1 1 'i ' ;¡
i, i
Ir.
è
olea ae tlierea spargere testantur. D itta in n u s a lb u s, de quo tanta inter
eruditos orta est con tro v e rs ia , nullum gas h y d ro g en e um , sed oleum
v o la t ile , cujus h yd ro g en e s in o x y g en e athmosphaerae accend i potest,
exhalat * ) . — P lan ta s , animalium m o r e , - cacare primus e xp lo ra vit
v ir indefessus Brugrnanns * * ) . Stillant enim n o ttu imprimis p er radi-
cum extrema g u ttu la e , quae sibime t ipsis et plantis v ic in is m od o no-
x am , modo laetamen aíTerunt. Sic la ed itu r A v e n a a Serratula aruensi,
L in um ab E u p h o rb ia pep lo et Scabiosa a ru en s i, T r it icum ab E r ig e rò
a c r i, P o ly g o n um fa g o p y rum a Spergula aru ensi, D a u c u s carota ab
In u la h e len io . Q u o p h aenomeno potissimum explicar! v id e tu r , q uid
sit agvurn annue q uieti da re, quid harmonía p la n ta rum * * * ) , de qua
jam ab antiquis dub itatum est !
1 2 .
*) Ingenhouss Versuche l. c . B . x. p . 1 9 1 .
■•‘«‘) D is s . de L o lio ejusdemque varia specie, n o x a et usa. 1 7 8 5 . Culon D is s . l . c . p . 82.
♦;=*) Vegetab ilia aeque ac animalia sive sparsa sive sociata v iv u n t, quorum altera vernácula
lingua e inze ln leb en d e , altera gesellig lebende P ß a n z e n vocanda censeo. . Exempla
praebent:
.Gentiana ciiiata.
Anthericum ramosum.
Daphne mezereum.
Orchis bifolia.
Clavaria pistillaris.
Clavaria nivea.
V iscum album.
Colchicum autumnale.
F u cu s sacharinus.
Aga ricus imperialis.
Agaricus campestris.
Sorbus aucuparia.
Ly coperdon tesselatum.
P olytrichu ra piliferurn.
Ottospora lacera .
Polygonum ‘ aviculare. •
E r ica vulgaris.
Poa annpa.
Lotus corniculatus.
Clavaria b y p o iilo n .
Clavaria coralloides.
Va c c in ium myrtillus.
Juncus bufonius.
F u cus vesiculosus.
Aga ricus fascicularis.
Aga ricus depluens.
Corylus avellana.
L y co p. pedunculatum.
Hypnum Schreberi.
Ottospora cryptopliila.
Si Ericae vulgaris plántulas in quocunque agro sparsas animadverias-, a situ naturali amo-
tas p u te s , eodem ju r e quo formicam v e l horayiem singulum per sylvas errantem! Terrae
t ra t tu s , quos plantae sociatae v . c . E r ica ten en t, P Jla n z en z iig e, tabulis geographicis designati
possunt. Cujus rei tres ab bine annos sumsi tenlamen, in lucem nondum emissum.
Vegetabilia ratione exspirationis longe inter se diffemnt. Sunt
enim alia quae omne oxygenes, ex aqua resoluta secretum, sibi ad-
sumunt et gas hydrogeneum exhalant, (Fungorum plerique. Byssi?)
alia quibus oxygenis portio minus arile junóla est, quae non stimulo
foris adscito iis elici possit. (Tremella nostoc. Filices Musei. Alga-
rum pleraeque. Vegetabilia phaenostemata.) Stimuli qui per affinitatem
chemicam oxygenes ex plantis evocare videntur sunt: lumen
et aer hydrogenous. Quam ob rem herbae in aere hydrogeneo in-
clusae luminique subduólae, quovis tempore quam diu vigent oxygenes
emittunt. Quam ob rem herbae a loco natali haud amotae,
non nisi diu gas oxygenes, noólu v ero, animalium more, gas carboneum
exhalant. Omnes plantarum partes, quibus nullum oxygenes
elici potest, quaeque hoc elemento abundant, sive album, sive
vaiium colorem exhibent; (Fungi. Lichen miniatus. L. parietinus.
Verrucariae. Pétala corollarum. Poma matura. Cortex. Braóleae
Melampiri nemorosi. Plantae loco obscuro nec aeri vitiato traditae.)
Eae v ero, quae hydrogenis vel luminis stimulo obedientes oxygènes
emittunt, laete virent. (Folia. Calycis foliola. Plantae loco obscuro
et aeri hydrogeneo commissae.) — Lepidii sativi plántulas, in den-
sissimis tenebris recónditas et aere atlimosphaerico circumdatas, si
modo lucernae lumine gaudeant, virescere, nuperrime experiendo
exploravi.
Respirationem plantarum primus in v e s t ig a v it v ir praeclarus P r is tle
y * ) , a. 1773. cujus ob se rvationes de aere o x y g en e o e plantis emisso
Illustr. Joannes P r in g le cum; orbe erudito communicavit. A e s ta te
1779 C e leb . J. In g en h ou s s '* * ) experimenta P r is tle y i ite ra v it , multi,
p lic a v it, v iam nov am ad P h y s io lo g iam chemicam plantarum ap eiuit,
prima h u ju s doRrinae fundamenta je c it et
Z 2 Q u i d
‘‘ ) Exp er im en ts on various branches o f n a tu ra l philosophy . 1 7 7 3 . p . 4 5 .
** ) E xp e r im en t s on vegetables. L a n d , 1 7 7 9 . '