e x p r i m e n t u m v .
Ipiemet 64 pollices cubicos aeris communis 92 graduum duobus
hauftibus infpiravi inftrumento in hunc fcopum invento & a Cl, Ingen-
Houszio defcripto. Quantitas aeris fixi T-u 5 qualitas 200— 137=63.
Animal elapfo dimidio minuto morti proximum vifum eft. Flammam non
extinguit.
E X P E R I M E N T UM^ VI.
Tandem infpiravi aerem communem unico dumtaxat hauftu, quantitate
& methodo ut prius. Inde ejus bonitas naturalis 92 graduum redufta
eft ad 200— 125=75. Animal ipfi immiffum poll novem minuta ægerrime
animam ducere cæpit. Flammam alit.
Quod diverfitatem relultatorum in reiteratis experimentis attinet,
quæ aeris fixi quantitatem , turn quæ qualitatem, ipfius aeris, detonantibus
corporibus expofiti fpeélant, hanc non alteri caufæ, quam majori minori-
ve deflagratæ maffæ indeque evolutorum fluidorum aeriformium quantitati
tribui poffe, per fe fluit. Nihilominus tarnen omnis aer, ubi nitrum addi-
to corpore phlogiftico majore quantitate detonavit, animalibus noxius &
lethalis vifus eft, quantumvis diverfi fuerit gradus. Hujus rei exemplum
prabet aer in I. experimento obtentus , qualitatis dumtaxat 78 graduum,
ficque 1 2 tantum gradibus inferior bonitate aere communi , adeo noxium
in animal exercens effe&um, ut hoc vix dimidio elapfo minuto morti proximum
effet.
Enar-
Enarratis haftenus experimentis liceat jam quasdam fubjungere ani-
madverfiones; vifuri num phænomena iftarum aeris fpecierum legibus eudio-
metricis adeo contraria fint, ut primo intuitu videntur; an non potiüs ad
fulciendam, firmandamque eudiometriæ doftrinaiu concurrere valeant. Ju-
vat autem breviffimis primas tangere hujus doftrinæ lineas, eo fine præmit-
tendas, ut ea, quæ jam in explicandis experimentorum phænomenis enar-
randa reftant, tanto pauçioribus a mè expediri, tantoque facilius intelligi
poffint. En principales Eudiometriæ canones,
I. Phlogifton refpirabilem aerem vitiat, eumque reipirationi fuften-
tandæ ineptum reddit.
IQ Aer communis proprietate gaudetfefe conjungendi cumphlogifto;
certam duntaxat quantitatem recipere valens.
III. Medium examinandi quantitatem iftius principii inflammabilis in
certo aeris refpirabilis volumine inter alia princeps eft aura fie difta nitrofa.
Iftius enim proprietas fingularis confiftit in abforptione vel imminutione aeris
refpirabilis, quantitati phlogifti huic inhærenti proportionata. Ut igitur
aura nitrofa eo imminuat magis aerem refpirabilem, quo minus hic inflam-
mabiiis in le fovet principii, & vice verfaj hocce vero laturatum imminuat
aerem nullatenus. Inde canon eft : puritatem, falubritatemve aeris effepro-
portionatam abforptioni voluminisutriusqueæquali portione mifti aeris videlicet
examinandi & nitrofi, Atque hæc funt, circa quæ omnis Eudiome-
tria & diagnofis conftitutionis aeris verfantur.
H h Jam