í ' f í .
m i, quaeram num phaenomena adsint, quibus in hanc sententiam d is c
e d e r e peTsuadcamur ? A q u am en im , n u llo carbone a d h ib ito , in
h yd ro g en e s et o x y g en e s re solve re et e x iisd em elementis per synihe-
sin chemicam l'cconiponere tot obse rvationes testantur. H au d ignoro
quidem H e lm on tii et D u h am e li * ) experimenta decantata, haud
imniemor sum , v irum acutissimum Hofmannum * * ) Menthae crispae
ramulos aquae destillatae tradidisse cosqu e pondere et carbonis copia
au g eri animadvertìsse. Sed n il causae est cur d u b item u s , plantulam
cujus radices in v ase v itreo glu tin e obturato la tebant, aquam aeratam
e x athmosphaera liausisse.
O bjic le s forsan, in rerum natura tantam aeris carbónei copiam h au d
rep e r ir i, quanta ad ¡jlanlas alendas opus sit. Sed con s id e re s, quaeso,
sì e x fun gorum ord ine per Cladonias, L ic h e n e s , U sn e a s , muscos fron do
so s , plantas su c cu len ta s , .gramina et frútices ad arbores * * * ) ad-
sce iid a s, v ege tab ilia eo segnius au g esccre quo magis carbone abundant.
B y s su s fu lva . Cla va ria aurea. A g a r icu s cepaceus. V e r ru c a ria
polyrnorpha, L ic h e n pulmonarius. L ic h e n verticillatus. N e cke ra
dendroides. S ed um acre. A ru n d o phragrnitis. A rtem is ia campestris.
V a c c in ium myrtillus. L iu n a e a borealis. Salix virni^alis. B e tu la alba.
O u e rcu s robur. P in u s cedrus. A d a h s o n ia digitata. —■ Gas carbon
eum praebent: c om b u s lio , fe rm e iita tio , mammaliutn et av ium re-
spiratio Q u a e c a u s a e 'cum prò discrimine lo c i, tempestatis,
cUmatis v ar ian t, aerem carbon, m odo tV modo g^-partern aeris athrnos-
phaer ìci esse deprehendes f ) . P o n d u s specificum -f-f) unius ùnc. cub.
aeris carbonei = 0,689 » aeris athmo sp hae rid = 0.460 longe distat.
, , , . Quare
*) Mémoires de l'Aca d em ie, 1 7 4 8 . p . 2 7 2 .
‘l'f) Grens Journ. der Phys. l y c f i . H , 7 . p . 10.
♦tii«) 1 7,2 gr. ligni in carbonem redatti o,'3 gr. terrae + alca li et 16 ,9 gr. principii carbonei
continent. La vo is. in Memoir, de PAcu d . 1 7 8 1 . />. 4 5 1 . In 1 . lib r. Charae vulgaris
v e r o , teste Klaproth io , 1 . u n c . 3 dr. carbonis latent!
Expérimenta quae ad respirationem ranarum explorandam hattenus fe c i , me incertum
relin quunt, utrum aerem carboneum exhalent.
f ) Bergmanns Vorrede zu Sch ee l von L u f t u. Feuer, p . ig .
-j-f-) L a v o is ie r T ra ité élém. de Chemie. T . 2. p . 250.
Quare priorem ad terram, gramine ve stitam , des cendere et aquae jun-
fìum radículas plantarum intrare v id em u s * ) . Omne gas carboneum
au tem , qu od in athmosphaera ip sa, q uin in summo cacumine montium
C e leb . Seaussure * * ) o b s e rv a v it, non nis i v ap o re a q u o so , aerem
h um e tta n te , solutum eoq ue solo sursum ferri v id e t u r * * * ) . Quam
ob r em , q uum aqua fr ig id a majo rem, ca lid a , hujus aeris portionem
s ibi ad sciscat, aestivas calores v e g e ta tion i fa v e r e p u to , q uia nutrimentum
plantarum ad im a s , terrae próximas reg io n e s demittunt. P lan tae
su bte rranea e, quae plus h yd ro g en is et ox yg en is quam carbonis
s ibi assuraunt, aquam h au r iun t cum in summa terra, turn in v isc e r ibus
ipsius gas carboneum contrahentem. Q u o t enim montes v id e mus,
in quibus lithantracum strata (antiquissimorum terrae incolarum
s ep u lc ra , historiae planta rum m onumenta ) la ten t, qu i ignem in gremio
fo v e n t , aeremque carb oneum aqua abreptum, per sa e cu la e x halant.
Em ittu n t p la n ta e , ut cetera animalia hum orum varia g enera nempe :
c) aerem b) vap orem aqneum c) olea aetherea d) substantiam mucilagi-
nosam etc. et ea iisdem organis , q uorum ope nutritum contrahunt.
H um o re s aqueos tamen n o n om n e s , quos umbrae spa rgun t, arborib
u s tribuendos esse c e n s e o , q uum sane multi e x aere athmosphae-
l i c o , cu i caloris portiu ncula p er fibram v e g e tab ilem au fe rtur, demitiL
v id en tu r . — O d o r e s , quos flores b a lan t, v ia chemica parum h u cu s q
u e explorata sunt. P lu re s tamen ob se rvationes f ) , n ullum Spiritum
rettorem plantis in e s s e , sed H y a c in th um , N a rc is sum , Rosam v e ra
oleo
*) Ingenue fateor me haud pe rspice re, qui gas oxygeneum ipsum cum asoto in athmosphaera
intermixtum esse p o s s it, quum chemico nexu haud juntta sint et pund. spec. = 0,506 ;
0 ,4 4 4 . différant.
Voyages dans les Alpe s. T . l . p . 5 7 8 . R e la tion d ’un voyage à la Cime du Mont-
B la n c . 1 7 8 7 . p . 2 7 .
C on f. Senebier phys. chem. Abhandl. I. c. B . 1 . p . 24. Ejusd. Memoire sur la grande
probabilité qu’il y a que i ’ air fixe est décomposé par l ’a tte de la végétation Conf. Usteri
Ann al, der B o t . 1 7 9 3 . S t . 4 . p . 4O.
****) u t egregie exposuit v ir ornatissimus Qt amiciss. C. de B u ch im Bergm. J ou rn. 1 7 9 3 . S t .
1 1 , p . 4 1 7 .
f ) Hermbstàdts E xper im entalpha rm acie. B . 1 . p . 10 6 . 1 3 3 .
*