, " ' 1
I- Vi
' Il
dio relinquam. N o n defue runt v ir i g ravissimi B o n n e t , D u h am e l etc.
q u i metalla ipsa corumq ue calces sterilia, v egetationi in h a bilia pronun-
tiarent. C u i argumentationi observationes meae v ald e repugnant,
quum metalUs oxidatis plantas adeo stimulari d ep reh en d e r im , u t h ilar
la s quam in humo ipsa proveniant. P is i sativi P b a s eo liqu e semina
m in io , litb a rg ir io , minio fla vo et terrae commis i, eadem aquae purae
quantitate ir r ig a v i, atque germina in metallorum calcibus celerius cresc
e r e , la etiu s pullulare an im ad v e r ti, quam quae terrae mandata erant.
I n ramentis ferri , cu p ro , p lu ra b o , galena sub inalleo p u lv e r is ad in star
contusis nulla unquam germina reperì^'). Q u o q uidem magis per-
suasum h a b e o , o x ig e n e s , in metallis oxidatis la ten s , fibram v e g e ta b
ilem aeque ac animalem * * ) irritare. Semina minio tradita laetius
crescere v id eb antur , quam quae minio fla vo commissa erant. E s tn e bu-
ju s phaenomeni causa e x majori ***) quae minio ad h a e re t, o x y g en is copia
petenda ?
A l i a oritur q uaes tio, de qua inter eruditos non c o n v e n it , utrum
aer o x y g en eu s ad germina elicienda aptu s, v e l sterilis sit? S c b e e lii,
P r is t le y ìi Girtanneri ac p lurimorum physicorum experimentis
eum v e l nulla cymata nulla sque radículas provoca re v e l plantis pullu-
lantibus colorem v ir id em f ) auferre discimus. Q u ib u s tamen cum v ir i
t“) E t Sod a, alca li vegetabile et ammouiacuin omnes meas spes haÖenus elusere.
♦i“) Mirum sane a rsenico , hydra rgy rio , saccharo saturni etc. quibus fibrae musculares affic
iu n tu r , cerebrum ipsum haud irritari. ( c o n f . Sömjncrings Hirnlehre. p . 9 2 . §. ì ì o . )
quam rem v ir dodissimus Ash qui ad expolienda haec Physiologiae chemicae elementa
suis animadversionibus me benigne donandum p u ta v it, tot egregiis ingoniosissimisque experimentis
nuperrime illustrayit.
Fibra anlmalis saltem Hydrargyrio oxi'dato prò diverso oxidationis gradu plus rainusu
irritatur. 'Conf. R o z ie r Journ. de Phys. /. c. p . 1-5 i .
Versuche u. Beo ba cht, über N a t. B . 3. p . 3 1 2 . Hermbstüdts E xp er imentalchemie
T . 1 . p . i 3 '2.
-]-) ,,} ’ai vu dans le cours de mes experiences que des p la n te s , que l'o n fa it croître clans le
„gas oxygene s’étiolent quoique exposés au sole il.” R oz ier L c. p . 14 6 . consentiente
„C e leb . Sencbier. Phys, chem. Abhandl. über den E in ß . des Sonnenl, B , i . p . 19 2 ,
summi Ingenh ou ssü ®) turn meae ob se rvationes repugnant. V id i enim
semina terrae v e l cortici aquae innatanti commissa ge rm in a re , herbam-
que ten e rrim am v irid e sce re , quum solis radiis expósita fuerint. A n im a d vert!
plantas in aere o x y g en e o laetius p ro v en ire , v alid iores ac v iridiores
fie r i, quam quas aer atlimosphaericus ambiit. Q u a e cum experimenta
saepe itera ve rim , obse rvare milti con tig it, herbam eo magis vig e re ,
quo saepius in s ingulos dies n o v i aeris o x y g en e i portiunculam cum
prisca commutarem. — Gas o x y g en e um , qu od nitrum dat, germlna-
tioni minus aptum v id eb a tu r eo p u r io r i, quem ex magnesio extraxi.
Crocnm sativum hilare p ro v en ire v id i in aere v i t a l i , quo candela cum
sp len d o r e radiaba!.
A q u a . — A q u am n on solum ad plantara nutrlendam ac totius
fabricae v asa dilatanda sed ad fibras iangues centes irriiand a s, corro-
h o lan d a s , refic ien d a s , ad v im vitalem augendam plurima conferre
v u lg a tis sim a suadent phaenomena. C e leb . Girtanner®®) V o r lic e ila e
xotatoriae reditum in v itam e x o x y g en e , qu od fibra animatis contrah
i t , magna ( u t mihi v id e tu r ) cum ijrobabilitate explicuit. E u n d em
lo cum , quem V . rotatoria inter v e rm e s , muscorum frondosorum p le r
iq ue inter v e g e tab ilia tenc-nt. E xp erim enta monere sufficit in horto
botanico O xo n ien s i fa c ta , quibus vetustissimi musei siccati ex herbario
Sherardiano v e l DiUeniano aqua sola in v itam revocati sunt. B e rb e r idis
®**) stamina flaccescentia, quum racemorum p ed úncu los aquae im-
m iserim, priscam irritabilitem recuperare animadverti. V e g e ta b ilib u s
n il salubrius esse v id e tu r , tepidis imb ris , quib u s caloris temperati et
aquae stimuli iunc ti sunt. Mimosam pudicam lice t terrae ben e irriga-
tae commissam, arida temperie minus irritabilem esse quam aere h ú mido
circumd atam, cum D u H am e li, turn meae probant observatio-
nes. D ion a e a m u s c ip u la , H ed y sa rum g y r a n s , p iure sque Mimosae
species solo polud oso n eb ulis h um ed a to p ro v en iu n t.
Am m o -
1) Versuche m it T fla n zen übers, roti Scherer. B . s . ( 1 7 8 8 ) . p . > 1 . e r '18 . praesertim.
p . 22. et . 200.
**) R o z ie r Journ. de Phys l. c. p . 1 5 3 .
***) Berberidis vulgaris var. staminibus sep tem , rarius provenit. E x quibus duo minora fila -
mentis basin versus cohaerentibus, haud irritabilia nulioquc stimula obedentia esse depre-
hendi.