caflar aangieren zou, om met dien Ko-,
ning een verbond te maken, eenige
Kooplieden, en koopmanfehappen, daar
aan land te laten, en zo veel Ryft, als
hem mogelyk was, in te koopem Ook Verhoe-
wierd daar befloten, dat Verboeven eerft ^en na
na Banda (gelyk den 2yften February ge-
fchiédde) loopen zou, om met die in-
woonders ook een verbond te malten,
en ’er verlof tot het leggen van een vefting
te
i<fobi te i^erzoekcn, met vöomemen > öftl dafl
ook na Ternate, en Tidore j ten zel-
veneinde, te gaan y hoewel dat 'dödi de
moord in Banda aan hem gepleegt, bfelbt
Wierd.
- Na dat nu Wittm in February flä
Temate vefttökkert Was, vond theft itt
’t laatft van Maart te Bafitaifi öök gofed^
den Gommies, Jacob de Bitter^ met 'de
Jagten, den Arend, en de Valk ha Banda,
en verder naTerfläte te zendeft , Ortl
daar eer, dan de Zeevoogd der Engelföhen,
te Wezen, die met eenige k leedjeh^, üit
Cambaja medegebragt., zogt derWaartS
te gaan om de Nagelen , Noötfeh, en
Foelie, op te köopett. ;
vf rd Hy quam den 1 4 ^ April met die
daarver- Jagten in Bättdä, alwaar ’t fchip de Son
moord. ook kort te Vöten gekömen was. | Väti'
daar vertrok de Valk den i fden na Am-
boina, na welkerS veftrek de ZeeVbdgd
Verhoemn den iifte« döbr de Bandartee-
zeh Vemderlyk, gelyk Wy ln de Beföhry-
vitig van Banda otaftändig töonen zullen ^
vermoort wierd.
Door ' Na zyn doöd volgde in zyn plaats ^
Hoen, als Zyn onder-Zedvoogd, Frangois Wittert-y
önder- ¿ag aangezie!i die, gelyk geiegt iS, hä
Ternate was vertfökken, en ’er öhdep
iemnl tuflehen een hööfd över deze Vlööt dich-
gen. d e te z yn , vond men gbed, als vöör een
tyd den ortder-Zeevöo'gd Sinioto Jtwszen
Hden, ten tyde toe dat Wittert Weei1 by de
Vlööt komen zöü, aart te ftellert;
Men zönd den Atend dert irteh Juny
na Amboina, en verder dok M Ternate f
om deze droevige tyding aldäar te brengen,
buiten dat ook de Sdft derwäärts
vtftrökkefl was. .
In de maand September was de ondei*
Dieover Zeevöögd Hoen na in AmböinT eefft
iamTe“ a ^ngegiert, ett het nöodige aldaar beftelt
nate gaat. te hebben, met" de fdhepen Hollandia ,
de vereenigde Landfehappen, Delft, en
»t Jagt, de Valkj den i6^h ult Amboina
na Ternate voörtgezeilt,. alwaar hy
den izften voor Makjan ten anker geko-
men zynde, met,zyn Raaden te land
tfadtf, en aldaar verfdheide tydingen vap
belang hoorde.
:r De Heer Hanfo'is Wittert Was Zo ras
niet in Ternate gekomen , o f hy vond
goed met de inwoonders dit navolgende
verdrag in July te maken:
Beveftiging van het verdrag
gemaakt by den Heer Ad-
mir.aal Frans fVittert, van
wegen de ttoo^ Mögende
Heeren Staten Generaal der
Gennieerde *Provinnen, zyn
\princel. Excellentie, als Gouverneur
, en de Heeren Be-
K È N.
wiwdhebberen dev Ooß-Indi- i6g^
fth e Còfnpagnie ter eener, ett
dtft Giifoïfàdgti'gjlefi - Konìnìg
vätt Fèrnàtey o^ ddit tegen-
Wöbrdige Edèlen dier lan-
•den > ter andere zyde; ;
DM in alte fotmë de ÄrtJkClenj p - Bevefti-
rnaakt tn de müdnä Mai itt ’t jàâr
1607: tüßefan den Ed. Heer Adtrtiraal, tcra(if n'
Cornell's Mâtehêi1 dfeh Jöbgeft * ëriâe tefn door
Majeftéit 'vWrfz. zdlìe% aàfn dfédèrzyden Wittert
•onderboudéh Oùordèn y gelÿk de ìnhmd van Semaakt*
dien vermeldt \ 'het Welk door de Hòllàiidfei s
m Zeèlànders, Uitèvéns de Töhätaanen,
op dèze volgendo manière pai Worden nit-
gekomèn. ■
Admifàal' bèWofì met al zyn vermögen
de Téffìataarién tè helpèh, bei land,
dät MW dt vyand iïeèft àfgèMtoew, óf de
landen7, m h ü m tfißwSßffi w-dà de
Kàftiliaanen of PortugeeZén ìòègevaUén
izyn, te reoôüvrëï'eh^ eh Wefieiom in ftib-
jeétié, ìfgèhoèrzaamheiì ìe br engen : WaàY
toe de Admifadl vo&r eerft diet ìafnjchepèn
zal gaari na de M a h iÎh â leh Philippihas ,
om naar alle vèrmogen de Kaftiliaanen te
belèttehì eènige fchepen, pròvifié, vf toe'-
vòer, deriva arts . àan tè zèhdeh ^ en dèh
gemeehen vyand alle mogelyke dfbreuk te
doen.
De Àdmirààl, ziilks vèrrigì hèbbende,
I zal ¡¿ich ivederoìn dà Tfertìafè i)èfvùégen,
stènder èp eètiige dndèrè plàdtzèh vèider le
Zèiléhi àis ^ièllaiidèh Màtiilhas, eh zo
Verte • hèt >■ thègètyk ts eh tfc ìyd en toitìd
izulks toeUdti Onderìbylftì- zàl fé Admi-
raal, éh zyn raad ì dbeh Afvèardigeh eenige
Cdfacófren '-'(dàt tyfi Irtdifche Jagten )
na Ambbitìd j ihet advÿS,. en tifiévén, én
ha Bandai 0/ daar dè Vlèòt k , bm alle
hitlp vàn fchèpéh dèi deh eetllèn hier ìe
mogèti hebbéH 3 èn de Admifääl zal nìèt üit
de landen vèrtrekkef, boót eh al eer ècp
ânder Admiraal met Commifflé van de
Hoòg Mog. Heeren Statén, en zyn Princely
ke_ Excellentie zal gekofhen zyn.
By Wb xbèrte éèHigé bays ìuffchen dè
Holländers met dè Kaftlliaäneh 5J en Portugeezen
iverd gemàakl, o f èehige fiilflakd
van Wapenèn VOot èeh tyd gèâctôrdëérd,
zal diè Mei mogèh géfchièdenf, d /ÿ fTet-
nataanen en de Geallieétden, ali■ Màkjàhi,
Motir, Xoelàj Cambelfò, Lo'èHoe, .
Boero5 Manìpa, Celebes, Mfeaù, Taf-
foero , Pàngafare , Sanglr, . Manad^j
Moroy Loltìda, GammaCttörre, Saboé-
gò , Gitolo, èri alte andère éhnàttt^Jeh
Natien, onder den,. Koning ^»„Ternate
fofterendè, zitllèrt 'mèt de Holländers en
Zeelaftders in H tèliiè Contra£l i^^-
pen zyn.
Do