i p p mm
i f i l I
Im i n
II
a Cardan, ie
Subtil.lib, 1 6
b Photitts in
Biblioth.
îii I ns ti tut i one s R ei H e r b a r i æ .
tiquions Medicinæ Princeps appellants. Natus èft Pergami Afîæ civitaté no-
biliffima anno Chrifti circiter 133. quo tempore Romæ Adrianusimperabat:
■ floruit fub Antonio P io , Marco Aurelio Antonino, Gommodo, Pertinace ,
Didio Juliano & Septimio Sevcro. Obiit verb iraperante Caracalla. Vixit ex
Suida annos 70. ex Laertio 87. ex aliis 98. aut loy. Grammaticæ, Arithmetic
s , Geometriæ & Aftronomiæ operam dédit fub patte fuo Nicone ,perdo£to
Geometrâ & Architeéto Pergamenfi. In Philofophia præceptoribus Sto’icis ,
Platonicis, Peripateticis Sc Epicureis ufus eft: Artem verb medicam imprimis
didicit à Satyro & Pelope ; fed Ariftoteli in Philofophiâ , & Hippocrati in
Medicina ira fuit addidtus , vir alioqui fumVni ingenii & ad omnes difcipli-
nas natus, ut Hippocraticam doftrinam brevitate obfcuram, Peripateticâ arte
explicaverit & plerumque corruperit. Diffimili nempeprorfus indole & iu-
genio fuiile videntur duo ilia magna Græciæ lu mina Hippocrates & Gale-
nus : longé enim aliter & curarunr & philofophati funt. 3 Qui Hippocrati
>Gaienum parem elfe putant, neutrum eorum fe i nielli gère ea -confeffione
3J fatentur Cardani judicio: multo enim plus Hippocrates à Galeno diftat quàm
Galenus à puerulo quovis, b Certum ill ld .ad difltionem quod attinet atque
compofitionem, Galenum purum elfe ac -veuuftum: Harum enim ubique for-
5 marum ftudiofus inprimis extitit, tametfi in plerifque fcriptis , intempeftivis
3> fuis iermonibus ac digreffionibus, prælongifquc periodis non fine moleftiâ li-
bros commifceat, diétorum fenfum obfcurer & orationis feriem quodammo-
do abrumpat, leâorem etiam ipfum longioribus hifce deliramentis in negli-
gentiam abducens. Laudandus tamen in pluribus eft Galenus; nam artisamo-
re'captas plurimas fufcepit peregrinationes,cùm aliorummethodum exploratu-
rus, turn & médicamenta indagaturus , in Palæftinam fe contulit exportandi
Opobalfami, Sî Bituminis infpiciendi causa. Navigavit in Lemnum infulam ,
ut quæ de terra Lemnia tradebantur exploraret, Cyprum etiam petiit ut fodi-
nas inviferet, & Cadmiam , Pompholygem , Diphryges , aliaque plurima in
ufum Pergamenfium adveherét ; inprimis verb ingeutem Calcanthi copiait).
Præterea Ciliciam, Phoeniciam, Creram, Ægyptum, aliafque peragravit regiones,
ut accuratius quæ artis funt,obfervaret. Romæ magnam fibi fantam con-
ciliavit,& Imperatorum julfu Theriacam propriis manibus fæpe paravit. Pau-
ei certè tantâ medicamentornm copia cùm fimplicium tùm compofitorum
abundarunt; pauci in curando feliciores fuerunt. Deviribus plantarum quin-
quaginta circiter fupra quadringentas egit libro fcxto, feptimo, & oftavo de
fimplicium medicamentorum facultatibus , præter alias“plurimas de quibus
fparfim traftat : maximéque operam dédit ut vires plantarum-ex tertiis & fe-
cundis ut aiunt qualitatibus in gradus nonnullos caloris, frigoris, ficcitatis &
humiditaris diftingueret. Qua in re utrum bene fe gelferit, alii judicent.
Artem Herbariam plurimùm illuftrarunt fupra laudati autores; fed çùm eorum
labor omnis in indagandis remediis plané verfaretur , nefeio quo malo
fato contigit, ut quo pluribus præfidiis Medicinam locupletarent, eo magis
Botanicen obfcurarint. Cogebantur enim novis vocabulis appellare plantas „
quarum vires deprehendebantur, needum habebant ur leges juxta quas con-
H »
IsAGOf i ï in R em H e r b a r i a m , 13
fulto uomina imponerentur. Eorum quibus utebantur vis fingularis erat, Sc
ita propriaplantis quibusdabantur, ut cæteris fpeciebus cjufdem generis non
conveniret. Qui primus Colchicum v. g. appellavit plantain in Colchide
nafeentem , prævidere nequaquam poterat futurum aliquando tempus quo .
nomen illud fingulare&;uni plantæ proprium , genericum evafurum effet;
hoc eft fignificaturum fpecies- omnes plantarum quarum nota propria eadem
eft. Quamobrem nihil mirum fi ex finceris purifque fontibus, principiaBota- .
nices non hauferint antiqui;cùm obfcuritas fola à multifudine,imb& redun-
dantiâ nominum non congruentium aut æquivocorum orta , in caufa fuerit
.cur recentiores tandem norint quænam adhibenda fint præcepta in appellan-
dis plantis , quantique fit moment! vocabulis tantum uti ad rem ipfam ac-
commodatis, -
Dcfcriptiones plantarum quas antiqui ufurparunt, daninum ex confufione
nominum genit um quodammodo refarcirent,fi ex his plantæ veteribus familia-
res dignofei polfent: fed lineamentis adeo levibus adumbrantur, vix ut aliquid
auxilii nobis afférant. Chalcographiam penitus ignorarunt;& quas plantarum
icônes depingi curaverant , perierunt temporum injuria : quin etiam deferi-
ptiones & piéturâs ejufmodi parvi faciebant. 3 Pinxere namque effigies her- I c 3 w'*- fil. is
barum ut loquitur Plinius,.atque ita fubfcripfere effeftus. Verùm & pictura "
fallax eft & coloribus tam numerofis præfertim in æmulatione naturæ , mut- "
tùm dégénérât tranfcribentiùm fors varia. Præterea parum eft fingulas ea- "
rum ætates piugi,cùm quadriparticis varietatibus anni faciem-mutent, quare tf
cæteri fermone eas tradidere : aliqui ne effigie quidem indicata,& nudis pie- <c
rumque nominibus defunéti quoniam fatis videbatur poteftates, vimque de- '*
monftrare quærere volcntibus , nec eft difficile cognitu. Nobis certè pergit “
Plinius , exceptis admodum paucis , contigit reliquas contemplàri , feientiâ tc
Antonii Caftoris, cui fumma auétoritas erat in ea arte ævo noftro , vifendo <c
hortulo ejus, in quo plurimas alebat. tc
Nec Galeni difîîmilis fuit fententia : ftatuebat enim plantas à præceptore
addifei debere non librorum ufu. ^Equidem, inquit, non poffum non accu- “ b f1--
lare& illos quoque , qui primi herbarum formas fcriptis docere funt cona- “ fi'mfi 'Ldi.
ti , .cùm melius exiftimem ab ipfo præceptore oculis difeere , ac non affimi- “ c,r‘l fKul1--
lari iis qui ex libris prodeunt gubernatores ; nam fie & verior & manifeftior “
effet doétrina non herbarum modo & fruticum arborumque , fed & alio- “
rum omnium medicamentorum. Nec fallebatur vir prudentiffimus. Quis enim “
plantas ex Diofcoridis aut antiquiorum operibus côgnofcere poffet : hoc
verb non impedit quominus. illæ accuratius deferibantur & ad vivum ita
depingantur , ut non egeant præceptore qui earum deferiptiones attenté légère
, iconefque fedulo contemplàri non gravabuntur. c Harum enim in- ccc rm
fpedtionem multùm ad illam cognitionem parandam facere negari non po- “ ^rCl '
teft, Neque vero ullius ponderis funt, aut confideratu digna , quæ adverfus ct
imagines has & olim Plinius & patrum memoriâ Janus Cornarius , Langiuf- «
que difputaverunt ; cum ufu quotidiano fit compertiffimum imaginem bene «
depiélam longé exquifitiùs & certiùs docere figuram, fimiliaque quæ in ocu- «