1 ((
Il'fil ' íí'i
H M
'I t
I ' l l
K I ' I ;
307 MONIMIACEAE: CITRIOSMA.
tni;iisti-
litano a Gaucllcliaud uostro ollm rieprompta, formain sistuut loiige
foliain; Giirdaerianii autem, cueteruui prorsus ninQca Csnltuiii q
pracsto sunt), forniam peculiariter glabrum; granatcusia iionnii
(U'orsam attenuati« a caeteris receduiit. — Ceteroquiu Citriusvia ffuianeiisis
I foliis
foliorutu forma et inaguitudiue, uutliemiis laxis aiit coatractioribus,
nec ììoa pub« parca aut copiosiore iiiultum variare videtur. Fortiiits iuler
¡•numeras quas ante oculos liabeo, duae pracstauliores, praeter modo descriptam
typicam, paucis dlsceruL queuut, scilicet:
[3. NUDA : sacpius ut vuletur dioeca, ramis cxilibus foliosis ct
cito glabris; vOLiis oblongo- v. clliptico-lancoolatis, acutis, basi
brcviter altemialis, 10—15 centim. longis, 4—Gcentim. iatis, postico
sparsim ct miiiutissimc lepidigcris, inoxquo admoduiii glabratis;
ANTHEMiis fcnuncis crassis, paree Icpidotis, aurco-nifulis, laxo 3—8-
floris ct patcnli-demissis ; perigonio (femíneo) piriformi, obtusissimo,
parce lepidifero, brevissiiiieque 4-dentato, dentibus Lnaequalibiis, obtusissimis,
crassis ct imbricatis ; velo conico, pubento totoqno incluso;
CABPIDllS iO—12.
Citrosma obloììgifolia Leand. do Sacramento Msc. in Herb.
Mus. Par.
Citrosma amazónica et C. glahrescens Mart, in Sched. Msc.
(obs. 2621).
Crescif in JirasHiae regione SebastianopoUtanu, testibus cl. Mertens,
Luschnath, Katkmann aliisque: Leandro do Sacramento, a. Í8Í9.
Vuuthier Herb. nn. US. Cstib Citrosiaa paniculata Spreng., in Herb.
WebbO et 169. ann. 1836; — in provincia Fodinartm: Claussenii
Herb. n. 139., a. 1838.,- in prov. Paraensi ad fluviinn Motjü, in silvia
jnpurtusibus pruv. do Alto Amazonas Herb. Mart., nec nun Victoriam
inter et Dahiam: M., Julio iSl8, Sellowii Herb. n. 807. et 1087.,
in Mus. Derol.
et y. divergentikolia: vulgo monoeca, raíiis foliosis, lepidifero
to montosis, sordide rufo-luleis, et tandem glabratis? koliis coriaceis,
elllpticis. v. ovato-oblongis, brcviter acuminatis v. attenuatoacutis,
basi obtusis, brevissime petiolatis, patentissimis, 7—10 centim.
longis, 8—5 centim. latis, initio utrinque lepidifero-tomentosis
rufisque, adnltis autem supra glabratis (nitidis) et siibtus parce
lepidifero-tomentosis ac dccoioribus; anthemiis subsimplicibus crectopatulis
et dense nuilliQorls ; fioribus circinato-secundls, primuni subcapitatis
et albido tomentosis; perigonio globoso obtusissimo atquc
4—6-dcntato, dentibus obsolctis aut perexiguis, velo maris
submiUo, feminae conico acuto ct denies excedente; carpidiis 6—8.
Angelina diver genti folia PohL, Msc. in fíerb. Mus. Imdob.
Citrosma oligocarpa Mart., Msc. in suop/e fJerh. et Sched.
Jn prov. Minarum, Ceará et Piauhy: Gardn. (hb. n. Ì84.3.,
290». 5178.); in prov. Goyas. prope Cavalcante: PohL f/.i. h.
in pruv. Paraiinsis retjionibus maritimis: M.f ad Ega, prov. do Alto
Amazonas: Pvpp. n. 2907. — In Gujaiia anglica: Schombttrgk Qhb.
n. 598. e Pirara, et 669. Vidi in hb. par. monac. Vindob. berol.)
Folia, testante cl. Map
s o d a t a depreiienduntur.
LQterdum alterua nec opposita, seil, dis-
17. CITRIOSMA CAMPORUM Tul. ramis foliosis, sordide
rufo-tomentnsls, tandemque glabratis; foliis opposilis, brevissime
petiolatis, oblongo-cUipticis, breviter ncuminatis, basi rotundis, integerrimis,
adiiltis supra glabris, postico autem tomentosis ct rufulo
cinereis; anthemiis brevissimis, paucilloris, palentissimis v. dcmissis,
ct sordide tomentosis; Ooribus exiguis; perigonio globoso,
subrostellato, anguste pervio, obsolete 8—6-crenulato; staminibus
subinclusis.
i p < . |
Citnosma camporum TuL, in Ann. Se. Nat., ser. 4.
39. cl in Arch, du Mus., VIH. 363.
IH.,
308
I, nionofca. Rami abunde foliosi; nose
rufo-tomenfosi Cob plios fascicuhtotate
noiiuihil provectiores teretes facti ct
destnictis. Folia dccussatim opposita,
-elliptica, brevissime ct abrupto acuiniuata
Cacimiiae obtiisitisculo), basi obtuslssima, 8 - 1 3 centim. louga, 3—5
centim. lata, integerrima, qiiadamlouus coriacea, utriuque initio copiose tomeucosa,
pills scil. sordide cinerco-fulvis stcllato-fasclculatis ct adplicatls
obducta, postea superno penitns glabrata et nitida, in pagina vero postica
nequiiquam domidata ct semper discolora; veiiis secundariis exilibus, cum
media utrinque promiuuiis, tertiariis laxis ac paruni conspicuis; rBTioi.o
brevissimo, uempe vix semicenlimetrum acquaute, crasso et sordide tomentoso.
Anthemia geminatim alaria, petiolo noiiuiliil longiora, pnteiitissima
imo et patunti-demlssa, Simplicia, paucillora (floribiis 2—G scorpioideoniore
309 MONIMIACEAE; CITRIOSMA.
AUBUSCUI.A 1—3 metra alt
velli compressi, subauclpites et dei
steliatos modlccque adplicatos); ai
partim glabrati, pilis imminutis v
erecta v. erecto-pateiitia, oblongo
ordini lirciterlongo sigillatim fuitisj, ex integro
contra aiulrogyna, fioribus miisculis tui
riiisquesexusexiguum,globoso-utrifori.
)steli Uli I
itis, pcdicelloque 2 ni
mentella, nunc iniisexu-aliii
let snperioribus. Pkkigon
auguste constricto et iustai
creuis obtusissljuis brevissimis e
sissimis) glandulis colore albent
adpresse toaieutosum, liitus o
feminae verum conico acuto toi
siiNA 8—13 subaequalia, glabei
inclusa, OS perigonli impedienti»
(petaloideis), superne angu.5tatis
oblongis et moro
uocarpidiall; CAiir
(pilis dilute strami
exsertam teretemqi
crescendo partim ,
ore perigonli non m
fert Citriosviae gu>
ter foliorum formani vestiti
dicenda est; distiuguitur apprime raceniis brevi
quasi utriformibus et iu ore rostelliforml obtusis;
minibus inclusis et effiguratis.
nihil producto obsolete 3—ß-ci
lequalibus, iu parietibus aulei
itibus et suavcolentibus foetui
•io glabcrrimum ; velo mari
et ore aiigustissii
ufü-to-
: ut solatum
vix
Ccnis-
, extus
' d o marls uulio,
0 pervio. Sta-
>rta, aut quideiu
-blougis, tenuibus
.NTHKius brevitor
solito anertis.
IDIA glabra,
neis) abeunti
iingul;
sistentes, p;
lMkxtis ovatis \
vel truncatulls
;is FEMLXEI loculi fertücs 6—S, ra
in stylum longum inferne sericeii
iTi-Li sub velo coailti, columnam brevii
is extremo apice liberatis. Fructus i
¡labrescit et saepe gibbus, deformis aut obliqu
mutato; maturus uigrescere dicitur. — llabitn
\sis f divergentiÇoliae Cvid. supra), cui u
ramque et anthemioruui fabrica
cal^x
•uatis, 1
In camp
!t aliter
apertis fíumen Tocantins Br,
. joao aaji diias Barras inter et Porte
oppidulum S.Ji
ibat Julio et Augusto: VVeddellii Herb, propr. (colLi
US evadit,
111 prae se
ique propin
próxima
s globosis
'•alis,
Flo-
.1844.;) n. 2-i?».
18. CITRIOSMA REGINAE Tul. ramis crassis et saturate
rufo-tomentosis; foliis oppositis, breviter petiolatis, longe ovatoellipticove
oblongis, acuminatis, basi rotundis, in costa superne rufotomentosis,
poslice pallidis itidcmque tomentosis, anthemiis loiigiusculis,
erectis, adpressc tomentosis, a basi ad apicem confcrtifloris,
semel aiit semel atque iterum dichotomis; fìoribns fcmineis
subsessilibus ac rufis, masculis multo longius pedicellatis et ciiicrcis ;
perigonio masculo late aperto integroquo, femíneo anguste pervio;
staminibus 6 inclusis, crassis; carpcllis vulgo 4, sericcis.
CUriosma Reginac Tal, in Ann. Se. Nat. ¿oc. ci!., et in
Ardi, du Mtts. VIÍL 3SÍ. tab. X X X .
Tabula nostra LXXXIII. Fig. J.
Arhoiv monocca. Rami (de foliiferis lioriiotinis dico) medullosi,
crassi, liinc cl inde alteniis vicibus compressi, panno spisso
et rufo-ferrugineo, e pilis stellato-fasciculatis et divaricato-implexis,
primodtun invulnti, seniores autem facli parlim glabrati. Folia dccussatim
opposita, ovato-ellipticove-oblonga, acute acuminata, basi
rotuiidata, minute ct abunde ptmctalo-glandulosa (luci obvcrsa),
18—20 centim. ct quod exccdit longa, 5—7 centim. lata, recentissima
utrinque dense rufo-tomenlosa, ndulta in pagina superna laxo
piligera (pilis solitariis v. fasciculalis), actate provectiora aiilicc
(in costa serius) penitus glabrata; veiiis supra planis v. improssis,
sublus prominentibus ct laxe anastomosantlbus (pagina postica decolore)
; PETIOLO aiitrorsus dcplanato, centimetrum vel sesquicentimetrum
longo ac loto densissime rufo-tomentoso. AIVTüKMIA monocca,
geminatim axillaria, erecta, 2—4 centim. longa, integra denso
et adpresse tomentosa, inferne rufa, superne autem cinerea, a basi
tid apicem fioribus confertis ct subsecundis onusta, vulgo singula
'nonniliil supra basiiv dichotoma, cruribus simplicibus aut apicera
versus bifurcis; iloribus exiguis, femiiieis inferioreiji, masculis supernam
nntheniii uniuscujusque partem tenentibus. PEtiiGO.Mun masculum
pedicello 5 mm. circiter longo suffultum, caljplriforme s.
obconicum, late scilicet apertum et in margine crasso repandoquè
integrum, extus argjro- s. cinereo^tomeniosum, intus autem glabrum.
Stamina picrumque sex brevissima, receplaculi nempe aciem non
exccdcntia, criissitudine inaequalia (latiora cxtcriora), introrsa et
glabcrrima; vilajientis subcarnosis (aniicc quidem, ni fuUor, tumentibus),
late ovatis, apiceque post anlliesim truncatis; antiieris
ut solet totis adiiatis, subapicalibus, •2-lobis, lobis singulis valva
solubili priniodum tcclis. Perigoxium l'emineuni ovatum s. ovatoglobosum,
quandoque irregularitcr costato-angulosum, obtusum, pedicello
vix -2 nuu. majori innixum , extus totum rufo-tomentosuin
(panno tenui densoque), in apice pervio obsoleto eroso-crenulatum
out subintcgrum (limbo libero vix ullo), vcloque glabro nonniliil
prominente et angustissime perforalo clausum, intus utpUiriinum
4-!oculatum et 4-carpidiatum, septis parietibusque (crassissimis et
glandulis rnbentibus copiosissime scalentibus) glabri«. Carpidia
rufo-sericea in styium glabrum procurrentia ; st)lis sub vertice perigoni
i coalitis, brevissime exstantibus noe ultra foramen dissociatis.
(Frucius desunt.)
Oritur il
Citriosmi
Brasilia Olerb. bessert.).
; Reginae admodum congener est ct Citriosmae cristatae
Pòpp. et Endl. et Citriosmae cnspidatae nostrae; liulc ob florum utriusquesexusstructurajiipraesertim
alTinls est, sed facile ab utraque et analogis
distiuguitur, nescio quic'.em utrum speciem melius definitaci inter ceteras
nostri geueris reperoris. Pubis natura illiusquc quum in ramis tum in
foliis distributioue ad Citriosmam bi/idam l'opp. et Endl. accedit.
19. CITRIOSMA CRISTATA Tul. ramis initio minutissime
lepidotis, tandem glabratis; foliis opi)ositis, amplis, oblongo-lanccolatis,
acuminatis, integerriiuis, adultis utrinque glaberrimis et subcoriaccis;
racemis crassis ac lepidotis; Iloribus omnibus longe pedicellatis,
masculis confertissimis et 12—15-andris; perigonli ore
integro, masculi lato, feminei 8—LO-gyni angustissimo ; stylis brevissime
exscrtis.
Citrosma cristalum Popp. et Endl. Nov. Gen. et Sp. Plant.
Il (1838.) 47. tah. 164.
Citrosma inacrophylla Mart. msc. in suopte I/erb. et sched.
Citriosma cristata Tul., in Arch, du Mus. Vili. 366.
Arbuscula monoeca, circiter biorgyalis ac, ut refer tur , pauci-ramosa.
Rami folilfen medullosi, teretes sed in nodis blncet inde alternatim compressi, prlmitus
lepidibiis disciformibus minutissimis et coufertlsslniis obtecti proptereaque
clnereo-rufiili, niox verum accrescendo quiisL ex toto ghibniLi aut sparsini
tiiiitiim Icpìdifet-i, lepidibus eciliatls immluutisque. Foi.ia decussatim opposita,
longe obloiiga aut oblongo-lauceolata, breviter acuminata, biisi attenuata,
2 5 - 3 5 centim. longa, « - 9 centim. lata, integorrima, autice in principio
glabra, poslice vero parcissime lepldifera, adulta utrinque glaberrlma
et minutissime glanduloso-punctata (luci obversa), petiolo insuper valido.
superne cauallc ulato ct acuto ii
suffuita; nervis crassis, tortiarl
iiiliiatim alares. criissi, saopius
gentes, apice pi •aesertim copiosi
iiicdiuiu laxifioi •1 cremino!), api
iitriusque sexus pedicello l conti
fero instriicti, f
culum pocullfo rmo, anthesis
grum, voli ru dimento nullo.
seria, glaberriii la, iiiiis perigoni
wknta petaloid ea, linearl-oblou
axtiikha ovatii i, 3-loba, paj;
tota adnata et ex more valvat
Monimiac.
aai-ginato, sparsim i
Is mire transversim •
compi-esso-diiatati r.
2 lepidoti, 2—3 ceni
ice autem conrertitl
Im. circiter longo, pi
iiuitissiineque lepidifero
iirallclls. Racemi gemumque
fasciatum finia.
longi, patentes, ultra
ri (mascuii). Fì.ouks
;eiitl, acquali et lopldi-
.•3—Ö KSCUll
ipore lato
5 - - 2 0 .
ipertum
•il,va 12—15 subaequali,
Iaculi auticae sub
i, valvis ovato-rot
! .acìitata ;
Ilius apice
guis, a biisi sumii
tis pcrsistcntibus;
boso-couicum, li
apertum, velo cOn
enus circumcirca solutis, al
LINK pallido. .PKniCOMUJI
<0 disliiicto subdestitutum,
I breviter ultra proLracto, i
310
•icem liberis et revoluneuni
globosum v. gloquasl
integro anguste
Integrum repienti pertuore
soqu dai
carpid latis.
s douique glabrum et 8—J'O-loculatujii, loculis monoi
a sessllla, nonnlhil puberula, punctato-glandulosa, iu
{olet deaiuentia; styli^ sub veli tegmlue j am coaliti, extus
rodeunt nec in acre desclsc
imo carpidio, ut Citriosma.
:lobosns, glabratus veloqui
•um pi-omitiiila integraque sii
quae milii pracsto sunt pei
,,3(>e4. Citrosma radiatum
immaturus
molla style
P.IppIglanIì
conscri])ta
scriptiotie Poppigli
feminei rulcimiue mi
serie perigonio Ins.
culos remotos esse
int. Ovulum solltarium, obovatum,
i decet, lusertum, erectum. Fhuctus
superstite uec ampliitto et colulul
mucronuJatus. — Speciiniuibus
errorem adjuucLa est schedula sic
•(ipp., Nov. Gen., II. 45." lu dodubito,
tem af
arboris Iiujus perperam scrlbltur pedicellum floris
ilo duplo lougiorem depreliemli; stamina duplici tantum
eorumque filamenta iu medio constrlngi; antberae lolongitudluallter
deliiscere; Ovulum pendere; stylosque
vergeotcs, in fructu soluui Stigmata sua consociare. Num etlaui
latlcus Citriosmis solomnis buie desit, ut vult Popp Iglus, m.axime
m ejus folia punctato-glaudulosa de more repcriantur; flores saltepida
emollltos suaveolontes elTici facile compertum habui. Glandulae
oleutes ia follis recentibus rarissimae videntur, in aduUis autem abundanl.
Icoues aiialyticae Poeppigiauae itidem iu niuUis peccant. Specimlna
guianensia a brasllianis reccdunt Qoribus utnusque sexus ui fallor
)niuoribus et brevius pediceUatis, fomineisque acutloribus.
In Brasiliae borealis prov. do Alto Amazonas, admargincs silvarum,
prope oppidulum Eya: Mart., Pöppig. — In Gujana gallica:
Martin. CV- ''l^- mus. par., 7nonac., vindobon. et berol.)
Species extrabraslllensis.
CITRIOSMA MOLLIS Tul. tota dense moll iter que tomentosa
ac fulvo-vireiis; folits oppositis, late ovatis v. ovato-ellipticis,
acuminatis, busi rotundatis, obsolete denticulatis breviterque petiolatis;
anthemiis masculis iterato-dichotomis et muUilloris, femincis
subsimplicibus multo brevioribus ac pauciRoris; perigonio extus
undique tomentoso; limbo maris angustissimo subnullo et integerrimo
, feminae ampliato, rapando, integro v. obsolete crenato ; staminibus
5 diadelpliis; ovariis 20—25 glabris; stylis summis liberis
ct breviter exsertis.
Citriosma mollis Tul in Arch, du Mus. VJJL 358. tab.
XXJX.
Citrosma molle et C. dubium HBK. Nov. Gen. et Sp. JI.
173. 174. — C. pijricarpa Willd. in suo herb. n. 18495. (non
R. et P. O
Tabula ìiostni LXXXIII. Fig. II.
Peculiari Ooris masciill s tructur a ad C. mollicomavi (supra 304. n. 14.J,
pariter dioicam et synandram, accedit; cujus structurae pro exemplo iconcm
repotimus, licet species extra imperii Bnusiliensls fines lecta fuerlt.
Habitat circa Mondavi et S. Anna
pland; prope Combayma, in eadevi regie
S peci
i NovO'Grajiatensiuin: Done:
J. Goudot.
2 0 . CITRIOSMA DISCOLOR Popp. et Endl. Nova Gen. ac
Sp. PI. 11. (1838.) 47. monocca, foliis oppositis, oblongis, attenuato
acuiiinatis, basi obtusis, integerrimis, glaberrimis, supra nitidis,
subtus in costa ob pubem stellato-lepidotam scabridis; ramulis
anlliemiisque pariter lepidotis ; pedunculis axillaribus geminis,
abbreviatis et muUiUoris, supcriore masculo; pedicellis cymosis;
perigoniis pentagynis, tandem monocarpis.
Crescit frequens circa Egain oppidulum Brasiliae boreali-occident
alis.
43
I I