
 
        
         
		i6o  A  P  H  O  R  I   S  M  1. 
 Am m o n ia cum   muriaticum.  —   Q u a e   h ic   commemorabo  experimenta  
 au d orita te  celeb .  Brugmanni  * )   n itu n tu r ,  q uum  u t  ite ren tur,  otium  
 m a ju s ,  quam  lia ilen u s  mihi  lu i t ,  postularent.  Immisit  v ir   gravissimus  
 ramulos  B e tu la e   alnus  aquae  purae  et  so lu tion i,  salis  ammoniaci  m uria 
 tic i,  quae  alterutrae  tubulis  v itreis   contiuebantur.  I llo s   intra  24  
 horas  - l i  iüos non nis i  liquoris  sibi  assumsisse  o bse rva vit.  H in c   sequ i  
 v id e tu r   ammoniacum  muriaticum  B e tulae   v asa  adeo  irritasse  ut  majo-  
 lem   solutionis  copiam absorpserint. 
 N itrum .  —   H a le s* * )   e x  nitro  terrae  tradito muscos  (? )  o rb i  i.  e.  la e tius  
 p ro v en ire   asserit.  N itr i  p ortiunculam  aquae  immixtam  H y ac in-  
 tlium ,  Na rcis sum  aliasque  plantas  bulbosas  ad  germinationem  stimu-  
 lare  bortulanis  b atavis  ***)  notissiraum  est.  Clar. Trom m sd o r if ****)  
 ex   duo bu s   M en tb ae  piperitae  ramulis  alterum  solu tion e   nitri  imbu-  
 tum,  378  Gr. alterum  aquae  purae  im m e rsum ,  145  Gr.  p ondere  au g e r i  
 exploravit. 
 A q u a   aere  carboneo  vel  acido  quoqunque mix ta .  —   V i r i   summi  de P h y siologia  
 plantarum  bene  me r iti,  In g en b o u s s   et  S en e b ie r ,  v e g e ta b ilium  
 v asa  acidorum  stimulis  dilutorum  adeo  ir r itar i,  ut majorem  aeris  
 o x y g en e i  copiam  e x h a len t,  experimentis  fere  innumeris  f )   probarunt.  
 F o lia   decerpta  aquae  destillatae  immersa  in q u e   sole   expósita  nu llum,  
 aquae  aeratae  tradita duplo  —   quintuplo  majorem  aeris  ox y g en e i  quan-  
 titatem  (q u am   in   aqua  fontana )  praebent-j-f),  A e r em   carboneum. 
 stimuli 
 ♦)  Brugrnanns  e t   Coulon,  D is s .  I.  c.  p .  29. 
 ** )  S ta t ,  der  Gewächse,  p .   n. 
 ♦^i“)  Brugrnanns  et  Coulon.  D is s .  I.  c .  p .   2 7 , 
 ♦>‘**)  Grens  Journ,  der  Phys.  B ,   7 .  H .  1 .  p .  2 9 . perperam  dissentientibus  viris  Celeb. 
 Calignon  et  Chaussier.  „T ou s   les  sels  sont nuisibles  à  la  vegetation.”   Conf. Recherches  
 pour  determiner  l’ a â io n   des  sels  sur  les  p lan te s ,  lues  dans  une seance  de  TAead. 
 de Dijon.  E sp r it ,  des  Journ.  179.3.  T .  1 .  p .  4 1 3 . 
 -j-)  Jngenh,  Ver suche.m .  P ß a n z e n .  B .  1 .  p .   7 9 .  Seneb.  Phys.  chem,  Abhand l.  über  den  
 E in ß .   des  Sonnenlichts  B ,  \ .  p .  10 1 . 
 -f-f)  Senebier  l ,   c.  p .   20..  et  9 4 .  Id em ,  sur  Tafte  de  la   lumière  dans  la  végétation.  Annales  
 de  Chemie  1 7 8 9 .  T .  1 .  p .   i ü 8 —   i lG .   Usteri  Ann al,  der  B o ta n .  1 7 9 3 .  S t .  4 . 
 p .   4 4 .  Jngenh.  l.  c .  B .  2.  p .   a ï o . 
 A P H O R I S M   I. i5i 
 stimuli  ad  instar,  in   v asa  plantarum  atque  fibras  a g e re ,  e x   eo  intelligi-  
 tur  quod   fo lia   aquae  aeratae  commissa  post  b re v e   tempus  (q u ia   n imis  
 irritantur)  deb ilitata ,  flaccida,  marcescentia  appareant,  v ir ib usque   
 exbau s tis   spirare  v e l   o x y g en e s   e x   aqua  auferre  v ix   amplius  valeant.  
 A q u am   aere  carboneo  saturatam  folia  adeo  afficele  u t  nullum  gas  e x h 
 a len t,  immortalis In g en h ou s s ii  studio  exploratum  est®).  C u icun q ue   
 enim  plantae  definita  aeres  fix i  portiuncula  apta  e s t,  h isqu e  trangresses  
 lim itib u s ,  fabricae  v eg e tab ilis   partes  lan gu e s ce re   incipiu nt.  E t   A c i dum  
 nitri,  A .  m uria ticum,  A .   su lp h u r icum ,  A .   saccharinüm ,  A .   tartari, 
   A .a c e t i   e tc .,  a q u a e fontanae  m ix ta ,  plantarum  v asa  adeo  irritare,  
 u t  au û a   v i   v ita li  v e l   c o n t ra ft ili,  ox y g en e s   facilius  ah  h yd ro g én é   sép 
 a rent,  e x   ob se rva tionib us   In g en h o u s s ii  *®)  et  Seneb ieri  *»*)  cons 
 tat,  lic e t  ratione  quantitatis  o x y g e n is ,  quod   fo lia  p ra e b en t,  hau d   inter  
 eos  conv enia t.  Sunt  qui  plantas  aqua  aerata  irrigatas laetius  prov en ire   
 perhibent,  cu i  tamen  v irorum   acutissimorum  In g en h o u s s ii  et  Hassen-  
 fra tz ii  expérimenta  quodammodo  rep ugnant  incertam  in 
 med io  re lin qu am ,  q uum  aer  carboneus  rad icularum  vasa  iutrans  ad  
 nutriendam  plantam  magis  quam  ad  stlmulandas  fibras  conferre  v id e a tur. 
   C e leb . S e n e b ie r +) p lu viam   cum  tonitm  con ju n d am   aere  carboneo  
 mixtam  id e o q u e   v ege tab ilib us   saluberrimam  esse  asseruit.  C u ju s   tamen  
 phaenomeni  causa  e x   aeris  fixi  copia  p e ti  n e q u it;  aqua  enim  cum  
 fragore  c o e li  effusa  h au d   aerata sed purissima  -|-f)  reperitur. 
 Calor.  —   Calorem  temperatum  germina  celerius  provoca re   arbores-  
 que fere  omnes merid iem  versus  laetius  fion d e sce re   inter p liy sico s   con stat. 
   H ed y sa r i  gyrantis  fo lio la   cum  in  patrio  so lo   -|-f+)  turn  in   cubiculo 
 2.  p .   7 5 .  Ha ssenjr .  in   Annales  de  Chimie. 
 * )  Versuche  m it  P ß a n z e n .  B .   1,  p ,  3 2 2 . 
 ♦•i“)   Vermischte  S ch r iften .  B ,  2.  p .   3 9 1 . 
 *üi»)  pjiys.  chem.  Abhand l.  I . e .   p .   i i j , 
 Jngenh.  Versuche  m it   P ß a n z e n ,  . 
 J u in .  1 7 9 2 .  p .   3 20. 
 •|-)  Mémoires  physico  -  chimiques.  T .  1 .  p .  260. 
 f f )   Jngenh.  l.  c .  B .  ÿ. p .   70  et  7 a .  Conf.  R oz ie r   Journ.  de  Phys.  Eovr.  1 78 6 .  er  Mars  
 1788. 
 f f f )   Broussonet  in   Voigts  M a g az .  l.  c.  p .  58.