• î t
-
I
o A p II o R I s M I.
M a gn a sane aíTicior la e tid a reputans jam virum irnmortalem Halle-
rum eorum a partibus stasse, q u i v e g e tab ilib u s ipsis irritabilitatem tri-
b uendam esse crediderim. „E a n d em , in q u it irritabilem in d o lem
„ la t is s im e per fibram animalem regnare p o lyp o rum aliorurnque in s ed o -
„ r u m ex em p le constat, q u ib us-n u ilum cereb rum , n e r v i n u lli ( ? ) sum-
5, ma tamen ad omnem stimulum impatientia e s t, plantarum d enique
„a ffin itas quarum plurimae folia et flores pro vario frigoris calorisque
„ g r a d u aut opeviunt aut con tra liu n t, alia e etiam ce le r r im e , u t n ih il
„ c e d a n t animalibus. H a e c v is ab omni alia liad en u s cognita proprie-
„ t a te corporum diversa et n o v a est. N e q u e enim a p o n d e r e , n eq u e ab
„ a d t r a d io n e , n eq u e ab elatere p en d e t, cum in m o lli fibra sedeat a
„d u r e s c e n t i ev anescat C u i argumentaiioni o b je c it Celeb e r r .
Wrisb'erg v e g e tab ilium partium v im con trad ilem cum irritabilitate
h au d comparali p o s s e , qu um ; fibrarum contremiscentia
p rae cipuum irritabilitatis charad erem efficiat. C on ced o q uidem inter-
nam partium oscillationem animalium m us cu iis fe re * * * ) solis p ro p
r iam , in plantis (si H ed y sa r i g yrantis folia excipias) n u lli adhuc phy-
s ico observatam esse. S e d , pace magni v i r i , q uaeram, num omnes
fibras musculares lium an i corp or is, s timulo ad b ib ito , contremiscant?
M u s cu lu s vesicae.
M ira quam animadvertimus inter animaba et plantas analogia
suade t utrorumque fabricae fibras irritabiles adeo tenue s atque subtiles
e s s e , u t contrad io earum saepissirao v e l o cu lo armato eflugere
possiti Q u o fit , ut o p in a r , lo n g e plu res plantas irritabilitate gaudere,
quam
P r im . L in . Ph y s io l, p . §• 4 0 2 . Sommer. MusAellehre. />. 3 5 . § . 5 5 .
**) Quare inusculi v ocari nequeunt fib ra e , quas T oumefortius depinxit. C o n f Memoir, de
VAca d . de P a r is . 1 6 9 2 . p . S 3 7 . 1 6 9 3 . p . 2 2 3.
***) Sömmering’ s Mushellehre. p , 24- §• 3 4 . u b i v ir summus affirmât : „d ie sZ itte rn ist eine
„Erscheinung die schlechterdings bei keinem anderen T h e ile , ausser der lebendigen thieri-
„sch en Muskelfaser, bemerkt w ird .” Contremiscunt tarnen et foiia Hed. gyrantis. „ Im
„höchsten Grade der E refiion der Blätter entsteht ein Zittern, gerade wie be i einer starken
„Muskelanstrengung” . Voigts M a g a z . l, c. p . 2 1-. „B e i vo ller Mittagssonne bemerkte
„ ic h eine zitternde oft schlagende Bewegung der Blätter u, ganzen Pflanze.” l. c .p . 10.
** *’^) Ar istoteles wtç. Ç««v tsu © **4). «. — P y th a g o r ic i ipsi perfediores plantas imperfedioribus
animalibus affines e sse , existiinavere. Idem A n a xa g o ra s , P la to et Democritus
\ k||
A P H o R I S M I. i5t
quam quibus baec' v is tribui so le t, lice t in sententiam B o e rb a v ii et
E u p s ii discedere n o llem , q u i omnes v e g e tab ilium partes solidas irrita-
tabiles esse existimarunt.
Be rb e r id is et U r tica e stamina ratione motus lo n g e inter se differunt.
A lte r a enim g e rm in i propiu s accedere altera a pis tillo discedere
student * ) .
A d
c r itu s qui ultimus et de affedibus plantarum soinniavit. — Saeculo 16(0 Joan nes B a p -
t i s ta P o r ta v ir sane iraifaJo^oì in acutissimo opere quod de Geographia etPhysiognomia plantarum
con sc r ips it, vegetabilia per hominem ipsum! in animalia transire asseruit. „Horai-
„n is p e d e s , in q u it, in c a u d ic e , manus in ramis, cor in rad ic e , capillos in foliis vides,
„n e c aliam ob causam majores nostros scripsisse putandum e s t, homines quamplurimos in
„arb ores mutatos e sse , nisi ob magnam, quam oum iis habeant, siinilitudinera” ! P h y to g
n om o n ica , a u ä o r e J . B . P o r ta N ea p o lita n o V i l i , lib r is contenta . Neap, ap.
Ho ro t, Sa lvian . 15,88. p . 12 . (,;Sunt enim plàn'tae imperfedio'res apud audoram'nostrum
nuIIae aliae nisi la cu s tres , quae folia orbiculata exhibent. „O rb icu la r is figura enim simpU-
„ c io r e st, -et quando z ìicp iìà fe s tin a tiu s natura pro du c it, circu ii figura u titu r .” l. c . p . 4 6 .
— Aequales nostri qui naturae indagandae operam navant longe aliam ineunt v iam , quam
qua veteres ingrediebantur audores.- Conf. L in n a e i Am en. Academ. T . 6 . p . 28 6 . B a z
in observations sur les p la n te s et leur a n alog ie avec les inse&es. Scrash. 1 7 4 1 . p . 13 .
Hamburg, M a g az in . 5 . 4 . S t . 1 . p . 4 1 9 . Camperi D is s . de a nalog ia inter a n im a lia
et stirpes Gron. i 7 6 4 - />. 4 - B onne t Contemplation de la Na tu re . T . 2. p . 45,. S t .
P ie r r e in opúsculo elegantissimo, E tu d es de la Nature Vol. q. p. 1 4 5 . Voigts Magaz
in . I. C. p . 2 1 . e t 4 5 . Ber th olon Über E h a r i c i t ü t der P ß a n z e n p . 5 . Ingenhous
Versuche m it P ß a n z e n B: x . p . 1 4 . B . 3 . p . p f i y . B a t s c h A n h i t . zu r B o ta n , p . 1 5 .
Sm ith im B o t . M a g a z . 1 7 9 0 . S t . 7 . p . 86. Hedwig de F ib ra vegetabili p , 7. __
Confervae quarum prolificatzonem Celeb. et amicissimus Blumenbacli egregie observavit,
haud longiiis distant ab Hydra fusca et Tubula ria gelatinosa , {Zimmermanns Geograph.
Gesch. des Mensch. B . p . 7 .) quam Ap hyteja hydnora a F r itilla r ia , Ae cidium a Weis -
s ia , V o lv o x globator et Medusa v elella a Simiae v e l Manis genere. Discrimen in ter plantas
et animalia e x eo ortum esse v id e tu r , quod homines in cu lt i, quum res creatas in
classes dlstribuere in cepissent, charaderes diagnósticos ex ultimis, ut ita d icam , naturae
terminis peterent. Plantae vocabuium sane nunquam fid um fuisset v el plane ignorares si
quocunque oculos con je c e r is , nil nisi vegetabilia et zoophytas animadvertisses. „So len t
„homin es rerum naturalium ideas formare univ ersa les, quas rerum velu ti exemplaria ha-
„b e n t et quas naturam intueri c red u n t, sibique exemplaria proponere.'^' B en . Spinosa-
in E t ilic a , p . 16 2 .
+) A ls ton in tiro c in io botanico. E d in b . p . 3 6 .