51 I n s t i t ü t i o u e s R.Ê! H e R B AR I Æ.
, tu be , anno 1 ƒ 16. in nulla autem naturæ rerum parte diligentius ell: verfatus,
> tiulli plus temporis 8c operx impendit qu'am plancarum cognitioni. Etenim
S adolefceiis aut potius puer ab avunculo Joanne'Fciccio Ret Herbarite perito
„ ad hoc ftudium adfuefaftns eft , quod deindeXemper amavit. Nam 8c Lau-
, [annx cum eilet, femper Herbarum gratia montes Sabaudiae pererrabat, 8cBa-
ftteæ non minori ftudio ad Rheni ripas 5c pallim etiam per larè patentes cam-
„ nos,8c in vicinis montibus plantas inveftigare folebat. Tiguri etiam poftquam
„ habitare ccepit non tanrùm in agros 5c montes urbi vicinos Herbarum nofcin-
„ darum causa exire confueverat,fed quotannis ferè aliquant peregrinationem in
„ alias Helvetia partes ejutdem rei gratia fufeipiebat. Itaque magnam partem
„ Alpium Rhæticarum 6c Helveticarum , Plantarum causâ perluftravit. C ùm
„ etiam Venetias profeäus eilet ut Mediterranei maris pifees in urbe celeberri-
3> ma cognofceret, non minori cura Sc ftudio in illo itinere plantas quam in ipfa
,, urbe pifees obfervavit,8c depingendas curavit.Eademquc diligentia in peregri-
„ nationibus Gallicis ufus eft. Obferyabat autem non tantiim plantas à veteribus
;s Diofcoride, Plinio 5c Theophrafto deferiptas aut à recëtioribus Ruellio,Fuch-
„ fio,Trago;fed naturæ ipiius fcrutator.omnes ante fibi non vifas plantas colhge-
„ bat, depingebat, in Horrulo fuo plantabat. Diligenter præterea primas quali-
„ tates plantarum 6c temperamenta inveftigabat, 6c in huncufum quafvis plan-
„ tas gn ft abat, alligabat corpori, 8c variis rationibus earum vires experiebatur.
„ Tantam ejus diligentiam cum cognovilTent complures homines do£Hlnrni 8c
„ qui ejus judicio multùm tribuerent, certatim ad earn mifere femina varia 8c
„ plantas quamplurimas cùm recentes turn ftccas ; idque ex Italia, ex Gallia, ex
„ Germaniaäc Anglia ufque. Itaque cùm propria diligentiâ. turn amicorum ftu-
„ dio collegit plures qu'am quingentas plantas, quarum defcriptiones apud nuU
, , lum veterum extant. Jamque le operi accinxerat, lit quæ trigmta ferè annts
^ maximo ftudio 8c labore penè infinito collegerat, in publicum ederet : cum
„ fati vi fuis ereptus , præclarum opus abfolvere 8c explere non potuit. Atta-
„ men ne tanti ejus labores périrent, quæcunque de plantis collegit 8c anno-
„ tav it, ea omnia cùm decumberet, teftamento legavit claro Medico Galparo
„ Wolphio, eique operis editionem commilit ac quantumvis æger 8c admodum
„ infirmus, diligenter tarnen 8c accurate methodum quam fervare inftituerat,
” expofuit. Antequam veto inmorbum incideret, figuræ plantarum quamplun-
., mæ ligno infculptæ fuernnt, in quibus depingendis ipfe frequens pidori ade-
” rat 8c curabat ; fed ut plurimùm ut certa fervaretur in omnibus proportio ;
”, deinde ut pidor non artem futm oftentaret , fed naturam imitaretur 8c ad U-
” lam quamproximè acccderet. a Singular! enim nee alias uhtata ratione icônes
tar oCdo. miinn g--A rItn. -
Med. t> Gefn epift- a
C. B. Edit.
C Schenc. Bi~ blioth.
ftirpium depingi 8c feulpi fecit, plantas in partes dividendo 6c lingula lcor-
”, fim fpedanda exhibendo.b Ego, inquit Gefncrus, in meo ftirpium Oceauope-
” nè fubmergor 8c obruou multitudine rerum. Hæc autem omnia Wolphn 8c
” Camerarii incuriâ perieruiit. c Periit 8c praxis medica Gefneriana ex infinitis
experimentorum & remediornm Schediafmatis ac Colledfcaneis congefta, quæ
reference Schencido (ervabatur inabfoluta in Bibliotheca ^olphianâ. Nu-
perrimè accepi ab eruditiftimo viro D. Sherafdo plurimas icônes plantarum
Gefner curaconcinnatas,duobus voluminibusut vocant in fo lk comprehenus,
I s a g o g e in R em H e r b a r i a m . 53
icum deferiptionibus notifque manu exaratis Norinbergæ aftervari in Bibliotheca
celeberrimi viri D. JoannisGeorgii Volkameri ejusdem civiratisPhyftci.
Mortuns eft Gefnerus in Mufæo fuo , quo paulo ante quàm expiraret reduci
voluit, lue peftifera, quæ Tiguri graftabatur correptus, anno iy^y. ætatis^.
cum fundamenta Botanices jacerer, quæpluribus deinde vitiis laboravit,quod
ejus veftigia non fuerint fecuti qui poft ipfiim vixerunt.
Fundamenta hæc maxime ponebat Gefnerus in flore Sc frudtu plantarum.
a E x his enim potius qukm fotiis , inquit ad Theodorum zuinggerum perdo- a Epfr pag. II3
éium Medicum feribens, Stinpium naturæ 0“ cognationes apparent. His notis
{afruBu y femine & flore) Stapbifagriam , & Confoiidam regalem vulgo dic-
tam Aconito trvfA'pôwç ftiuj ßctâyoiç facile deprehendi. Hinc inEpiftola ad Adol-
phum Occonem ditigenrem Medicum Auguftanum , fententiam fuam etiam
apertè déclarât. b Melijfa Conftantinopolitana 'ad Lamium vcl Vrticam mor- W'
tuam quodammodo videtur accedere, feminis tarnen â unde ego cognationes ftirpium
indicare foleo 5 figura differt.
F a b i u s C o l u m n a ex antiqua ilia Sc perilluftri Columnarum genre Columna.
oriundus 5 quæ inter nobiliores ltaliæ familias primas partes occupât, piæ.aliis
coinmendandus eft ob exquifitam Hiftoriæ nat oral is cognitionem. Nihil pro-
feóto adeo abfolutum , nihil in hoc généré cum tanti viri operibus comparan-
dum eftjflve icônes audtoris manuexararas, flve defcriptiones Sc difteirationes r
eriticas fpe<Stes. c Hieronymus Columna, ut ait Thuanus, ex conjuge dijeóHf.^ JSs*.
lima Pompeium honoribus quibufdam in aula Romana defun<Stum reliquit, ^
ac poftremö Sc Fabium qui in naturali Hiftoria induftriam fuam hodieexer-^^
cet, feriptis in eo genere aliquot jam editis,& majore in pofterum fpe excitata.
Anno 159Î. opus omnino eruditum puToCzo-avcv nomine , cum iconibus 3y in
lucem emiilt;deinde coeppaer/v plantarum iconibus ly 6ornatam juris publici fecit
anno 1606. ejufque partem alteram anno 1616 cum iconibus 43. In hac
præcipuc fuam mentem non obfcurè aperit de generibus plantarum inftiruen-
dis: Foliorum efflgtemy in quit, in conferendis generibui parvi facimusy non enim ex*' _ 1
foliis j fed ex flore femimfque conceptaculo , <2T ipfo potius femme , plantarum- afß-
nitatem dijudicamus , refpondente pr&fertim fapore , in reliqua plant £ parte. '
Légitima igitur conftituendorum generum ratio Gefnero Sc Coiumnæ tribui
debet , eaque forte in tenebris adhucjaceret, nifi R o b e r t o s M o -
r I s o n u s Scotus, Aberdonenfls, qui per plures annos præfuit Hortis Se- Igg3.
feniflitni Principis Gaftonis Aurelianenfinm Dncis , earn quafi ab Herbariis
abalienatam renövaflet, inftauraftet, & primus ad ufusquotidianos adjunxiflet,
qua in re sum is laudibus excipiendus,longe vero majoribus ft à fuis abftinuifter.
J o a n Ni R a i o Socio Regio Londinenft , qui nullam ferme Hiftoriæ r a m $.
naturalis partem intaâam reliquit , non fuit Lacis quæcumque optima in ftn-
gulis plantarum feriptoribus occurrunt, in unum corpus coacervafle , digeflif-
{e,illuftrafte, quampiurima nova addidiflfe -, plantas etiâm hue ufque cognitas
în fua genera pulchrè diftinxit, fingulorum proprias notas recenfens.
Ego veto poft tantos viros his ftatuendis nequaquam incubuiftem , nift pu-
lâflem Herbariorum plurimùm interefle , ut omnes modi quibus chara&eres