25
Teylers Museum, het eerste museum
van Nederland, staat bekend als een
schatkamer van kunst en wetenschap.
Het authentiek 18de-eeuwse ensemble
van gebouw en collecties is uniek in
de wereld. Het Lorentz Lab, een van
de best bewaarde geheimen van het
museum, is in 2017 geopend. Het is de
bedoeling om ook Pieter Teylers imposante
woonhuis toegankelijk te maken
voor museumbezoekers. Maar voor
de restauratie is nog veel geld nodig.
Het huis werd het hoofdkwartier van Teylers Stichting en
kloppend hart voor het nieuwe denken. Aan het woonhuis
werd de eerste museumzaal vastgebouwd, de opzienbarende
Ovale Zaal. Experimenten met instrumenten en onderzoek
naar fossielen en gesteenten, speciaal aangekocht voor dit
doel, waren de basis voor het opdoen van nieuwe kennis.
Door het geven van demonstraties en lezingen werd de
opgedane kennis verspreid in binnen- en buitenland. De
eigentijdse kunst werd gestimuleerd met het aankopen van
tekeningen en schilderijen van levende kunstenaars en werk
van de beroemdste oude meesters. In de loop van de 19de
en 20ste eeuw breidde het museum uit om ruimte te bieden
aan de groeiende collecties. Het principe bleef hetzelfde:
Teylers als plek waar de onderzoekende en nieuwsgierige
mens centraal staat. Maar terwijl vroeger de museumbezoekers
door de voordeur van Teylers woonhuis aan de
Damstraat naar binnen kwamen, gebeurt dat nu via de imposante
entreehal aan het Spaarne. Het woonhuis is daardoor
onzichtbaar geworden. En daarmee ook ons belangrijkste
verhaal: de ontstaansgeschiedenis. Nu is het tijd om het
huis weer toegankelijk te maken.
Het huis
Wanneer je door de gangen van Teylers prestigieuze huis
dwaalt, voel je je een bevoorrecht mens. Iedere ruimte ademt
een ongrijpbare sfeer die je het gevoel geeft deel uit te
maken van geschiedenis. Achter iedere deur of trap bespeur
je iets moois of spannends. De voorname vestibule, het statige
trappenhuis met het schitterende houtsnijwerk, de rijke
stucversieringen, de historische meubelstukken, alles is zo
goed als authentiek gebleven. Het is een van de belangrijkste
18e-eeuwse interieurs in Nederland met een keuken, slaapkamers,
kantoren en stijlkamers. Je kunt je voorstellen hoe
door de imposante 30 meter lange marmeren gang een stoet
van belangrijke staatshoofden, kunstenaars en wetenschappers
is getrokken. Je voelt waarom het monumentale pand in
het historische centrum van Haarlem een belangrijk onderdeel
van het Nederlandse erfgoed is, waar bovendien internationale
erkenning voor is. Maar tegelijk is duidelijk dat het pand
hoognodig opgeknapt moet worden.
De plannen
Om dit unieke erfgoed niet verloren te laten gaan, zijn wij
begonnen met een omvangrijke restauratie. We willen niet
alleen het monumentale gebouw zorgvuldig restaureren,
maar vooral zijn ziel teruggeven. Zodat ook toekomstige
generaties kunnen ervaren wat het betekent om bezig
te zijn met idealen die groter zijn dan jijzelf.
Marijke Naber,
hoofd Partners & Begunstigers
Afb. 1 Wybrand Hendriks
Visverkoper in de gang van het Fundatiehuis
Tekening in pen en kleur, ca 1800
< Afb. 2 Pieter Teylers Huis, Damstraat
Foto Kees Hageman