*44 A n i m ad v e r s io n es
faftitius. gaudebat; eut tandem includebam animal. Refpiravit autem inhoc-
ce aere, qualitatis 75 gradmim & alendæ flammæ apto per integra novem
minuta, priusquam ægrotare cæpit. Patet etiam ex experimento IV. & V.
aerem animalibus his tum primo noxium effe, quando qualitas ejus phlogi-
ftica 63 gradum excedit Quum jam iftius aeris fa&itii vis adeo lethalis in
folo phlogifto haud quærenda fit; debet igitur aliud quidpiam effe, quod
eum vitæ animali pernitiolum reddit,
Quæ cum talia fint, quæritur, quidnam refpirationis negotium vi-
tiet? Hoc ineadem caufa, fi quid refte video, pofitum effe videtur, quem-
admodum fyperiore loco dixi. Refpondet huic lententiæ aptitudo aeris,
tantum intra pulmones exhalantis phlogifti in le recipiendi, quantum' ad re.
fpirationem reiteratam neceffe eff ; imo vero & refpondent aeres, alterius
quam phlogifticæ indolis, quippe vaporibus acidis, caufticis, aut planta-
rum effluviis inquinati, etfi elevandis pulmonibus apti, & nitrofi aeris ope
abforbendi, hominibns & animalibus lethales.
Hifce Omnibus colleftis, quando denique confideramus, effe- aerem
dephlogifticatum uriieam fubftantiam a nitrofo ablorbendam , facile patet
hæcce fluida aeriformia, de quibus hic lerifto e ff, debere pati imminutio-
nem ab aere nitrofo, legibus eudiometricis conförmem, quoniain portione
puri aeris five dephlogifficati gaudent omnia ; effe porro ipfis fuas partes,
quarum aftione effeftum illum noxium in refpirationis funftionem exercent,
a fola. phlogiftica indole neutiquam derivandum. Ut igitur expérimenta al-
lata legum eudiometricarum ftabilit^tem roburque illud, quod jam jam in.
hac aerologiæ parte obtinet, egregie corroborent. Imo accedit etiam pon
E u d i o m e t r i c Æ. *45
dus obfervatione, qua aerem nitrofum qualitatem noxiam iftanim aerij
fpecierum, refpeftu habito adrefpirationem, refte indicaffe videre licet.
Verum quum tentamina eudiometrica, diverfas dumtaxat phlogifti
quantitates, quibus aer inquinari poteft, fpeftent, patet fponte, omnia he-
terogenea, diverfæ maxime indolis, corpora, quæque refpirationis negotium
perinde turbant ac vitiant, in nullam trahi poffe confiderationem. Refero
hue , v. g. non unius generis effluvia odorantia, vapores arfenicales, açi-
dos, caufticos, pulveres aliaque fexcenta, quæ in diverfis locis & labora-
toriis turn chymicis, turn technicis plerumque aeri innatant. Inde intelli-
gitur etiam canon eudiometricus: omnem aerem, fi modo a nitrofo parvam
aut nullam prorfus patitur imminutionem, femper effe peffimæ indolis, ho-
minibus pariter ac animalibus lethalem; quin inde aerem infigniter abforben-
dum pro falubri aut innoxiô femper habeas,
Quoniam autem fontes, principium inffammabile in. atmofphæram
exhalantes, refpeftu aliorum inquinamentorum propemodum. fint infi-
niti, & per totum qua late patet naturæ regnum diftributi, hinc elucet
utilitas Eudometriæ, qua refte ipfiffimum detegere & fumma accuratione de-
terminare valemus principium illud, quod nunquam non atmofphæræ inhas-
retl fenfibus non patet, & paulo largiori quantitate prælens fæpefepiusle-
thiferum eft. Hinc adeo celebrata & magni habita Eudiometria. Exempla
rariffima, fi qua proftant, ubi aeris -cujusdam faélitii in rerum natura-nullibi
fponte occurrentis phænomena noftris aerologiæ principiis non relponderent,
tantum, me judice, valent adverfus hanc dottrinam , quantum variolis
inoculatis defunftus infans adverfus infitionem variolarum, imo quantum
H h 3 aedi