10 I n s T I TU T I O NE S R E l H ï r b a ü i '
tius eum omnium fui temporis diligentiffimum appellant, iiec Sextium N igrum,
fed Afclepiadem tantùm.ipfi æquiparavêtit.Candor Plinianus,qui tanti
fit à Salmafio, dubius redditur ex iis qua: ex Antonio Mufa fumpfiflfe videtur.
a 7«Vrtfia. nam, ut Gabriel Humelhergius obfervavit, aquæ de Vetonicâ fcripfit ex Mufa
jj ^ contuleris , Plini-us mutuafte videtur , non obftante quod apud Plinium in
„ nomenclaturis medicorum per diverfos librorum elenchos , ipfius nulla fiat
„ mentio, fed tacitus ipfum prætereat. Quid minim' igitur fi altum fit apud
ipftim de Diofcoride filentium?
” bA' iuc* fi?fi.enïlls argumentum longe fortiiïïmum,inquit Salmafiüs,quo om-
nym. Hyl.‘"'°' » nes vi&i «obis concédant oportet ex Diofcoride quæ compofuit de herbis Pli-
imic. ,, nium non accepifte, Ordo eft quem in his exponendis ambo fecuti funt. Diof-
„ corides reprehenditpriores, qnod malo ufi eilent ot;dine in ftirpium naturisexe-
,, quendis , quorum alios Ipecies jiinxiflè ait inter f e , quæ toto gcnere diffide-
„ renr.nonnullos qui per feriem litterarum eas defcripferanr,multùm etiam hoc
„ modo conturbaile rationes earum , difparatis ac disjunctis quæ unius- erant
,, generis. Plinius in utrumque incidit vitium, dum partira eas alphabeti.co or-
„ dine prolequirur , partim ex remediorum facnltatibus- tradit. Ergo Plinius
quæ compofuit de plantis ex Diofcoride non accepit. Yeriirn Salmafii pace
dixerim eum ordinem , quem' Diofcorides improbavit, Plinio forte arrifiife ,
quo fàcilius ex tempore congerereimir , quæ in aliorum libris occurrcbanc ,
alias forfan melius ordinanda. Yel ut folent Plagiarii ordinem à Diofcoride
improbatum affectavir, ut furtum melius celaret. '
” L yigh ui millia rerum,inquit Plinius, dignarum curâ( quoniam ut ait Do-
33 mitius Pifo, thefauros oportet efle non libros ) ex leftioné volumrnum circi-
-3j ter duum millium , quorum pauea admodum ftudiofi attingunt, 'propter fe-
„ cretum materia: , ex exquifiris autoribus centum inclufimus triginta fex vo-
3, luminibus, adjectis rebus plurimis, quas aut ignoraverànt priores , aut poftea
33 invenérat vita. Nec dubitamus multaeffe quæ & nos præterierint. Homi-
3, nes enim fumus & occupati officiis, luccifivifque temporibus ifta curamus ,
n iU"’uaû ” no&urnis- d Poft cibum fæpe,inquit C. Plinius Cæcilius Secundus,prio-
j,w. ' 33 ris ex forore nepos ( quem interdiu levem & facilem vecerinn more fumebat )
33 æftate fi quid otii jacebat in foie, liber legcbatur, adnotabac, excerpebatque,
,,N ih il enim uiiquam legit, quod non excerperet. Dicerfi etiam folebat
33 -ntlHum elle librum tara malum, ut non aliqua parte prodellet. Poil folem ple-
„ rumque frigidâ lavabatur , deinde guftabat , dormiebatque minimum. Mox
33 quafi alio die ftudebat in coenæ tempus : fuper hanc legebatur , adnotabatur
7?dk'™[pL 3j & quidem curfim. e Ex annotationibus quidem hujufmodi curfim &c prope-
’ „ ranter excerptis hos libros naturalis Hiftoriæ compofitos liquet. Quare à fen-
fa Scaligerut». tentia Jofephi Scaligeri viri præftantiffimi dimoveri non polfum, qui non in-
' confideratc judicat huic immenfô operi ultimam manum nondum accefiîife ,
cùm Plinius Mifeni claifemimperio regens incendio Vefuvii periit. Nequc
propterea cenfendum eft ejus Hiftoriam abfolutam fuifle,quod eam Vefpafia-
ia fudic de 310 deciicaverit; nam, ut moris erat apud veteres, quemadïnodum abundè pro-
Tlia, bat Salmafiüs, prius ad fcribeudum de aliqua difciplina, quàm ad eam coî
s ag o ge i n R em H e r b a r i a m. ii
onofccndam venire , fie & forte præfariones componere ante operis ab folu-
tionem. Plinius fôrfan defperans de immenfo fuo thefauro expoliéndo , & in
ordinem re d ig en d o , m aluit ad verfaria polleris rehnquere cum füæ e r g a lm -
peratorem o b fe rv an tiæ , & g ra ti animi tcftificatione,.quàm ea fupprimere.
Infuper milita Plinio maxime defuerunr,'ut fatetur Salmafiüs ; Plantarura
nempe (cientia, LinguæGræcæ exquifita cognitio, otium, tum & ea feientia
quæ vocatur Critice. a Quantum fane progreffum fecerit in Herbaria feientiâ “
ex inambulatione hortulorum Antonii Caftoris ncfcio,;fed illud fcio, nihil ex “ nym. Hyl.
hords illis in libros fuos transfudifie. - Quæçumqne enim commentatus eft de “ iamc-
Re Herbaria,ex Græcis ea feriptoribus tranftulit,& verbis eornm in propriam “
linguam converfis defcripfit. b Dici vix poteft quantum & quotiès non fatis “ aili‘
exadta, linguæ Græcæ peritia Plinium falfa & inconcinna de plerifque herbis “
pronuntiare adegerit..c Defecfu otii multaordine perçu bato, temeréque cou- “ c A Ju&. de
CTcffit, dum ad fontes revertendi tempus non erat, fed titulis interdum malè “ rl">'
concepds fidif, interdum aliéna fide pofitis. 11 Demum deftdtu Critices nullo “ d VroUgem.
judiçio ufus eft in his quæ tradtavit ad Rem Herbariam pertinentibus,nec me- “
lius illi fucceffit'in aliis. c Sed præter mohftra & carcinomata alia funt in- “ e 7:‘dk. 4a -
finita quibus magnus oecurrit merito fufpicienclus aç fovendus. Hoc folo “
nomine gradam meretur præcipuam, quod deperdids autoribus unde accepit tc
diligendâ illâ fui legendi ac colligeijdi qua omnes v ic it, res innumerabiles tc
nobis tranfmifit, quarum memoria hodie non omnis abfque illo ellet,funditus c,;:
intercidiflet. Operisipfius concepdo ac conformatio,difpofitioque cota gran- “
dis & capacis ingenii opus ; idque eo grandius & magnificencius exiftimari ‘ c
par eft, quod nemo unquam ex omni ævo repertus fit,ne apudGræculqs qui- £C
dem ilios loquaces & odofos,qui univerfam Hiftoriam naturalem unius labo- rt
ris & operis monumento confignarir. _ ; "
P a u ADitrs R u n u e s , T a u r ü s ,, Æ m i l i a n u s , v it il- Paciabius. ■
luftris inter Geoponicos , potius quàm Herbarios cum Çarone , Yàrrone &
C o lum e lla , anriumerandus eft. f Lu dov icus V iv e s cùm C a ton em anciquarium et-f DeTnd. -
& Va r ron em durum n om in a fte t, C o lum e lla in q u it elegantior & terfior eft.
Item Palladius nifiquod interdum habetvoeabula & idiomata Latin'a fui tem- “
poris. Cùm alios libros , inquit 5 Joannes Jucundus Veronenfis , de culturâ “ g in faf. U6pagrorum,
tum puecipuè C a to n i s , Y a r r o n is , C o lum e llæ , P aljadii, fie femper-£C dtRe mflie.-
ftudiosè le g i ut fatiari deledfatione non poiîem. Videbar enim illis legendis ££
ruri.eiTe, villas habitare, M. Curii, L. Qiiincii Cincinnati felicem illam vitam <£
degere, quorum alter cùm de Samnitibus ac Sabinis triumphailet & de Pyr- ££
rh o , in agris confumpfit extremum tempus ætatisu ubi ad focum fedenti ££
■ magnum auri pondus Samnites cum attuliffent, fprctp auro magnificam illam ££ -
v o c em edidit, non aurum habere præclarum fibi v id e r i , fed eis qui hab erent ££ -
au rum, imperare. Alter dictator factus, à v illâ in Senàtum accerfitus eft'. ce-
Ex his manifeftum eftR om an o rum diligentiâ agr icultu ram magis quàm
R em Herbariam increvilfe : à.Græcis enim hac in arte Romani v ic ti fun t. -
Inter Græcos autem q u i rerum naturalium ftudio in cu b u e ru n t, mediam g a 1 1 n t r i.
quafiæta cem tentait: C U - o o i V s G.a l -e n.u-s - alter ab H ip p o c ra te -an -
R i }i