N o t a s p ro p r ia s
ï l a n t a r u m a b
a u é t o r c n a tu r e ,
â a t u t a s e l f e .
B c f i n i t i o P l a n t s .
Q u z n a m P la n ta -
s u m o r g a n a .
I n s t i t u t i o n es R e i H e r b a r i æ .
plantarum inftitui pollunt, in medium afferrentur. Non tamen ipfe milii tantum
a(Tumo;ur fine aliorum ope hoc à me præftari pontifie fendant .In lucro po-
fui quæ in cæteris optima vila iunr,6c cùm plura in Arte no lira dcùderari ani-
madverterem.Gollegi ipfe me & mecum quafi fum collocutus ut certior fièrent
an ttttiori & breviori viâad cognitionem plantarum perveniri poflet,. quàtrt
vulgari,quæ diuturno ufii teri folet. Quamobrera Analiticam rationem adhi—
bui,quæ ut mox patebit,coegit mead Gefueri & Columnar fentenciam ample-
ctendam. Quod ingenii bonirate tantiviri confecuti funt, arte expiorandi ac—
quifivi, & operæpretium duxi,remque Herbariis gratam me facVurnm exifti-
mavi, fi fingulis plantarum generibus methodum apearem, quæ cæteras omnes.
antecellit addens quæ neceflaria vel detrahens quæ viderentur inurilia.
Neque audiendi fuite iili, qui ad appellationem plantarum omnibus neml-r
nibus abutentes, tantamartemin Arce Herbaria negant a {Ferri debere. Confu—
fis enim nominibus plantarum, earuriKgeneraæonfundi neceflum eft-, Confuhs.
autem generibus , quæ fpecierum notio fefe nobis offeret ? Natura3 ut aiunt, a
methodo prorfus aliéna- videtur ; quod etfi. eqncedatur,.homines tamen abfque
methodo rei adeo multipliers ôc difFufe 3 quallseft Botantce, naturam ni fi ob-
feurè admodum comprehendere polie experietitia convicti fateantur neceile
eft; Non levius errant qui veram fpecierum diftriburionem ex hominuro arbi-
trio, perinde acnominum impofitionem pendere exiftimant. Conditor return
qui jmponendorum plantis nominum facultâtem nobis præbuit3in plancis ipfis
notas infigniores pofuit ex quibus peti debet fîmilitudo ilia quæ requintur inter-
fpecies ejufdem generis. Has notasimmutare nequaquant palfomus, neque ab •
earum contemplatiône & ufu abftinere 3..f i errons vitandi cura fito-Quod veto
ad nomina fpeârat, etfi mine, quæ.aptè pofita funt, ufurpare debeamus ; qui tamen
ea impofueruntj.alia fané adhibere poterant : Ranunculum v. g. appellate,
quod Aconitum vocarunt : Calamintham quod dixere Thymum ; Sed ubi Ranunculi
nomen cum idea ftructuræ notæpropriæ cpnjun&um fueric, non licet
ampliùs nomen idem imponere plantis, quæ ejufmodi notis deftituuntur : unde
primus nominum .delectus noftri juris eft , notarum propriarum nequaquam.
Cùmigitur illæ. ex plantis ipfis eruendæ fint, prins inquirendum videtur
quid fit Hanta , & quænam ejus partes mam etfi 1 heophraftus-auftor gravif-
fimus judicaverit.Plantam rem.variant arque multiplicent elfe , inque univer-
funt de ea referre difficile ,.eam tamen deferiptione depingere conabimur.
P l a n t a eft.corpus organicum',.quod radicibus fentper, feminibus forte
Temper; fol iis , floribus &.caulibus ferè femper donatur;.
I. Nantque ut deferiptionem noftrara explanemus,, Clariflîmfis-vir Mar-
cellus Malpighius , P.hilofophus præftantiffimus , naturæ opermtt explorator;
■ accuratifïïmus , Innocentii XII. fumnii Pontificis Archiater , veram Plantarum
anatomen inftituit.& opus admirationis plénum exegit..Primus omnium
demonftravit plantas præcipuècompom ex fiftulis tenuiflimis & veficulis. .Fif-
tulæ duplicis generis font: aliæ alimento convehendo inferviùitt, cæteræ. aeri
excipiendo: illæ vafa, hæ pulmones plantarum-quodàmmodô diet poffunc.m
fafciculum ucræque veluti colliguntur in ipfis radicibus,difperguntur in ramis:
I s a g o g e in R em H e r b a m a m , j ç
eorumque propaginibus, utroebique vario ac ntultiplici contextn, arctiùs aut
laxiùs inter fe conjunétæ veficulas in interftïtiis fuis coinplcdtuntur; quas am-.
plificari cogit alimentum in carnem veluti concrefcens.
II. Plantas etiam abfque radicibus vivere non polie confiât. Namque Cuf- Radicibus plan-
«cuta, quæ*plantarum v-ilior videtur, radicibus non deftituitur, quamdiu terræ ras oronesdo-
inhæret. Hisvero arefcentibus,capillamentafeu cauliculi Cufcutæ tuberculis ”*II‘
quibufdam afperis arftè adhærent plantis quas comprchendunt ,& in meatus
earum fefe infinuando , alimentum cæteris reficiendis inftitutum arripiunt:
mtde inter plantas parafiticas Cufcuta recenferi folet.Et rêvera quæ radicibus
carere exiftimatur, magtto radicum appâratu inftruititr3 ratione muneris ac-
cedentium ad cirros,quorum opeHcderærami abfcilfäradice nutriuntur.Tu-
.bera terræ pariter, quæ hirer vegetabilia nuniei-antur,pro radicibus capillares
.fibras obtinent c cortice rugofo erunipentes.
II!. Folia veto, flores, 6c frudtus in plnribus plantis defideranrur. Tubera Nonnullasfoiiî»
ipfa,pleræque Fungi fpecies, foliis & caulibus carent. Fill'd,Capillo Veneris, t^.floiibusdcftl"
Polypodio, Lhtguæ Cervinæ, Mufco & cæteris id genus plantis, flores dene-
gavit natura. Semina fingulis ineile natural! quodani judicio adducimur ad omnes probabb-
credendum; quamvis fruftra exploremur in pluribus Mufci & Fungi fpecie-1tit' ‘Ifcmina‘>6’"
bus, tunt Scherbis in fundo maris nafeentibus.
Cæterùnt plantarum partes tantum inter fe commercium habent , ut alite
ali am nt causa à natura inftitutæ vidcantur. Radices ab ipfa tellure alimentum
acceptum 6c elaboratum in cauies tranfntittunt, nt folioruitt nutritioni aptius
evadat. Folia fubaftunt floribus fubminiftrant: flores funt veluti vifeera quæ- ,
■ dam ad frudtus inert men tu m comparatajfrudtufque adfeminum nutritionem
■ conftituti. Hæc denique fpcdlari debent tanquam ova qiiædam quæ fiitgulas
plantæ partes cpmpendiariö delineatas continentmec révéra oviim ovo fimi-
lius, quant fernen ctijufqueplantæ ovisvolatilium6c infedlorumjidquc Empedocles
benè retulit fuo carmine:
: -Our« y CMTOKÏI fMKfà t b j p t a rrf£ tov lÀaivç. ' M f i.i tG im r .
Ut autem generunt notas ex ftrudtura partium ex quibus plantæ componun- W- '■ o
tur, fâcilius eruamus, tria hic exploranda funt. î . Utrum affiniras ilia feu fi-
militudoquæ requiritur inter fpecies e.jufde generis,in quinque partibus jam
j-écenfitis èxigi debeat, an veto in tribus, duabus, aut unica ex h is? i Utrum
in fingulis generibus earumdem partium fit habenda ratio,an vero bis vel aliis
ad arbitriimt uti liceatj 3 A11 affiniras ilia præcifè peti debeat à partium ftru-
âurâ, an ab earum affedionibus, quales font color, odor, ficus, cæteræque?
Hæc ut clariora fiant, ad combinandi artem recurrendum eft: partes fcilicet
plantarum ita invicem fingillatint conjungendæ,ut demum illæ feligantur, ex
-quibus charadteres generum ad perfpicuicatem rnagis facientes, 6c ad ufurn
magis accommodait conftitui-pofTunt.
Inutile plané foret quinque plantarum partes ad hoc opt« revocare, cùm Nota: ptopt,*
fieri nequeat utplures fpecies ejufdem generis ocGucrant,quarum radices,fo- GtnFrüra riant»,
ba, caules, flores , femmaque fimilia fine. Tantum abeft ut bac arte genera O T pm X s
hrmarentur,qiiin potius Habilita deftruerentur,Si quælibet fpecies genus fin- ncqutunt,