í *
En wat
verder
door de
Priefters
verricht
Ü
t M Ö L U § K
Hy Quain'van daar weêr in Ternaté în
’t laatft van ’t jaar, vond daar den Koning
Hair y > van Goa door den onder-Koning
Ja» de Cafiro tê rug gezonden, volko-
inen vry verklaart, en den Laqdvöogd de
Freitas t’eenemaal in fchuld geftelt.
Xavier was by dezen Koning niet al-
lleen zeer wel gezien, maar zogt ook,
Was het raogelyk , hem te bekeerenj
dog hy te vaft aan zyn welluften, en den
Moorichcn Godsdienft, gehecht zynde,
was zyn arbeid hier omtrent vrugteloos.
Hy bekeerde egter, höe bitter ook die
Koning tegen den Çhriften-Godsdienft
was, niet alleen veele van zyne onderda-
nen, maar ook twee Prinéefîèn, ’s Konings
zufters, van welke de eene Elifa-
beth genaamt. wierd.
Hy bouwde ook hier een huis, of
Convent voor de Jeiuiten, zynde door
hem van Màlacta,uit de in Indien geko-
méne Priefters, Jan de Beira, Nugnes
Ribera, en Nicolaas Nugnes, nâ de Mô-
luçcos gezonden, van welke de eerfte in
Temate, de tweede in Amboina, en de
dercle op. de kuft van Moro geplaatft
Wierd. • _ *........
Na zyn vertrek wierd door de Beira
Je zoqn van den Koning (door Jarricus
den Keizer genoemd) van Bangay, die
zyn vader in ’t ryk ftond te volgen, on-
derwezen. Deze quam in Ternate,
eerft, om Onder de Chriftenen en Mooren
te verheeren, en dan daar na een van
die twee Godsdienften voor zieh, en
zyn ganfeh ryk,te verkiezenj maar tegen
al het woelen van Koning Hair aan, die
veele der zynen door geichènken te ver-
geefs had zoeken te winnen, wierd hy
Chriften, en in de kerk van ’t Kafteel
gedoopt»
Dus vertrok hy weêr na zynland, en
indien men Priefters met hem had können
zenden.j het zelve had mede al Over lang
Chriften geweeft.
„ Hoe voorfpoedig nu ook dit werk der
dngder bekéeringe uiterlyk fcheen , zo leden
Chrifte- egter de nieuw-bekeerden daar groote
nen door yervolgingen, waar. toe de aanhitzingen
r rMhCir- van Koning Hair zeer veel quaad deden,
voor al in ’t jaar 1 y f 3 , wanneer, onder
de regeering van Bernàrdyn de Sofa, de
Koningen van Ternate, Gilolo, Tidore,
en Batsjan , een verbond gemaakt had-
den, om aile de Chriftenen uit te roejen,
waar omtrent zieh die van Gilolo wel
den bitterften toonde, die, na die gan-
fche kuft zieh onderworpen te hebben,
die van T o lo , een voorname Stad op de
kuft van Moro, tot het uiterfte bragtj
en hoewel hen de peft, nog hongers-
noot, had können bewegen, zo hadden
zy nog ’t* ongeluk van met zware aard-
beving bezogt te worden.
fche Koningen
: in ’tjaar
1553-
I Die Koning; (gelyk wy eldérs toohén)
wierd door dezen ; Landvoogd wel daar
over geftraft} maar hier mede hield de
vervolging niet op, àlzo Koning Hair
niet ruften kon, zonder den Chriftenen
hier , o f daar , moejelykheden te ver-
wekken.
Omtrent dezen tyd (o f, zo Maffejus DeKo-
wil, in ’t jàar iyyo.) wierd ook de Ko- 5.in8 vari
ning van Batsjan, een Prins van vyfen- wèrcün't
twintig jaaren, fchoon hy mede met die jaar 1558.
drie andere Molukiche Koningen den Chriften.
ondergang der Chriftenen gefworen had ,
Chriften.
Hy quam hier toe juift door den beftert
grond niet : want de Princes van Ternate,
op welke hy verliefd was, na Batsjan ftil
vervoert hebbende op een tyd, dat hy
op Ternate gekömen wa s, om dien
Koning in den oorlog te helpen, wierd
hy te rade, om de woede van dien Vorft
over dezé vervöering te ontgâan,' zieh
met de Portugeezen te bevredigen, en,
om dien vrede te vafter te maken, aan?.
ftonds Chriften te worden, ten welken
einde hy van den Landvoogd ook een-
Priefter verzogt, om hem te onderwy-
zen, en dan te dooperr.
Dit quam den Portugeezen zeer vreemd En veeIe
te voren. Zy zonden ’er egter Nicolaas van zyne
Nugnes na toe, die zeer wel ontfangen onder-
wierd, en den Vorft,nevens zynen broe- »
der, den Prin > en drie Princeflen, zyne Nico]aas
zufters, kort daar na doopte, leerende Nugnes
ondertuflehen ook de Vorftin, nevens yver-
eenige vrouwen van haar gevolg, die
met haar te gelyk gedôopt wierden,
gelyk veele van zyne vrienden, en onder-
daanen, die dit voorbeeld van hunnen
Koning, en Vorftin, volgden j tot welken
tyd men de bekeering der Laboewa’s
fehÿnt te moeten brengen, die ook ze-
derd Chriften bleven.
Ondertuflehen wierd Nugnes daar ziek, Nader-
en, genoodzaakt zynde na Ternate te hand..
vertrekkèn, naderhand ^ • . • d. o• or Fe•r dina■n d vdaoroersvef“ Alvares vervangen. tangen*
Dit geval maakte den Koning van
Temate, Hair, byna verWoed, en ’t
zette hem nog meer, dan te voren, aan,
om den Chriftenen aile bedenkelyke af-
breuk te doen, en hen, waar hy maar
kon, te vervolgen.
Een gevolg hier van was, ’t geen in Moord
’tjaar iy f8. Alfonfo deCaßro,een Jefuit, van
na een dienft van elf jaren overquam, Alfonfo
wanneer hy zieh van de kuft van Moro dcCailro.
na een eiland, daar omtrent gelegen,
Iris genaamt, begaf.
Hy wierd door zyne fchepperS, of
roèjers, Mooren zynde , geplündert,
handen en voeten gebonden, aan de
Spriet zo Vaft gemaakt, en, na vyfda-
gen dus voor alles bloot gelegen te
hebmoord.
. . Jarricus zegt pas te voren ook, dat
Papôf’s eenige in de Papoefche eilanden Chriften
bekeerd. zouden geworden zyn, zonder te melden
Waar, o f in welke van die eilanden, dit
voorgevallen zy.
Dus leedt dan ’t werk der bekeering
De Ko" door Koning Hair ’s woelen zo veel te-
Hair,een genftMid, dat de Portugec7.cn, nbg er^er
groot van hem vreezende, eindelyk in ’t jàar
vervol- iydy. goedvonden, hem in zyn Paleis te
Icdood vermoorden} eenbedryf, dat hunne zaa-
5 ken daar nog veel erger maakte.
Zo ras zyn zoon, Koning Baboe, aan
de Kroon gekomen was, wierd die Prins,
herdenkende den vuilen moord en ver-
dere gruwelyke behandeling v a n ’t Lyle
zyns vaders, door de Portugeezen zö
íchendig bedreven, niet alleen zeer fterk
tegen deze Natie aangezet, maar ftelde
ook allerlei middelen in ’t werk, om haar
te bederven.
Eer het egter nog zo verre quatti, zie
MaaSa- ik . dat in ’c jaar cen Jcfuit> j aC0b
hes ne- o f biiacus Magellanes, tpt nader dntdefc-
keert ech king van ’t eiland Celebes , door den
Koning Landvoogd der Moluccos iiitgezondén,
Sfiuw, twee Heidénfche Koningen, den eenert
en een van hét eiland Sjauw, den anderen van
Manado" ManadoJneveils vyftien honderd Vanhun-
»mtrent
zyn vertrek, of na zes maandeift, vielen ’t jaar
die van Sjauw weêr a f, zo dat die Ko- i$68.
ning gedwongen was met zyri vader,
broeders, en yerder hiiisgezin, zyn toe-
vlugt, eerft na een andere nabygelegend
plaats, en daar Ha na de Vefting van Ternate,
te nemeti.
De Landvoogd zöhd *0r eën vakrtuig^ De
bettevens den Jefuit, Pieter Màfcàretihas, jefuit ;
na toè, die een Week däat fia, en in Sep? Mafca-
tember des zelven jaars op Maiiado quaih.
Hy herftelde dien Koning in zVn vo- tlng 1 cp
rigen ftaat, en doopte ook den vader van Sjauw,
den Koning van Sjaüw. . / Sangir ,
Omtrent Jien zelven tÿd zohderi die
van het eiländ Sangir (vâii Maffèjûs en cdèbes,
anderë, Sanguin genaamd) ook e'enigê
Gezanten aân hém, verzoekende Chriften
te worden , en dat hy by Keh wilde ko-
ttien, om hen te onderwyzen.
Hy ging, in gezelfchap vah den Ko-
iling van Sjauw, die agt vàartuigeri By
zieh had, daar heen, en quâm eerflr te
Calongan , daar de Kötiing Van Sangir
zyn Hbf hield, alwâar hy drie dagen het
Etiangelium predikte, Waar na hy deh
iCotting , en veelè Grooten , doopte 9
plantende daar een fchoon kruis, ’t ;geen
beide die Koningen met veel eerbied, en
yver, op hunne fchouders droegén.
I . - v - " V o o r