fpe&abantur etiam phænomena prouti corpora hæcce viventia diverfimode
iuere adfefta a ftimulantibus aptisnatis, ut excitentur in illis motus diffi-
miles, E x omnibus fupra recenfitis momentsneuro, ut ita loquar, effe churn
exercebant acidum nitri, & fal alcalinus fixus vegetabilis, tardiorem fac-
chari folutio, tardiffimum aqua fixo aëre acidulata.
Sed redeo ad proprietates filamentorum curatiori inveftigatione dig-
nas. Dicam phænomena. Die 22. menfis Julii Toplizii degens , certain
materiei viridis recens colleftae copiam impofui vafi piano, quam, tantilla
aqua fontis affufa, indies partim oculo nudo, partira lenticulæ amplificantis,
imo apparatus microfcopici ope obfervavi quam frequentiflime. Initio, ut fo-
le t, aquæ, pellieulæ adinftar, fupernatabat. Altero die ex totius materiei,
jam in unam maffam eontra£be, ambitu propullularunt filamenta, viriditate
fua confpicua, innumera, parallela, conferta, membranulam fingentia. Exa
c ts tribus diebus tenues pellieulæ maximam fundi vafis partem occuparunt,
præfertim plagam Juei obverfam. Pellicularum figuras a fitu & direciione
filamentorum enatæ indies, nonnunquam de hora in horam aliam atque aliam
præientabant faciem, five direélionem, five fitum, five copiam filamento-
lum fpe&es. .Quodfi jam mafia contraria levilfimo accedente impetu con-
treftata fuerit, filamenta ambitum ejus cingentia fefe intra maffam abdide-
runt, poll aliquani meram iterum motu fere undulatorio prodeuntia ; idque
pluries fafto experimento, Tentavi turn propaginem telæ, vel recens enatam
tenerrimam pellictdam, bine inde aciculæ ope folvere, turn particulam avel-
lere*. In iffo cafu avullum, fluciuans fruftillum mox in cylindrum convolu-
turn novam, protrudendo e variis punefis fafciculos filamentorum divarican-
te s , regenerabat membranulam; in illo filamenta diflefta, irritata & in-
ffindlu quad excitata undique e dilaceratis membranulæ labiis proruperunt
conconfertira,
alterum alterum in fui confortionem trabebat, coadunaruntque fic ,
fingulari artificio , verbis ægerrime exprimendo, partes antea folutas. Nec
deerat etiam frequens videndi occafio, quomodo bullas aëreas in pellicu-
larum fuperficie enatas, fuperlcandendo & reptando, includant, ficque
cellulas efforment. Tab. 5. fi'g. IV, Tandem diffecui, iteratis fepe fepius
vicibus, telæ particulam in minores alias ; inde filamenta vix aliquid damni
traxiffe videbantur, utpote in motu fub microfcopio adeo vegeta, ut ipfum
fruftillum, feu congeries filamentorum in area mierofeopii conipectum eflit-
gerit. Die quarto menfis Augufti incipiebant adultiores membranulæ fla-
vefeere} motus vero filamentorum perftitit fat vegetus.
Felici omine evenit, ut et his obfervationibus intereffet Uluftriffimus
cymes Knuth, Regis Daniæ legatus ad aulam* faxonicam, cui & apparatum
microfcopiuffl comjpofitum, mihi benevole in ufum conceffum, & pulcherri-
mam deteftionem : filamenta' nimirum non tantum partem truncatam in acumen
prolongare & infleftere, verum etiam fecundum totam eorum longitu-
dinem ftriis transverfis, regularibus, approximatis infignita effe, grato ani-
mo in acceptis refero.
Quasritur jam, an materies noftra filamentofa fit vegetabilis, an ani-
malis ? Si confideremus , nos nulla prorfus ratione poffe certo determinare ,
ubi vita animalis, ubi vegetabilis incipiat, five limites régna organica con-
neftentes & infenfibili gradu continuaque coneatenatione progredientes, in-
ficiari lane nequimus , quæftionem allatam difiicultatibus prerai maximis.
Difputamus adhuedum, num plants fentiendi facilitate gaudeant. Affirina-
mus illam bodie, negamus eras. Quantæ tenebræ, quibus hæcce omnia ob-
voluta latent! quasque fagaciffimi natnras-ferutatores, quibus noftrum præ-
Z primis
a