íil!
¡"•li'
1 ;
1
r r
Il
> 'I, 'i
^If'iil
mI ''ii
f :íí
Hülill.,!
t .¡i./
t r
•lili
lì
fil
m
I M i I
• J.
- li
:,! I rS
fî
ili:
"'i
'hl i tii
!•! • i!Í;
207 URTtClNEAE : ADNOTATIO PHYTOGEOGRAPHICA. 208
ADNOTATIO PHYTOGEOGRAPHICA.
Longe majorem Artocarpejinim Qiiclusis Moréis}
nnnieniin ad iiaíuralissiiiiam illam Kicearuin siibtribiim
pertiiiere, jam satis constat. Artocarpearum eiii]U relicjiiarnm
iiujneriis (adjectis sexaginla circiter Moréis)
ISO statiieiidns, dum Ficeariim jam nunc plus quam
450 species inuotnerunt. Artocurpeurum omnimn
huciísque cognüarnm numerus itiujue — 630. Artocarpearuw
proprìarum, quas Flora hrasiliensis (inclusa
Guyana^ habet, numerus = 4 8 , adjectis Ficéis
circiter 4S = circiter 100, et cum Moréis brasiliensihus
= 12.'). Ergo Brasilia (inclusis uiinirum
proximis Guyanae provinciis) muim quintam subordinis
Artocarpearnni partem alit. — Ficeae contra '/g
tantum omnium Kicearum ibi sistunt: Africa ratione
habita minorem, austraiis contra multo majorem
iiaruui uumeruui olTert. Septem l'icearam generum duo
tantum in Novo Orbi et imprimis in Bra,silia ofTenduntur,
Vrostiguia et Vliarmacosycea. lilius 200 propemodum
species oliin enumeravi, qnarum 70 Novo Orbi
— ex Iii.s Brasiliae 38 competunt. Coiimiuni charactere
botanico, ex stigmatis structura deprompto, a gerontogaeis
fere omnes differunl. Pharmacosycea, ujia alterar
e specie saltem excepta, tota fere brasiliensis et guyanensis
est. Cujus generis quatnor species ad Floram
mexicanam pertinent, quarum 2 brasilienses, Ph. Radula
seil, et Ph. anthelminlhica, 2 novae: Fh. glaucesce/
is et Ph. Hernamìezii lAehm. ; una in Nicaragua
(Ph. ajìgustifolia Lieìm.J unaqne in Jamaica
CPh. jamaicensis) a Magistro Oersted unper detectae.
Panca saltem Urostigmata brasiliensia [V. Gardnerianum,
V. eximium, V. geminimi et V. lìymphaeifoliumj
extra Brasiliani in aliis Americae regionibus
liucusqne reperta sunt. — In universum evictum est
vastissimi liujus generis species americanas iis quas
Africa alit, multo magis alTmes esse quam asiaticis,
inniio TJ. enorme Brasiliae similliiiium est V. eleganti
Florae Nigritianae, ita ut de discrimine eornm dubitate
fere liceat. Sorocea (excepta iS. mexicana Liehm. l. c.
33,5.) et Naucleopsis genera sunt brasiliensia, Pouroumae,
Coussapoae et Cocrapiae in Brasilia, Guyana
et Peruvia praesertim habitare videntur. — Quaeuam
singularnm hujus subordinis specierum distributionis
area geographica, noiidum dijndicari potest. Ex
iis quae hactenus hac de re innolnere concludere forsan
liceret, qnasdam species per Americani australem
calidiorem latins dispersas esse, v. c. Brosimmn rli.scolor
(in Peruvia, Brasilia et GuyunaJ, Cecropium
ohtusam (in Peruvia, lirasilia, Guyana nec non in
ins. Cuha), dum contra reliquae fere omnes hncnsqiie
unica tantum vel paucis stationibus collectae fnerinl.
Nec tameu his angustam ideo tribnere distribiitionis
aream fas erit.
E Tribù Morearum Muclurae tres species in
sola Brasilia carptae sunt, quarta in Brasilia et Pernvia
crescit, M. xanthoxylun vero Mexicnm, Janiaicam
ac Brasiliani siinnl inhabitat.
lìorsleniae culinen phytogeograpbicnm in Brasilia
est. Quadraginta nimirnm speciernm (qnai-nm tres africanae,
una alteravae orientali-indica) ditnidia fere pars
in ipsius Brasiliae silvis crescit; plures detegentnr.
Quodsi Morearum omnium numerum = 60 slatuamus,
plusquam y^ inter Florae nostrae cives pertineret.
Arlocarpearum propriarum contra circiter '/,
pars tantum in Brasilia oiTendi videtnr.
Vlmacearum Subordinis Tribus Ulmidae in Brasilia
(leest. Celtidearum vero genera duo primaria
Cellis et Sponia ibi adsniit. Celtidearum omnium hactenns
cognitarum numenis = 120; brasilienses 18, itaque
'/g partem eiFiciunt. Cetlidis genus, quale a ci.
Planclion definitum est, nnnc 70 specicbns componitur,
quarum 31 in Novo Orbi crescnut, ex bis 16 sunt brasilienses
: quarum 2 extra Florae brasiliensis lines
etiam evagantnr. E Mexico 3 novae innotuernnt.
Sponia 35 speciebus conqionitur, quarum 12 aniericanae
(reliquae omnes gerontogacae] ; dnae species
brasilienses etiam in reliquis Novi Orbis calidioribus
regionibus late dispersae ofTendnntnr. Mexico 2 novas
obtulit.
Urlicearum Subordinis hactenus 22 tantum species
brasilienses mihi innotuernnt. Quodsi nunc omnium
Urlicearum numcium t^ 500 statuamus, et \\ earuni
Novo Orbi propriam esse ponamns, ex his vix quarta
pars Brasiliae competeret. Non auiem dubito, olini si
ingratae Urticae ab itineraloribus band iiiniis negligentur,
majorem numernm nobis notnm iri.
Cannabinearum Snbordo nnllam in Brasilia indigenani
speeiem habet. Colitnr saltem Cannabis saliva
hiìin. parce in regionibus imperii ad Austrnm sitis.
209 ÜRTICINEAE : DE USÜ.
DB USU ÜRTICINEARÜM.
Utilissimae Arlocarporum (supra p. 121.) arbores,
quae immensam fructibus suis nutrimenti cojjiani
vix interrupta messe Anstralasiae et Asiae calidioris
gentibus larginntnr, in Brasiliae imperinni introductae,
naturalibus beatae hnjus terrae divitiis eximium
addiderunt augmentum. llaud vana enini hnjus
annonae sylvestris vetns fama est nec inepta laiis,
quam Loureiro et Gaertnerns nominibus qnibus eani
exornaverunt, Folyphemae seil, et Silodii, conliriiiabant.
„Qni dum inter vivos versabatur (Cookius
inqnit) deceni tantum Artodeudra conseverit, infantnin
saluti aeque bene prospexit, qnaui qni sub IVigidiori
coelo per integrum vitae curricnlnm agros araverit
byeme et sub aestatis calore niessem fecerit, pecuiiiamqne
suis reliqnerit." — in proferenda nutrimenti
copia Arliicarpam Bananis (Musae) proxinie accedere,
Humboldtins doeet. — Ligni duramen quod
Arlocarpus inteyrifalia largiiur, coloris pulchre ilavidi,
in omni India arti ligniariae inservit; Artocarpi
incisile folia, quae trium pedum longitndinem
hand raro superant, variae etiam snnt nlilitatis in
rebus incolarnm domeslicis. Ambae auteni in syncarpiis
suis ciburn gratnni recondunt. Per oninem
Polynesiam et Asiani australem fructus hand plane
maturi Arlocarpi incisae, carne alba mucosa et fariuosa
pieni, aqua cocti vel alio modo praeparati comeduntnr
vel in segmenta concisi et exsiccati panis
vices implant vel ipsi contusi et fermentatione snbjecti,
cocti tostive iis anni temporibus, qnibus arbor
fructibus vacat, bonuni etiam incolis cibuni larginntnr.
A maturis fructibus emollilis et dnlciCcatis propter
proprielatem purgaiitem, abstinendnm. Magni existiiiiatiir
varietas apyrmia, cujus omnia ovaria abortu
perenni, carnis auteni eximiae sunt qnalitates. Nuclei
ipsi verum etiam, Castaneae glandibus pares,
cocti atqne tosti gratum praebent alimentnm. Artocarpi
inlegrifoliae frnctus dnrioris compagis, sapore
qnidem dnices, odore pollent perqnani ingrato; nude
non tanta iis vulgo laus tribuilur, licet nuclei quos
lovent, lis A. incisae minime impares perhibeantnr. —
Sub calido coelo natas, in omni frigidiore terrae regione
exules fore has arbores hand niiraudum; sic jam
c. Bengalae hyenicn baud perferre, Roxburghius
uari-at. (Fior. Indie, ill. b27.J
Tot arbores sylvestres diversisslniis ligni, quas
•ai-gmntur, speciebus," vario modo societatis humanae
coiinnodis inservile, vix est quod moneam. Sic ingentes
illae Vrostigmatum arbores, licet lignum leve ac
'»ollins gignant, hac in re sua laude nou carcnt. Uro-
^lymalis doliarii (Gamelleira v. F i g u e i r a branca)
lì vix non aliorum, lignum in catinos permagnos se-
IJrticiü.
210
catiir et arti doliariae inservii. Aliorum quorundam
generum, Artocarpi inlegrifoliae more, lignum magis
durum ac compactuni esse videtnr, v. c. Cellidis
specierum, de qua conferas Martii adnot. snpra 182.
Maleriem flavo - tingenlem., pariter ac Madura
aurantiaca et M. Xanlhoxylon, omnes brasilienses
hujus generis species e libro Jignoque eliciendam coutinerc,
Marlii nostri observationibns jam satis evictum
est. Onuies communi titulo per omne Imperiuni brasiliense
nolae esse videntur: T a t a y - y guaranitice,
T a g o a - t i v a , Tata-tlva, Tata-iba, Tatogiba,
T a p o g i b a , Tavogiba, Tajuba, Taùba tupice et
brasilice (i. e. lignum igneum vel flavum); Amoreira,
E s p i n h e i r o , Fustet e Insit.; F u s t i c angl.; Stokv
i s c h h o n t batav. ; Gelbbolz germ.; teste Martii
Syst. Mal. med. 123, „Species hae diversae iigiuim
ilavnm suppeditant, materie colorante diversa quantitate
pollens, ideo Espinheiro amarello, branco et
b r a v o andinnt."
Nniii Caoulschouc s. Gammi i. d. elasticam ex
Ai'tocarpearnm truncis in Brasilia etiam colligitur, pro
certo affirmarc equidem band valeo, attamen probabile
mibi videtnr. (Passim in silvis ex annosae Ficeae
trunco ramisqne longissimas vides chordas dependentes,
e succo lácteo aeris contactu inspissatas, jam
novi lucri indicia; quod coloni Angli in Indiae orientalis
proviuciis tropicis sedulo sectantur. M.J
Nutrimeutum gratum et utile ex his stirpibus colligunt
brasilienses. Pouroumae pinres species fP.
cecropiaefolia, acuminata, bicolor) Ambauba do
v i n h o s. mansa incolis nuncupatae, feste Martio
Clieise III. 1130.) fructus proferunt acidulo-dnlces
mucilaginosos, boni saporis, refocillantes, arborum cultura
forsan excolendos.
Nuni Brasimi specierum fructibas etiam vescuntur
indigeiiae, band annotatnm invenio. Vix dubium
antem, eos eodem modo coctos vel tostos in nsum
vocari posse uti B. Alicaslrum Jamaicensinm.
Muclurae fructibas, tanquain Moris, teste Marcgravio
Brasilienses vescuiitnr, pariter ac de Louisianae
et Indiae occidentalis incolis ab aliis relatuni est.
Cecropiae speciei, quam Maregravius Ambaiba
titulo ennnierat (et aliis probabiliterj singularis apud
Brasiliensis nsus ad ignem eliciendam tribuitnr. „Ignem
sine pyrite et cbalybe ita eliciunt Brasilienses; frustum
ligni aut potius radiéis hujus arboris sumunt exsiccatuni,
in eo faciunt foraminulum, cui immittunt bacil-
Inni fastigatum ex duro aliquo ligno et quasi terebrando
circuniaguiit, pedibus frustum illud immaturum
28
.Ï
il . •
t • , I '
tt •
;