" i , 11(^1'
i l l
t i
MI in!
299 MONMIACEAB: CITaiOSMA. 300
ncuiiilnittii, 7—9 ceutlm. longii, 25—45 nUUim. lata, obsolete luiuutequo
eroso-deiulculala, deiitlculis alterniitìm ìniiequsiUbus, et ¡u utriique piigiua
(postica Rutem deusiiisj mollitcr tomeutosii (tomento e pilis fasciculatis) j
COSTA venlsque secundiu'ils subtus prouiiueotibus, reliquis toiiicuto velatis;
l'KTiOLO terell, ecanaliculato (ut videtiir), initio ob toiiietilum spìssum quo
totus obducltiir niliiie rufo, adultoque 13—20 millim. longo, ANTHEMIA
utrì-Jsque sexus geiuiuatim nxillaria, |»ulenti-iiemissa, petiolo vulgo breviora,
totaque dense et breviter (dilute) rufo-tomentosa. MASCULA 2—i-bnicliiata
ramulis exllibus fragilibus ac densifloris, floribus exiguis brevissime pedìcellai
is. PEUIGONTU-M calyciforme, brevissime 5—6-cleütatum (dciitibustrlaugularibtis,
obtusulls, erectis et utriaque tonientosis), ncc nou velo angusto
(dcDlibug breviorc) iutegro gliiberrimoque in fuuce auc
solituc structurae et brevissime exserta. JLNTHEMIA F
exili sieiiplici aiit vix partito et 8-6-lloro. PERIGONI
tum, duutihus majoribus et tuaequalibus (utrinque ton
veloque in medio (augustissime perforato) obtuse lume
riDiA 4—8 glaberrima; stylis In angustiis spiraculi
ultra libcris et divaricatis. FKÜCTUS in
Foliorum forma et vestitu iiec nou ai
;tum. STAMINA 4—6
K.ML\KA e peduuculo
irat gìoboso-urceolaleutosis)
coronatuui,
lite occlusum. CAHbrevisslme
coalitis,
•übet, teste ili. MABTIO. —
um uiasculorum habltu Ciimifatur.
Specìmiuii
corrupta suppetunt. (Hei
mascula ad umbr a ta
Mus. Par. Mouac.
triosmam ciijabuiuim Mi
jionnisi fracta et partit
et UeroliuO
Crescit inter saxa humentia in sepiOiis viontium tractus Serra
d'Estre/la Oct. Nov. /lorens: Weddell: m prov. Mhua-uni ad Gaspar
Soares: Sellow ; iu silvis caeduis CCapoes^ prope Ytù, prov. S. Pauli,
Januario ¡lorens: M.
7. CITIUOSMA RUFICEPS TUL. r ami s subt e i r agoni s inilio riifov
e l u t i n i s , postea sortlidis et pui ictato-asperul i s ; foliis oppositis, ovat
i s , brcvUer acuminatis, croso-derticulatis, utrinque velutino-tomeiit
o s i s , lìovellis iiidtle rufis; petiolo rufo, tercíi^ pedunciilis (fcniin
e i s ) brevissimis, erectis, 1—3-floris; perigonii nifi lobis 5—6
a n i p l i s ovatis et lonientosis; veli ostiolo e duplici conaliculo ; stjl
i s 5—8 libcris, divaricato-exsertis.
Citriosma ruficeps Tul Ì7i Annal. Se. Nat. voi. cit. 34-, et
in Ardi, du Mus., Vili. 321.
FRUTKX dioecus, HAJHS subtetraj
tiisj novellis tomen
•t coma similiter ni
adultis sordidis parti
iiieutibus iionniliil pui
iguste acuminala, basi
brevi (vdutino) nitideque rufo ofnlucti:
tiua terniinalìs (inde plantae nomea),
pilorum (fasciculatorum) scdibus promi
^''oLtA opposita, ovata, brevltcì
labratis
ictato-asperatis.
rotundata aut
vix cunéala et quandoque uonnihil iuaequilutera, tenuia, parce ut videtur
glanduloso-puuctata, 7—10 centim. louga, 4 - 5 centim. lata, eroso-dentata
(dentibus Inaequalibus, sinubus latís et obtusissimis), et utrinque pari modo,
viter et laxiuscule, tomentosa (pilis fasciculato-divariiDtibus,
exllibus; PETIOLO 10—15 mm. longo,
velutino-tonientoso nitideque rufo. AXTRESICA
uempe niolliter brev
catis); venís ; äubtui
tereti, ecaiialic ulato,
feminea (quae sola
duplo breviora , tota
apice 1—3-floi -0, flc
5uppe(untO geniinatii
r u f o - v e l u t i n a , singula
ribus singulis pediceDo e
it solet axillaria, petiolo quasi
e pcdunculo gracili erecto et
exili 3—5 millim. longo suiful-
! saturate rufo-velutinum, limbo
lis. PBHIC0Xlu.^! obconico-calycinum, extus
amplissimo e lobis 5 - 6 .subaequiilibus, ovali
utrinque tomentosis et velo similiter vestito <
in medio (glabro) tumentu pulviniformi et
et recondiium (Ingente. CARPIDIA 5 - 8
sTius linearlbus, liberis, breviter exsertis
et vestitu ad Citriosmnm estrellaisi
propter perigoni; lobos Citriosmain Api
infra depiclas potius iniitatur. (Ilerb.
is V. acutulis, patulis,
; coronatum, velo ipso
iotroplicato tubumqiie brevem
;laberriiiia et glandulis scalentia;
:t divaricatis. — Foliorum forma
- modo descripCam accedit, sed
<ycen Mari., vel C.pMitam Tul.
is. Uerol.)
Provtnit in Brasilia r,
Cfr. Herb. Kimth. (_H. A.).
ridionaii, eamque primus reperii Selloiu.
8. CITRIOSMA A P IOSYC E * ) MART, rnmi s liornis mol l i tcr tom
e n t o s i s , foliisquo anipl is, oblongis v. oblongo-lanceolat is, acuminatis,
acutis, basi attenualis rotimdatis aut quidem snbcordatis, obsolete
*) Apiosyce ab anioç, pyrus, et cvxìj, ficus, derlvatur.
et vago crcnatìs v. inlogcrrimìs, petiolo longo gracili; antliemiis
b r e v i b u s , moUiter tonientosis, masciilis repolito-dichotomis (ramul
i s patcnti-divaricatis), femiueis pauciQoris.
TabtiCa nostra LXXXU. Fiy. I.
Citriosma Apios//ce Mart, in llerò. et Sched. Mus. Tul.
in Ann. Se. Nat., loc. ci/, et in Arch, du Mus. Vili. 322., lab
X X Vili.
FKUTEX dioecus, bimetralis, parce raiuosus et suaveolens. RAMI
f o l i i f e r i teretes, pennae anserinac crassitio, mcdullosi, pilis fascicul
a t i s brevibus et rariiisculis obsiti idooque hispiduii. FOLIA decuss
a t im opposita, interiiodiis longìs discreta, petioloqiio subtereti (.saltern
baud canaüciiiato), acquali ob tomcntum densum brevissimumquc
luteolo, 3—5 centim. longo, et erecto-palulo suiTulta; limbus
a m p l i i s , lanccolato-obloiigus, 15—20 centim. et quod exccdit longus,
6 — S in medio liitus, aciitus v. saepiiis acute aciiminatus, basi rot
u n d a t u s et quidem a latere nonnuiiqunm plus miims cordatus, saep
i u s vero attenuatus, tennis, utrinque et quasi pari modo velutinus,
t o m e n t o enim brevissimo semper niolii, rariusciilo, in nervis autcm
d e n s i o r i et saluratius fulvo-luteolo vestitus 5 acie quandoque integ
e r r i m a , sacpius uudiilato-cr e n a t a , cren is (dentibus obsoletis) obt
u s i s s i m i s , integcrrimis, mine maxime inaequalibus, nunc crebrior
i b u s subaequalibus et vena vix protracta terminatis; nervis in pagina
postica promiuulis, laxis, exilibus. ANTIIEJIIA utriusque sexus
a l a r i a , gemina, petiolo dimidio breviora ni eliani minora, cinercot
o m e n t o s a , semel, bis torve dichotomn, bracliiis patentissimis ; femin
e a simpliciora ac paucillora; mascula iu sunimis ramulis dense
m u l t i ü o r a floribus n i inor ibus et secundis. ÌMAUIS p e r i g o n i um urceolatum,
s u b apice in lobos 4—6 subaequales, breves, ovato-rotundos, obtusos
aut vix acutatos, antico quidem toinentosulospatulosque divisuni, in
n i e m b r a n am vero glabrani integer r imam brevemque ul tra productuin, et
l a t e hiascens, pariete interno glabro et glanduloso-punctaio. STAMLVA
6—1 0 brevissiuie exserta, glabra et inaequalia ; FILAMENTIS
p l a n i s petaloideis et glanduloso-punctatis, extcrnis lancoolato-oblong
i s, latioribus abrupteque apiculalis, internis quasi vitti f o rm ib u s et
a p i c e acutatis, cnuctis rectis et apice ext remo introrsum antheriferis.
ANTUEIIA cujuslibet staminis pallida, perexigua, ovata, 2-loba, valviit
i IH q u e moro solilo dehiscente. FEMINAE perigonium crass ius in lobos
(sépala) 5—6 majores, iato ovato-triangalares et aciitos v.
o v a t o s majores et obtusos, plus minus inaequales et utrinque tom
e n t o s o s , ultra faucein nonnibil constrictam, partitum, vclaniiuc
f a u c i s glabro; penetralibus in locellos plurimos per septa carnosa
d i v i s i s , singulo l-carpidiato : CAEIPIDIIS singulis in stjlum inferné
p i l i g o r um (ipsis ob pilos rigiduios aureo-fuscis), superne exsertuni
g l a b r u m q u e longo attenuatis; STYLIS prorsus liberis, sed iu spiraculo
p e r i g o n i i constipatissimis. BACCA obovata s. piriformis, cerasi ut
v i d e t u r crassitudine, luteolo-tomentella, bine et illinc ob fructus
c o n t e n t o s protuberans, et in apice scrobiculato perigonii segineiitis
baud mutatis ornata, tandem varie fiiiditur et modo irregulari exp
a n d i t u r . Nuculae s. drupae coloreni caesio-cinereum maturae ind
u u n t . SEJIIIXA et PUTAMEN osseum quo singula involvuntur struct
u r am solitam una exbibent. (Herb. Mus. Par., Monac., Vindob.,
BeroL, Lessert. et Webb.)
Arbuscula quae vulgo apud Brasilia
los Cidreira audit, odorciii ci-
•1 melissac late grateque spargit.
treum seu potius quasi iiieuthae citratac v
(Cfr. Mart, et J'oiil. in Ilerb. cit.) Perigoi
turum adliucque integrum ex arbore decerpsei-Is, quun
culo, tum io limbo, exsiccando contraliitur et corrugati
ovariaque glandulis odoris scatent. Exstat in phytoth
•Si nondtira maventre
s. calyillius
parencliyiiia
Lessertiana spciutegerrimis
p cimen (ex Herb. Ventenatii) femineum foliìj anuiferisque iiisignitum,
et a typicis uonniliil recedens.
Frequens in agro Sebastianopolitanu, m. Febr., Maio, Junto, Augusto,
Sept., Octübri ßorens aut fructifera. Jn silvis in. Corcvvadu,
in sepibus prope. Tljucaalibique earn leyerunt : St. Hilaira, Schölt, Pohi,
Mart., nn/rich, Gaudichaud, Luschnath, Gai/, VaiUhier,WeddeU, Gardner.
Prope. Ilheos pariter silveslris: Lusduiath. PI. Dryas.
301. MONLMIACEAE: CITRIOSMA. 302
9. CITRIOSMA LIMONIODORA ob tomcntum aureo-fulva;
,foliis oppositis, aniplis, obovatls, late eliipticis v. lanceolatis, acuminatis,
basi rotimdato-cordatis et breviter auriculatis, in acie erosodeiitatis,
ac supra tandem glabratis; pedunculis mascuiis brevibus,
siibsimplicibus et voluti umbelUferis; perigonii parcissiipe pubentis
lobis 8—6 Iato ovato-acutis ; staniinibus 5—6 vix oxsortis.
Citrosvia limoniodora R. et Pav., Msc. in Uerh. Wehbiano. —
Tui, in Archiv. du Mus., t. Vili. 330.
Citrosma dentalum Poepp. et Endl., Nov. Gen. et Sp., II.
48. (fide Herh. Berolin.). — R. et Pav. Syst. Veget. FI. Peruv.
e_t ChiL, t. I . 264. (?)
ARBOH dioeca, ramis teretibus v. liinc et inde alternatim modiceqiie
conipressis, niolliter et adpresse tomentosis, indumento e pilis fiisciculatostellatis
et aureo-fulvis primodum densissimo, postea auteni, nempe iu ramis
ndultis, multo parciore et laxiore. FOLLA opposita, obovala, late criptica
v. lanceolata, breviter et acute acuminata, basi Jiiodo attenuata, modo rotuadato
cordata et brevi exiguaque auricula intcrdum aucta, nee non praeterea
supra basin nonnihil constricta, 15—25 centim. et quod excedit longii,
8—12 centim. lat.-i, in universo ambitu obsolete et grosse eroso-dentata
(deutibus scilicet inaequalibus et quandoque in crenas veluti Jiiulatis), plana,
utrinque primitus laxe tomentosa (e pilis aureo fulvls ac stellato-fasciculiitis),
mox vero antice subglabrata, etsi tnctu aspcruln; VEXIS omnibus in
postica pagina prominentibus et reticnlatisj PKTIOI.O 1 — S centim. longo,
subtereti et toto densissime fulvo-lo men toso. ANTHKMIA mascula geiiiinatim
v. solitarie axillaria, 2—3 centim. longa, erecto-patula, parce aureotomentosa,
singida e pedunculo simplici v. bifurco et iu apice quasi uinbeUatim
(circinato s. scorpioideo more) multinoro; floribus pedicello 2 - 3
mm. circiter longo gracilique sigUlatim fultis. PKHIGONIVM obconico-calycifornie,
extus parcissime aurco-pubens (pube stellata), introrsus glaberrimum;
divisuris 8 - 6 late ovato^acutiusculis; velo iis breviore , ore lato
tandem aperto et erecto, acie obsolete crenata aut vix integra. STAMIKA
5—6 brevissime exserta; fJamentis solito more late membranacels ; antlieris
adnatis ovato-acutis et 2-lobis, velamine unico tempore debito a
basi ad apicem secedente et apici sustentacuU postea adliaerente; polline
luteo. (Autliemia femiuea desiderantur.) (Herb. Mus. Par., Lessert., Webb,
et Berol.) — Pubis universae natura et colore, foliorumque forma et vestitu
proxima accedit ad Citriosviavi macrophyllam HBK. modo descriptam;
iiec niultum differt a C. gesnerioide HUK. Attauieu ab utraque
perigonio subnudo sufficionter discrlminatur. Folia seniora bullato-aspera
fìunt, siout in C. macropbylla HBK. Spccimina Poepp igiana hujus speciei
cuui illis Citriosmae Amazoiium uostrae, infra descriptae, in Herb. Berol.,
Vindob. et Par. commiscentur.
In Peruvia: Sotnheyj prope Tocache et Hxiallaya: Pavon et in
Maynas atto: Pòppiy. Inde verisimiliter in Brasitiam amazonicam
extensa.
10. CITRIOSMA AMAZONUMTui..fulvo-pubens, foliis ternis,
saepe dissociatis, oblongis, obtuse et b revi ter acuminatis, basi cordatis,
'cxilitor petiolatis, utrinque pubeniibiis, antico autem (adiiltis) miimle
p u n c t u t o - s c a b r i u s c u l i s obscurisque, subtus contra mollibus et ciner
o i s : antliemiis quasi fasciculatis, brevibus ac paucifloris ; perigonii
inasculi dentibus s. crenis obsoletis, feminei latioribus et semi-orb
k u l a t i s ; staminibus 5—8, brevissime exsertis; carpidiis numerosissimis;
stjlis in ore angusto brevissime coalitis.
Citriosma aspcrula TuL, in Ann. Se. Nat., voi. cit, 35.
Citriosma Amazonum ejusd. in Archiv. du Mus., t. Vili. 332.
AKBOU dioeca, ramis teretibus, ;
laepe in nociis obliise trigouls, meibus
dullosis, parce et niolliter rufo-puben
Intis, vagis), .senioribus glabratis. Fo
sociata, elliptico-ovato- v. obovato-ol.
brevissime acuminala, basi sacpius rot
'loque eliam solummodo rotundala aut uonuiliil att
« quod excedit longa, 4 - 5 centim. lala, integerrini
io «eie undulalo-crenata, sicca opaca, utrinque brt
Peruc auiem (adulta dico) propter pilos (stellatos)
Monimiac.
(pilis brevibus, stcllalo-fascicu-
LIA U'rnatim verticillata et saepe dislonga,
rarius sublanceolala, obtuse et
laoquilatera, quanuuata,
8—10 centimi
aut vix et obsolete
'issime pubenlia, surigtdiorcs
(actu aspelato
corduta et i
m i a et minute dlstanterque punctulata, coloreque praeterea (fulvo) saturatiora,
subtus e contrario tauquaui cinerea tactuque molila, pilis (etsiabundantisslmis,
stcUato-fiisciculatis iiitricatisque) primo obtutu vix couspiculs J
^^!^•IS secundariis laxis et iu utraque pagina exilissimis; FKTIOI.O teretiusculo,
8—10 mm. longo, gracili, et undique, at praesertim antrorsum, dense
fulvo-tomentoso. ANTHEJIIA utriusque sexus in axillis de specie fasciculata,
ntplurimum autem gemina, gemma interposUa, divaricata, demtssa et
tota brevissime fulvo-tomentosa, singula e pedunculo 3—7 inm. lougo, tereti,
gracili, siiiiplicL vel rarius diciiotomo et confertim paucifloro, floribus
exiguis et brevissime pedicellatis. PKKIGONIUM masculum initio obcontcum,
dein velo protraete subovatum, et in limbo angustissimo obsolete 5—Gcrenatum,
crenis inaequ:Uibas repandis atque sicut et velo latiuscule aperto
extus cinereo-pubentibus, parielibus vero internis glabcrrimis. STAMLVA
5—8 glaberrima, Ubera, vix exserta aut quasi tota inclusa; FII.AMKNTIS ut
solet late petiiloideis et acutisj ANTHEIUS 2-lobis oblongo-acutis adplicatis
valvatinique debiscentibus (valva unica basi acute emarginata). PEHIooKii
feminei crenis 5—6 latioribus semi-orbicularibus obtusisstuiis ac demissis;
VKLO angustissime pervio et crassissimo; cavcniula multiloculari et
in parietibus glaberrima. CAHPIDIA numerosissima, perexigua, ovata, in
•ntia, totaque glaberrima; STYLIS supremls exserissime
coalitis. — -Specimina feniinca exstaut iu
ea simili et mascula vidi In herhario beroliuensi,
isinae limoniodorae, frondibus non longe dissimilis,
limaxonnm ab aiTinibus bene distinguitur foliis ternis
im scabrida, e fiisciculis pilorum exiguis
styluni filiformem desiiv
tis et infra apicem brc
ilerb. Mus. Par.; femii
cum specimiuibus Citri
perperam confusa. C.
et pube paginae supernae
stellatis et distautibus.
liliter (¡mqui
bicia Maynas alto : Pöppig. ilerb. n. i96i.,
tsilia amazónica.
11. CITRIOSMA CHIRIDOTA TUL. rami s parce tomentoso-asp
o r i s ; foliis oppos i t i s , obovalisv. obovato-lancoolatis, breviter acumin
a t i s , basi cuneatis et in acie r evolut i s , inilio denticulatis, postea siibint
e g e r r i m i s , nervis iufernis potioloquo integro fulvo-tomontosis ; racemis
brevibus, simplicibus v. dichotomis, patentibus, gracilibus,
p a u c i f l o r i s ; parce et sordide tomentosis; perigonii late aperti limbo
a n g u s t i s s i m o , obtusissime 5—6 dentato, velo autem lato; staminibus
5 — 6 vix exsertis; stjlis 8—10 brevissimis.
Citriosma chiridota Tul, loc. citatis.
FaUTEX dioecus. IIAMI teretes
lute fulva e pills rigidis brevibus et s
tactu asperi. FOLLA opposita, ovata,viter V. longiiis acuminata (acumini
odis nonnilill dilatati, pube i
stellatis parce conspersi proptereaq
,
obovata v. obovato-lanceolata, bi
obtuso aut acuto), biisl breviter c
ata vel subrotundata et nililloseclus semper in petiolum (quem propterei
Iguste liuibatum díceres) excurrentia, 8—12 centim. longa, 5—(
lati
sima a basi acuminc tenus minute denseque serrulata, a
im.
obsoleto üe crenata aut subintegerrin
culiari modo in ade (dense tomentosa) revoluta
ob glaudul;is nidulautes punctato-pellncida; Co:
libus) pube stellata et fulva utrinque velatis, ac
antrorsum gljibraii.«;; PHTIOLO rigidul
totoque sed densius in interna pagiu;
trlcatis). ANTHK-MIA utriusque sexus
louga (feminea mascuiis paulo brevic
scorpioidei sed vulgo rectiusculi)
niasculam dense 8~10-/loris, gn
dide tomentosis; racemis femineis
iloris; floribus
fultis. PKHIGO
dium versus limbo angusti
gono circumdatum, ultra (scil. iu velo
tegerrimum; parietibus internis de more
bera et ntplurimum numero 5, impari i
bus aulem aequilongis ac vix exsertis;
l a t a t o - petaloideis; ANTIIKRIS perexiguis
inineum urceolatum, limbo patentissimo
e lobis 5 - C obtusissimis, coronatum,
rimo et angustissime pervio clausi
[1, omnia basin versus petenuia,
fragilla, et parce
TA venisque (laxis ct exltandem
pro maxima parte
illlm. lougo, ecanaliculato,
a fulvo-tomentoso (e pilis stellato-in-
5 geminatiiu axiUaria, 8—15 niillim.
o r a ) , patentissima, sunplicia (racemi
medio bifurca, bracblis apud stirpem
ibui (rlgidulis tamen), parceque et sorsiugu;
is pedicello pei
íiuM maris (aduUum,
> (vi>
) r d i n e 3 — 6 -
. longo suftomenlosum,
et iutus
42
lam e.'iIII et 2—3 millin
ipertum) exiguum, cidariforme, meiiscreto)
obsolete et obtusissime 5-
) erecto) glabrum et iu ore lato iure
glabrls. STAJIINA glaberrima, limedio,
caeteris circumpositis, omni-
:;FILAMEKTIS oblongis, ut solet dilis
et subapicalibus. PEHICO.VIUJI fenmo
et demisso sed angustissimo,
velo crfississimo umbonato glaberextriusecus
sordide parccque fulvoistû
multlloculare, parietibus crassisslmis muci