< Marlene Dumas (1953)
Self portrait (as seen before giving birth), 1989
Penseel in grijze inkt, rood en bruin krijt op papier
Aangekocht in 1990 met steun van de
Stichting Vrienden van Teylers Museum
Al vanaf de oprichting eind 18de eeuw verzamelt Teylers
Museum eigentijdse tekenkunst. Nog steeds geeft het
museum zo gevolg aan de bepaling in het testament van
Pieter Teyler dat naast wetenschap ook de kunsten bevorderd
dienen te worden. Een treffend voorbeeld hiervan is deze
aquarel van Marlene Dumas. Met losse, rake verfstreken
portretteert Dumas zichzelf in hoogzwangere toestand.
Lijdzaam en bijna dierlijk telt ze de laatste dagen af voor de
geboorte van haar dochter, zoals blijkt uit het opschrift ‘the
last days’. De rauwe en trefzekere weergave van aanstaand
moederschap is kenmerkend voor de manier waarop Dumas
bekende beelden ontrafelt en vaststaande ideeën kantelt.
Hier geen zoete romantiek over aanstaand moederschap.
Toen het museum dit werk kocht stond Dumas aan het
begin van haar internationale carrière. Tegenwoordig is zij
een van de meest prominente Nederlandse kunstenaars.
Gerard van Nijmegen (1735-1808)
Twee landschappen, 1790
Pen en penseel in zwarte en grijze inkt
Aangekocht in 1790
Een van de kernopdrachten van Teylers Stichting was het
aanmoedigen van vaderlandse kunst. Voor dit doel werden
tekeningen aangekocht van zowel oude als eigentijdse meesters.
De oude tekeningen moesten dienen als voorbeeld voor
levende kunstenaars. Nog stimulerender was het natuurlijk
wanneer het museum direct hun eigen werk aankocht.
Volgens achttiende-eeuwse gewoonte gebeurde dit meestal
in de vorm van ‘pendanten’ – twee in formaat en onderwerp
verwante kunstwerken die toch ook enigszins verschillend
zijn – zoals deze tekeningen van Gerard van Nijmegen. Hij
specialiseerde zich in dramatische landschappen. Woeste
watervallen en duistere bossen tonen de nietigheid van de
mens in vergelijking
tot de ‘schrikkelijke schoonheid’ van de
overweldigende natuur. Van Nijmegen baseerde zich daarbij
op het werk van Nederlandse landschapschilders uit de
Gouden Eeuw zoals Jacob van Ruisdael en Adam Pijnacker,
kunstenaar van wie Teylers Museum rond die tijd ook
tekeningen verwierf.
17