> Hogedrukpan (De Pappiaanse pot)
door Martinus van Marum, ca. 1800
Wybrand Hendriks
De soepuitdeling, 1815
Olieverf op doek
Teylers speerpunten armenzorg, kunst en wetenschap kwamen
in de winter van 1815 bij elkaar in de Haarlemse soepkeuken.
Hier konden armlastige inwoners op kosten van Teylers Stichting
een ‘oeconomische soepe’ krijgen: een goedkoop maar voedzaam
18
uitkooksel van runderbeenderen, gort en rapen. De
hiervoor noodzakelijke hogedrukketel was een ontwerp van
Teylers eerste museumdirecteur Martinus van Marum, die
het bestaande principe bruikbaarder en vooral veiliger maakte.
Het proefmodel waarmee hij dit onderzoek deed bevindt zich
nog steeds in de collectie.
In 1815 schilderde Wybrand Hendriks de soepuitdeling in het
Soephuis aan het Klein Heiligland. Links op de achtergrond staat
het grote fornuis, waarin de hogedrukketel zich bevindt. Het
etiket achterop geeft een beeld van de hulp die werd verleend:
tussen november 1814 en maart 1815 werden 5802 personen
uit 1844 huisgezinnen voorzien van eten. In 1817 kreeg Van
Marum een overheidsopdracht om elke provincie voor hun
gaarkeukens een voorbeeldexemplaar van zijn ketel te leveren.