Jam ergo de ipfo aefe agamus, & quidem de illo faftitio in experir
mento I. & II. obtento, reipirationi iuftentandæ inepto, & ab aere nitrofo
abforbendo. Partes iftius aeris conftitutivæ, etfi non fponte aut tarn facili
encherefi adhibita fecedant, non adea difficulter tamen indagari poflimt,
habito refpe&u ad cprpora deflagrata. Eft igitur fluidum hoc ex non unius
generis aerifonni fubftantia compofitum, dephlogifticata fcilicet, inflam-
mabi'li , fixa & portione aeris communis. Dephlogifticatam præbet ni-
trum, utpote vi ignis'fufum magnam iftius quantitatem largiens. Inflamma-
bilem fuppeditant carbo, ferrumque. Fixum aerem, decujus indole Phyfi-
ci hodiedum certant, ex dephlogifticata fubftantia, faturata phlogifto, pro-
duftum ftatuimus cum Cl. Kirwan. Quod denique aerem communem atti-
net, hie portio illius eft, qui intra campanam reftitavit. Proportio horum
elementorum variât pro diverfa quantitate materierum deflagrantium, & flui-
dorum aeriformium inde expulforum, hinc vix ad calculum certum re-
ducenda.
His præmiffis aeres in Experiment I. & 11. produfti nil fingularis,
quod amplius nos morari debeat, præ fe ferunt, utpote ex binis fubftantiis
compofiti, altera dephlogifticata nitrofi aeris ope abforbenda, altera inflam-
mabili ; vitæ animali peffima mephiti. Hæc enim poftrema valet auram
omnium faluberrimam, dephlogifticatam fcilicet, iteratæ refpirationi ineptam
vitæque animali noxiam reddere, etfi parca dofi inhæreat. Id egregie con-
firmatur o.bfervatione Cl. Ingen - Houfz (^Experiences fur les végétaux.
Nouvelle edition, à Paris 1787. P- 303.) -qui, certam aeris inflammabilis
ex ferro & acido vitrioli obtenti quantitatem cum inclufis plantis exponendo
radiis iolaribùs, invenit aerem iftum, etfi nunc atmofphærico puriorem, &
a nitrofo abforbendum, adeo noxium in pullum exercuiiTe effeftum, ut elapfo
pfo minuto primo morti proximum fuerit. A er hic adeo modificatus con-
ftanter tamen inflammabilis imo explofivus obfervatus eft.
Sed alia quæftio eft, unde primaria caufa hujus qualitatis, refpira-
tionis mechanifmo adeofatalis, derivanda fit ; hoc opus , hic labor. Tan-
tis enim premitur ejus indago difficultatibus, ut et heic non nifi probabilia
fequi, neque ultra id, quam quod verifimile occurrit, progredi liceat. Ego
vero maxime fie puto, earn in peculiari quodara ftimulo effe quærendam.
Quidnam autem hic fit, quidnam in refpirationis negotium agat, difficilli-
mum diéiu eft. Præftat igitur hac in re ignorantiam fuam fateri, quam hy-
pothefibus aliorum animos demulcere. An aeres ifti conftringendo fpaftice
pulmonum bronchias ipfasque cellulas aereas ? anne totum refpirationi dieatum
vifeus paraliticum reddendo enecant ?
Jam ergo in altéra aeris fpecie exp. III. detonatione nitri cum pau-
co phlogifto obtentaconfideranda occupabor. Eft hicce aeralendæ flammæ
aptus, a nitrofo aere abiorbendus; lethalis tamen animalibuS. Multum aeris
dephlogifticati ipfi inefie, a priori fufpicari poteram. A ft , fi proprieta-
tem flammam alendi excipis, vix ullas in tentamine monftrat dephlogifticati
notas. Imo eft puritate aeri communi inferior in ratione media ut 77
ad 92. Non hic jam inquiram , unde hæc modificatio petenda ; etfi non in-
ficias earn, aliquid phlogifti fub detonatione aeri accedere potuifle ex carbone.
Proprietatibus his inexfpeélatis perculfo in mentem venit, an non
fortaffis hæc in experimentum trafta avium fpecies aeris atmofphærico paulo
impurioris impatientior fit, fiquidem altiores_regiones amans puriore aura ve-
feitur, quam quæ prope terræ fuperficiem eft. Quare ftatueram experiri,
aerem communem infpirando ad ilium circiter gradum phlogifticare, quo aer
H h 2 fafti