291 B K O M E L T A C E A E : ANANAS. 292
lili
Y a y a m a , d a yma n , Yayagua, Boniama, Ananas
Antillanis.
M a t z a t l i Mexicank.
U n g l e y , Kapa-Tsiaka Sinensibus.
P i n a s , Ananas Eispanis.
P o mm e de pin Gallk.
P i n e - a p p 1 e Bñlannis.
A n a n a s Gcrmanis.
? et saxícola, qwoad mnguituclinom, habitmii, foliorum et
formajii et colorciu, sed praesei'tiiii quoad frucluin qiinm maxime vnriabilis
ita ut 8j)eciiuinft qunsi spoutaueo iu terris pliivibus Amerieae austrnlis
proveuientiii secuucluui varietateai doiaesticinu quae pareus fiiit mutativ
videuiitur. Jam priciem enltii temporibus antiquissimis in Asiam iutrodiicta
varietntes quas species distiuctas díceres iunumerabiles protulit.
Semper + congruentes cbarncteres vegetativi, valile discrepnut fructuom
et Torma saporcquo et colore stiperfldali nee non carnis, foliorum coma
+ evoluta etc. FLOUIFEUA 0,5—1 m. v. puullo ultra altn, FOLiia 30-50
dense rosulatis, utriculum v. tubum Imud formantibus, basì in vaginam
parvnm v. ex te ri o r um paullo niiyorem, margine pra esorti m n pic em versus
+ !aciiiios6 deutatam, utriuque sed pniesertim intus strato lepidoso, bninneo
(haud villoso) obtoctam dilatatis, exterioribus in plaut-iv florífera aruuatim
ilccurvis, iiiterioribus suberectis, coriaceo-rigidiiisculis solemn i terque conalicnlivtis,
margine raro inermibus, saepissime aculéis iufiuiis aut retro baiualis
aut rectis patenti bus v. mlgceudeatibus, superioribus solemiiissime sursiim
hamatis, fliivescenti-viridil>iis pcrdense anuiitis, super viiginam longe ±
constrictis, apicem versus perseosiiu pcraeuteque attcmiatis et in spinam
anguatissimam, valide puugentem desi neu ti bus, ad I m. (v. ultra) lougis,
40—50 mm. latis, supra plane viridibus saepiusqne paullo uitiilis, subtus
teuuiter albo-lepido ti s tenuissimequo secundum veuulos longitudinales
striatis V. in forniis cultis, decomtivis saepius zonis longitudiualibus albis
v. llavescentibus praedilis v, rubentibus, vittis nunis. ISFI.ORKSCBNTIA
foliis superatii v. deroum ea aequans e folüs centralis in scapi validi,
stricte erecti, praesertim apicem versus ad folioloram vaginas + bruuaeo-
V. albido-tomentelli cetemm celeriter glubrati, terelis, viridis, prope apicem
foliis perpaucis siiepissime paullo oblique insertis, subamplexicaolibns,
anguste lanceolatis peiacutisque, margine infima basi miuute solum laciniulosis,
supra densinscnie Iminatim aeiileolatis, praesertim basi dorsoque +
tomcntello-lepidotis, virfut.bus, plerumque reflexis praediti apii'e submuìti-
V. multiflora, perdeose strobiliformis spicata apiceque bractearum sterilium
v. flores reductos iu axillis gereutium coma (rariua sub antbesi nondum
evoluta) coronata, ovoidea v. pyramidalis v. cyliudrica v, cllipsoidea, 40 ad
80 mm. longa, 30—50 mm. diam., simjilex spiuata v. iu formis monstrosis,
cultis e spicis pluribus brevibus composita, basi folionim scapnlibns isomorpbum
cyatbo pai-um proluceoie v. brncieis paucis sterilibns, elongiitis
cincta, axi + puberula sub anihesiu ovnriis pnullo adbaereute; bmcteis
inferioribus mcdiisque (lorigeris Iute ovatis, subcynibilbrmi-concavis ovaria
Jlorum axillarium aniplectentibus, pctala aequiintibus v. iis paullo longioribus,
margino manifestissime iaciniose serrali«, glnbratis v. dorso + pubernlis,
suberectis rectisqne, vircntibus v. rulientibus; bractcis superioribus
supremisque sterilibu.s v. flores rudimentarios iu axillis gereutibus et in
infloresceutia deflorata valde auetis foliorum comam lenninalem formantibus
+ recurvis. FLOHSS solcmnitor sessiles ad 20 nun. v. paullo ultra
longi, sepalis basiu usque liberi«, sinistroreum convolutis v. rnrius manifeste
eutopice imbricatis, sub aiitbesin stricte erectis satisqiie cariuatocomplicatis
pétala ad ^/a longitud, araplectentibus, +' 7 mm. v. panilo
ultra longis, subovatis apiceque late obtnsis, latere tecto in alam perangustam
margincqne anguste byaliuam dilatiitis panilo asymmetricis, integris
V. praesertim latero tecto saepius dentibns confcrlioribus remotioribusque
praeditis, praeserticn dorso saepius + puberulis v. omniuo glabris.
PBT-ALA quoad a sepalis tccta albida, supra (saepius tristo) violacea v.
rubenti-violft'iea, + 17 min, longa, basin usque libera filamentisqne ser. I.
intercalatis inter sese remota, ex nngue longo angusleque lineari iu lamiuam
peranguste ovalem, apice obtusiusculani, manifeste coucavam dilatatis,
dextrorsum convolutis sub autheein stricte erectis tubum cyliudricum
formantibus genitaliaque celantibus apice vix v. haud apertis, in '/a fere
altit. ligulis binia soleuiniter margine flmbriato-incisis, iaterioro latere
apertis v. tamen profunde iucisia aucta. STAXIIKA petalia conspicuo breviora
filamentis qiuim antherao baud v. vix angustioribus iu statu sicco optime
complanatis, seriei utriiisqne solemniter basin us<[ue liberis; autheris aU'
gaste sagittatim linearibus longequo ncutia + 2 mm. longia, basi alte iocisis,
flavis; polliuis grauulis ellipsoideis, poris binis polaribus retiquo
expresso, puleherrimo ornatia, OVAIUUM sub anthesi, ut videtur, saepius
liberum iu speciminibus defloratis nobis suppeteiitibus axi carnose iucr.
ossato circumdatum et omuino ei concretum ; placciitis interno loculoruin
angulo baud pvocul ab apice al'fixis; ovulis semper fere abortivis v, monströse
deformatis uormaliler exappeudicnlatis?, conspicue fuuiculatis; tubo
epigyno.brevi qnidemsed tamon manifesto, infuiulilmliformi; stylo filiformi
paulloque trigono, antbcras acquante v. paullo breviore; stigmati.-i lobis
vix coutortis. FUUCTUS syncarpium ex axi carnose incrassato ovariaque
includente formatus gratissimus, quoad formam coloremqne valde variabilis,
bracteis plerumque persistentibus, sepalorum rudimentis baccam singulnm
umbilicantibus. Semina a me non visa, ex auctoribus rarissime evoluta.
Planta per regioìies iropicas ntnttsque orlis divulgata et ohfrwius
summi valoris nndique eulta in Amo-icae ciusiralis continente orta esse
co7istat. Ob vigorem vegetationis fei-e ina-edibilem saepissime qtioi-i spontanea
midtis locis repa-itw, noe tamen ullnm ^ecimen e tot examinatia
miJìi oecìiìi-it, quod aliquid de pìaniae patria indicare idoncitm esset. Sed
tamen si Acantbostncbydis affinità tem respicis vel si Aecbiueae subgenus
Macroclionlium propius aeeedere putares, semper fortnae ?nijirijne affines
Brasilienses indeqxie vetiistìssiìnis teìuporìbus in Brasilia ortam et ÌM?H
i?itprauisse eensco.
OBS. Varietatcs permultiis nomine specifico nb liortulania amatoribusque
saliitatas, in patiia vel iu culdariis noatris pi'olatas et ex syncarpii
sapore, coloro, forma, e coma terminali + evoluta, e foliorum colore
aculeisque dislinctas in syuouymia generali non ueglexi, eed accuratius
describere liaud couor. Opus diftìcillimum propviaqtie iiionograpbia dignum
es speciminibus siccis perpaucisque varietatibus cultis omnino non
suscipiendum iis bot-auicis, qui plauias sub sole fflici natali perscrutavo
uon possunt impossibile.
Maxime a typo receduut varielates:
Var. a. LUCIDUS Mill, (spec.) foliis omnino inermibus v.
prope apicem solum ckiites pancos gerentibus, snblus optime
viridibus, supra a basi lucide riibenti-aurantiacis tnmque apicem
versus vireiitibus insigiiis. Syncarpinm matiirum pallide flavovirens
bracteis pulclierrime igneis, baccis depressis, pallide
flavis insuperque nibro-pictis. Flores i)ulcberrime coerulei.
Ananas hidchis Mill. Gard. Diet. n. 4.
Ananas salivus var. luciclus Mill, (spec.) Bale. Brom. p. 23.
AnanassalucidaLindl. Boi. lieg 1.1068; Beai-,Brom.p.225.
Ananas Mordüona hört. Linden, ap. E. Morr. in Belg.
Hort. 1879. p. 302.
Bromelia ludda Willd. Enum. hört. Berol. p. 3d5.
Bromelia Ananas 8. Linn. Spec. xìl. (ed. I.) I. p. 285.
Bromelia Ananas y. Willd. Sj^ec. I. p. 8.
Bromelia Ananas C. Lam. Encycl. I. x). 143.
Bromelia Ananas ct.. King Pine-apple Hort. Km. ed. 2.
XL p. 200.
Ananas semiserratus SckuU. fd. in B. et S. Syst. VII.
p. 1286. n. 2.
Bromelia semiserrala Willd. Emm. hört. Berol. p. 345;
Llc. Enum. p. 307.
Ananas glaher Mill. Gard. Biet. n. 3.
Bromelia Ananas ß. inermis Fers. Synon. p. 343.
Bromelia suhspinosa Wendl. ap. B.. et S. l. c.
Bromelia glabra, fol. vix serrato Boerh. Ind. alt. IL p. 83.
Ananas hiciäe vixens foliis vix serratis Dill. Horl. Ellh.
I. i). 25. t. 21. fig. 23 el t. 22. fig. 24; Trew. Ehret, t. 3.
Ananas non acideatus, Bitta dictxts Blum. Spec. p. 20
el Am. I. 60.
Ananus-piUe, fol. pallide vireniibm, fere inei-mihiis Diet.
Misi. nal. var. 6.
B E O M E L I A C E A E ; ANANAS—PORTEA.
? Aba c ax í var. 1 et 2 Aìruda d. Camara, Discorso
sobre utilidade de jardim p. 33.
Culta solum et e ndtiira delapsa quasi spontanea (ex Antillise. g.,
Yeneztiela etc.) cognita.
Var. ß. DEBiLis Lindi, (spec.) praesertim foliis undulatis,
recurvis differt. Flores pallide purpurei. Syncarpium elougate
ovale, immaturum persaturate viride, maturnm sordide
flavum paulloque vii-escens.
Ananas deUlis Schult in B. et S. Syst. VII p. 1287. n. 7.
Ananassa debilis Lindi, in Bot. Beg. t. 1068 et Bom.
Mag. t. 1; Beer, Brom. p. 224. n. 2.
Ananas salivus var. debilis Lindi, (spec.) Bah. Brom,
pag. 23.
Nota solnm e caldariia Europao.
Var. f- miACTE^TUS Lindi, (spec.) typo omnino major
foliis elongatioribus latioribusque, maxime aciileatis inflorescentiaqne
praelucens, quae pulcherrinie bracteis rubi-is ornata.
Flores typum saepius duplo superantes petaiis viulaceis v.
purpurascentibus; syncarpium juvenile foliorum coma nondnm
evoluta singulare, fructiferuin tamen longe comaUim rubens
V. ilaviim, sapore acetinoso. Bracteae perlonge ppctinaioserratae.
Ananas Iractealus Schdt. fil. ap. B. et S. Syst. VII.
p: 1286. n. 4.
Ananassa bracteata Lindi, in Bot. Beg. tab. 1081; HooTc.
in Bot. Mag. tab. 5025; Bali. Brom. pi. 23. n. 2.
Ananas Sagenaria Schult, fil. in B. et S. Syst. VIL
p. 1286. n. 5; Beer, Brom. p. 223. n. 1.
Ananas macrodontes E. Morr. in Belg. Hort. 1878. j). 140.
t. 4—5; Bali. Brom. p. 24. n. 3.
Broìnelia Sagenaria Arruda da Camara, Diss. s. a. pi.
d. Brasil, p. 14 et Discorso etc. p. 13; Köster's Travels IL
p. 458; Isis 1818 (VI.) p. 980; Gill's techn. Repos. 1824,
Nov. p. 341.
Bromelia macrodosa Hort. ap. Morr. l. e.
Bromelia undulata Hort. api. Morr. l. c.
Forma maxime insigtiis, in Brasilin ut videtnr late quasi spontanee
provcniens. Enumerai AìTudu in prov. Feniambiiccnsi indigmam ; nuper
attiderunt Burchcll 5600 (fide ci. Baker l. e.), Qlasiou n. 13235, 13264.
(V. 8. in hcrb. Berol. et Warming.)
OBS. Synonymen A. macrodontes certe hujus loci esse nec alìquo
momento diùerve specimen Älorrcnianum in berb.Lcod. consevvatum optime
doi'ct. Pianta est Gluzioviauu, cujas spcciniina sicca ci. BAKKU optime
sub A. bracteata l e. recensuìt.
Var. 8. MUKicATDS Schult, fil (spec,) et mihi et anctoribus
riìcenlioribu-s ignota bracteis in acnleos mutatis, adscendentibus
valideqne pungentibns differe dicitur. An omnino nostri generis,
vel potius Aechmea ex aflinitate A. sphaerocephalae?
Ananas muricalus Schult, fil. in B. et S. Syst. VIL
p. 1287. n. 6; Beer, Brom. p. 223; Bah. Brom. p. 24 (in
adnot. ad A. bracteatus).
Bromelia muricata Arruda da Camara, Cent. pi. Baraib.
et Diss. sobr. as pi. do Bras. p. 21, Koster, Trav. II. p. 466,
Isis 1818. (VI.) p. 983.
A n a n a s de Agullia Braälianis.
Habitat ad Sid do Redfc Brasiliae.
Var, e. MICKOSTACUYS Lindm. (spec.) typo omnino minor.
Scapiis gracilior est et levifer floccosus v. subglaber. Bractearum
pars libera minus elongata quam in forma normali.
Sepal a explanata minus deformia sunt.
Ananas microslachys Lindm. Brom. Begnell. p. 39. lab.
VII fig. 20—23.
Acanlhostachys ananassoides Bah. Brom. p. 25. n. 2.
Habitat in Brasiliae centralis prov. Mato grosso (an Ooyaz?) inter
Cuyahà et Qoyaz : Weddell, nec non prope Caldas : Begnell UT. n. 1262
(fide Balco-). Plantam non vidi, sed ex diagnosi iconibìisque lAndmanianis
nequaquam a typo specifice diversa.
X n i . PORTEA. 0. KOCH.
PORTEA (Hort. Belt/.) O. Kock in App. Imi Sem. Beivi ISSS
el Ann. sc. nal. 4e ser. VI. (1856) p. 368; Benlh. in Benth.
et Hook Gen. I I I . (1883) p. 662 (exd. Ostgiesia); Wittm. in
Engl, et Franti, Nat. Pflamenfam. II. é. (1888) p. 47; Bai.
Brom. (1389) p. gl. — BILLBBEBIAB spec. Regel, Garlenfl.
1876. p. 166. — AECIIMEAE spec. Wawra in Oeslerr. hol.
Zeitschr. XXX. (1880) p. 116, 117 et It. Sax.-Coi. p li6,
l i 7 . tab. Zi, 34. Sect. A. 35, Seci. — STEEPIOOJLYOIS spec.
Bah. Brom. (1889) p S2.
FLORES liermapliroditi. SÉPALA ad V2 T. u l t r a in
tubum orasse oylmdrioum T. obtuse triangularem conu
a t a , supra libera stricte erecta per autliesiu petaiis
adpressa, sinistrórsum conToluta, apice longe mucronata,
perasymmctrica latere tecto in alam maximam alte prod
u c t a , glabra vel paullo lepidoto-tomentella. PÉTALA
basin usque libera sed usque ad sepalomm apicem arete
compressa quasi conglutinata, dextrorsum convoluta,
per antliesin zygomorplie disposita T. apice paullo reñexa
regularla, basi ligulis biuis perconspicuis, margine
longo flmbriato-iuoisis aucta. STAMINA 6 biseriata, filamentis
ser. I. liberis et inter pétala insertis, ser. H.
petaiis + alto connatis; antberis introrsum birimose
dehiscentibus, prope medium dorsifixis ; pollinis granulis
poris mnltis (ultra 5) disseminatis retique expresso
p r a e d i t i s . OVARIUM infernm, perlonge solemniterque
pediecllatum, angustum saepissime subclavatum, glabrum
V. + lepidoto-tomentellum, triloculare; placentis interno
loculornm angulo a medio usque ad apicem affixis;
ovulis CO, longe caudatis; tubo epigyno maxime infundibuliformi
v. urceolato; stigmatis lobis capitulatim
conice contortis. BACCA ex ovario parum aneto formata,
calycis laciuiis persistentibus coronata, indehiseens.
I Í